تحریریه ماهنامه کودک سالم
نوزاد را در هر ساعتی می‌توان حمام برد؛ ولی اغلب نوزادان دوست دارند، صبح‌ها حمام بروند. ابتدا باید بدانید كه نوزادتان در چه زمانی از روز از حمام گرفتن خوشش نمی‌آید. بسیاری از نوزادان به هنگام حمام گرفتن علائمی از اضطراب و ترس را از خود نشان می‌دهند كه شاید به دلیل عدم احساس امنیت باشد.
پدر و مادرها نیز به همان نسبت نگرانند و دلهره دارند كه مبادا نوزاد لیزشان از میان دست‌های‌شان سر بخورد. اما نگران نباشید، این مساله بسیار طبیعی است. اگر كودك شما حمام گرفتن را دوست ندارد، اول او را با یك حمام غیرواقعی آشنا كنید و در نوبت بعدی حمام واقعی را نشانش دهید؛ یعنی یك تكه پارچه نرم، مقداری آب ولرم برای شستن دست و صورت و یك پارچه نسبتاً بزرگ آماده كنید. پارچه بزرگ را زیر نوزاد خود پهن كرده و با پارچه نرم و خیس روی دست‌ها، پاها و صورت او بمالید. اگر كودك یا نوزاد شما حمام كردن را دوست دارد و با این كار احساس آرامش می‌كند، بهتر است او را بعدازظهر‌ها حمام ببرید.
برخی از كودكان بعد از حمام گرفتن در بعدازظهر راحت‌تر می‌خو‌ابند. برای آنكه بیشتر احساس آرامش و راحتی كند، می‌توانید همزمان برایش آواز بخوانید و با مهربانی به او لبخند بزنید. در اوایل سه ماهگی كودك شما حتماً به حمام رفتن علاقه‌مند می‌شود. شما می‌توانید نوزاد خود را در یك وان كوچك پلاستیكی یا حتی سینك ظرفشویی آشپزخانه بشویید؛ اما حواستان حتماً به شیر آب گرم باشد. وان را در هر نقطه از خانه كه هوای بهتر و مناسب‌تر و ایمنی بیشتری دارد و تمیزتر است، بگذارید و حتماً لازم نیست نوزاد خود را در حمام بشویید.
محل شستشوی نوزادتان باید جایی باشد كه هم شما دلهره و اضطراب نداشته باشید و هم كودك‌تان احساس راحتی و آرامش كند. قبل از آنكه اقدام به شست‌و شوی او كنید، نسبت به موقعیتی كه قرار گرفته است، مطمئن شوید. لباس‌های تمیزی را كه می‌خواهید بلافاصله بعد از خشك كردن تنش كنید، كنار دست خود بگذارید. در وان حمام كودك كمی آب بریزید (حدود 5 سانتی‌مترو برای كودكان بزرگ‌تر 10- 13 سانتی‌متر). دمای آب بهتر است 36 درجه سانتی‌گراد باشد. برای جلوگیری از خشكی پوست او می‌توانید مقداری روغن حمام داخل آب بریزید.
نوزادان معمولاً نیازی به استفاده از شامپو برای شست و شوی سرشان ندارند. وقتی كه كودك خود را حمام می‌گیرید، به هیچ‌چیز دیگر به غیر از او توجه نكنید؛ مثلاً صدای زنگ در یا زنگ تلفن و یا هر چیز دیگری كه ممكن است برای لحظه‌ای كوتاه حواستان را پرت كند.
قبل از آنكه لباس نوزاد را از تنش در آورید، با یك تكه پارچه پنبه‌ای بسیار نرم كه به آب ولرم آغشته است، چشم‌های او را پاك كنید و بعد صورت، چشم‌ها و بینی او را به طور كامل با آب بشویید. همان‌طور كه نوزاد خود را در آغوش گرفته‌اید او را داخل وان بگذارید و با آرامی و لطافت بسیار كم‌كم روی سر او آب بریزید.
موهای نوزاد را هفته‌ای یك یا دوبار بشویید (بهتر است فقط از آب برای شست و شو و حمام استفاده كنید). هرگز، حتی یك لحظه هم نوزاد خود را در آن حال رها نكنید؛ زیرا نوزادان خیلی سریع لیز می‌خورند و بدون كوچك‌ترین صدایی خفه می‌شوند. بعد از شستن، او را به آرامی از وان در آورده و با یك حوله نرم او را خشك كنید.
او را در حوله بپیچید و با دقت و آرامش همه جای بدنش (پشت گوش‌ها، زیرچانه و گردن و سایر قسمت‌ها) را خشك كنید. اگر پوست او خشك است، می‌توانید مقدار كمی لوسیون ملایم یا پارافین نرم سفید و یا روغن سركه روی پوستش بمالید.
یك تكه پارچه یا حوله یا پتوی نرم و پرزدار را در جای مناسبی پهن كرده و نوزادتان را روی آن بگذارید و شروع به پوشاندن لباس‌هایش كنید. برخی از نوزادان واقعاً از حمام گرفتن لذت می‌برند و احساس آرامش می‌كنند. اگر نوزاد شما این‌گونه است، می‌توانید هر روز او را حمام كنید؛ اما در نظر داشته باشید كه حمام كردن وقتی لازم و ضروری است كه به طور كلی نوزادتان كثیف شده باشد.
از طرفی، از آنجا كه برخی نوزادان پوست خشك و حساسی دارند و سریع پوسته پوسته می‌شود، زیاد حمام گرفتن باعث كاهش روغن طبیعی پوست می‌شود و به این ترتیب بیشتر خشك و حساس می‌شود.
تمیز كردن چشم‌ها، بینی و گوش‌های نوزاد
هر روز یك بار با یك دستمال نرم، چشم‌ها، بینی و گوش‌های نوزاد خود را تمیز كنید. این كار را می‌توانید هنگام حمام كردن او نیز انجام دهید (بهتر است از هیچ نوع ماده تمیز‌كننده‌ای استفاده نكنید؛ برای این كار آب كافی است). دستمال را كمی خیس كرده و گوشه‌های چشم او را پاك كنید.
برای چشم دیگر او از یك دستمال دیگر استفاده كنید. به همین ترتیب اطراف بینی او را نیز پاك كنید. توجه داشته باشید هیچ چیزی را داخل بینی او فرو نبرید؛ چرا كه به بینی آسیب رسیده و موجب خونریزی آن می‌شود. اطراف گوش‌ها و پشت آنها را نیز تمیز كنید. بعضی از نوزادان به هنگام پاك كردن صورت‌شان عصبانی می‌شوند و گاه آواز خواندن برای او در حین انجام این كار، به این مسأله بیشتر دامن می‌زند.
بهتر است این كار را زیاد انجام ندهید. گاهی اوقات خس‌خس كردن نوزادتان به هنگام نفس كشیدن به علت خستگی و تحریك شدن زیاد است، نه پر شدن بینی‌اش؛ چرا كه راه‌های عبور هوا در بینی (تونل بینی) بسیار باریك است. عطسه كردن گاه و بیگاه به او كمك می‌كند كه گرفتگی بینی‌اش باز شود.
