د‌کتر پریسا مهراشتیاق - دندانپزشک کودک و نوجوان
تحریریه زندگی آنلاین : ایام نوروز در پیش است و دید و بازدیدهای نوروزی (شیرینی، شکلات و آجیل) و مسافرت‌ها در راهند. این مقاله به بررسی راهکارها و تمهیداتی می‌پردازد تا ان‌شاا... در این ایام گرفتار اورژانس نشویم و مسایلی را گوشزد می‌کند که اگر خدای نکرده اورژانس‌های دندانی گریبان‌‌مان را گرفت بدانیم که چه کار بکنیم.
* توصیه می‌شود حتما و حتما قبل از نوروز چک‌آپ و ویزیت دندانپزشک و احیانا در صورت لزوم تهیه رادیوگرافی انجام شود تا اگر دندانی در آستانه عفونت است، تشخیص داده شده و جلوی بروز این نوع اورژانس‌ها گرفته شود
اورژانس‌های دندانپزشکی دو دسته‌اند: قسمتی قابل پیشگیری و عده‌ای غیر قابل پیش‌بینی.
عفونت‌ها و دردهای دندانی ناشی از پیشرفت پوسیدگی
دسته اول شامل عفونت‌ها و دردهای دندانی ناشی از پیشرفت پوسیدگی هستند. پوسیدگی دندان ابتدا در حد مینا است. در این مرحله دندان فاقد علائم است و اگر فلوراید کافی به منطقه برسد، این میزان پوسیدگی متوقف می‌شود و نیاز به درمان ندارد. پس از پیشرفت، پوسیدگی وارد عاج شده و نیاز به درمان پیدا می‌کند. در این مرحله دندان به مواد شیرین و سرد حساس می‌شود. در واقع این علائم زنگ خطری هستند که در صورت عدم توجه با اورژانس مواجه خواهیم شد. در صورت عدم درمان به موقع پوسیدگی پیشرفت بیشتری کرده و عصب دندان را به طرز غیر قابل برگشتی تحریک می‌کند.
بیشتر بخوانید:
بررسی روش‌های کنترل پلاک دندانی
علائم تحریک عصب درد در اثر گرما و دردهای خودبخودی بدون تحریک خارجی می‌باشد. این نوع دردها بسیار شدید و طولانی‌مدت هستند و حتی با بروز آبسه و عفونت همراهند. آبسه می‌تواند در شدت‌های مختلفی ظاهر شود. آبسه‌های مزمن به شکل فیستول‌های پای دندانی هستند و به صورت مدام ترشحات چرکی پای ریشه دندان را به محیط دهان تخلیه می‌کنند و به خاطر تخلیه مداوم افزایش فشار داخل بافتی نداریم و در این حالت معمولا بیمار دردی ندارد و مدام مزه بدی داخل دهانش احساس می‌کند و دهانش بوی بدی می‌دهد. به خاطر عدم وجود علائم شدید احتمال عدم توجه به موقع و عدم درمان به موقع وجود دارد و در این صورت احتمال صدمه به جوانه دندان شیری بالا است.
آبسه‌های حاد با علائمی بسیار تهاجمی بروز می‌کنند. به صورت ناگهانی تورم شدیدی به صورت داخل و خارج دهانی بروز می‌کند و کودک درد شدیدی دارد و شاید علائم سیستمیک مثل تب و بی‌حالی هم دیده شود. این مساله جزو اورژانس‌های واقعی است و می‌تواند تهدید کننده حیات باشد.
این نوع اورژانس‌ها کاملا قابل پیشگیری هستند و در صورت درمان به موقع و رسیدگی به‌جا می‌توان از این نوع اورژانس‌ها پیشگیری است.
راه‌های پیشگیری
* برای اجتناب از این نوع مسائل در ایام نوروز حتما و حتما قبل از نوروز چک‌آپ و ویزیت دندانپزشک و احیانا در صورت لزوم تهیه رادیوگرافی انجام شود تا اگر دندانی در آستانه عفونت است تشخیص داده شده و جلوی بروز این نوع اورژانس‌ها گرفته شود.
در ایام نوروز هم در صورت مسافرت مراکز درمانی را از قبل شناسایی کنیم و بدانیم مراکزی که خدمات تخصصی دندانپزشکی را به صورت شبانه‌روزی ارائه می‌دهند کجاها هستند تا خدای نکرده در صورت بروز مشکل بتوانیم هر چه سریع‌تر و بدون اتلاف وقت به آن‌ها دسترسی داشته باشیم.
بیشتر بخوانید:
درمان‌های خانگی دندان درد
به یاد داشته باشیم دادن آسپرین در کودکان زیر دوازده سال ممنوع است.
اجازه نداریم به صورت سر خود از آنتی‌بیوتیک استفاده کنیم. چون عفونت‌های مختلف دندانی با توجه به شدت‌شان آنتی‌بیوتیک‌های مختلف خوراکی و یا تزریقی نیاز دارند و خیلی اوقات درمان عفونت‌ها اصلا آنتی‌بیوتیک نیست. پس مشاوره و ویزیت دندانپزشک در این موارد لازم است.
* در صورتی که کودک‌مان در مطبی پرونده دارد و تحت مراقبت منظم پزشکی می‌باشد معمولا آن پزشک شماره تلفنی جهت تماس‌های ضروری در اختیارمان می‌گذارد تا در مواقع اورژانس به او دسترسی داشته باشیم و بتوانیم مشاوره تلفنی از او بگیریم.
موارد اورژانسی غیر قابل پیشگیری
اورژانس‌هایی هم هستند که در اثر حوادث ایجاد می‌شوند و قابل پیشگیری نیستند، مثلا اگر ضربه‌ای به قدام فک بخورد احتمال شکستگی دندان و یا از حفره بیرون افتادن کامل آن وجود دارد. شکستگی دندان در عمق‌های مختلفی اتفاق می‌افتد. از درگیر شدن فقط مینا و اصطلاحا لب‌پر‌شدگی مینایی که ساده‌ترین نوع شکستگی‌ها هستند شروع شده و ممکن است عاج را درگیر کرده و یا حتی باعث باز شدگی پالپ (عصب دندان) شده و ممکن است فقط تاج را درگیر کرده و یا تاج و ریشه را با هم گرفتار کند. شکستگی ممکن است در حد دندان باشد و یا استخوان فک را نیز گرفتار کند.
بیشتر بخوانید:
دلایل مختلف بوی بد دهان
ضربه در دندان یک‌سری عوارض کوتاه مدت و یک‌سری عوارض بلند مدت دارد. پس دندانی که ضربه خورده است باید طولانی‌مدت تحت مراقبت و ویزیت و تهیه رادیوگرافی قرار گیرد تا در صورت شروع بروز علائم بتوان جلوی آن را گرفت.
در مواردی دندان در اثر ضربه کاملا از حفره خود خارج شده و بیرون می‌افتد. در این موارد زمان برای ما طلایی است و باید خیلی سریع اعمال زیر را انجام دهیم. با توجه به سن کودک و آناتومی دندان و پرسش از والدین بررسی می‌کنیم که دندان بیرون افتاده شیری است یا دائمی. در صورت شیری بودن اقدامی نکرده و هر چه سریع‌تر به دندانپزشک مراجعه می‌کنیم.
اما اگر دندان دائمی است آن را در فشار ملایم آب شسته و دقت می‌کنیم که اصلا ریشه را دستکاری نکنیم. دندان را در حفره خود قرار داده و با فشار مختصری آن را نگه داشته و در زمان طلایی زیر یکساعت به دندانپزشک مراجعه می‌کنیم. این مقوله بسیار جای بحث و صحبت دارد که ان شاا... در اینده به طور کامل به آن می‌پردازیم.
