آسم و مشکلات تنفسی کودکان
میلیونها کودک زیر 18 سال در سراسر جهان مبتلا به آسم هستند. علائم آسم در اکثر موارد در سن 6 سالگی پدیدار میشود هر چند که برخی کودکان در سنین پایینتر، حتی 3 سالگی نیز ممکن است به این مشکل مبتلا شوند. در کشورهای توسعه یافته، بیماری آسم در حال گسترش و شیوع است. هر چند که متخصصان هنوز علت اصلی این امر را نمیدانند، اما از یک چیز کاملا مطمئن هستند؛ امکان ابتلا به آسم در کودکانی که سابقه خانوادگی و ژنتیکی دارند، بیشتر است. کودکانی که پدر یا مادر آنها مبتلا به آلرژی و آسم هستند، بیشتر در معرض ابتلا به آسم قرار دارند، البته منظور از آلرژی، آلرژی به پنی سیلین یا مواد خوراکی نیست، بلکه منظور آلرژیهای تنفسی است.
خس خس كودكان هنگام خواب
اگر فرزند شما سرماخورده است و هنگام تنفس خس خس میکند، شاید شما فکر کنید که او مبتلا به آسم است. اما تشخیص آسم در كودكان کار سادهای نیست. به همین دلیل برای اطمینان بیشتر باید حتما به متخصص مراجعه کرد تا مشکلات تنفسی کودک هر چه سریعتر تشخیص داده شده و درمان شوند. آسم یک بیماری مزمن ریوی است که منجر به تنگ شدن و تورم راههای تنفسی شده و تولید خلط را افزایش میدهد. تشخیص آسم در کودکان زیر پنج سال کار دشواری است زیرا بسیاری از بیماریهای تنفسی دیگر نیز علائم مشابهی دارند. همچنین تشخیص عملکرد دقیق ریه كودكان نیز کار مشکلی است. کودکان بزرگتر بهتر میتوانند تحت آزمایش قرار گیرند و با پزشک همکاری کنند. برای مثال لازم است برای آزمایش عملکرد ریه، کودک نفس عمیق بکشد و یا دم و بازدم با فشار و سریع داشته باشد. انجام اینگونه آزمایشات، که ابتلا یا عدم ابتلا به آسم را نشان میدهند، در مورد كودكان و کودکانی که سن پایینی دارند امکان پذیر نیست.
یکی دیگر از عواملی که تشخیص بیماری آسم در كودكان را دشوار میکند، مکانیزم ریه آنهاست. مجاری تنفسی نوزاد کوچک و باریک است. هنگامیکه دستگاه تنفسی کودک دچار عفونت میشود، همین مجاری تنفسی خیلی سریع متورم میشوند و با خلط پر میشوند. همین امر باعث سرفه، خس خس و سایر علائم مشابه بیماری آسم میشود. در چنین موردی، کودک به آسم مبتلا نیست، بلکه ریه او عفونت کرده است. اما برخی پزشکان تصور میکنند که کودک به آسم مبتلا شده است.
عفونت ویروسی نایژه
یکی دیگر از مشکلات مشابه آسم در كودكان، عفونت ویروسی نایژههاست که معمولا از طریق یک نوع ویروس که وارد بدن نوزاد میشود به وجود میآید. این عفونت بر مجاری تنفسی کوچکی به نام نایژهها تاثیر میگذارد. این مجاری متورم میشوند و تنفس را برای نوزاد دشوار میکنند. كودكان در برابر این ویروس بسیار آسیبپذیر هستند، زیرا مجاری تنفسی آنها در مقایسه با بزرگسالان بسیار باریک و کوچک است و خیلی زود بسته میشود. علائم عفونت نایژهها عبارت است از تنفس سریع، سرفه، خس خس و تب. احتمال ابتلا به آسم در آینده در كودكانی که مبتلا به عفونت نایژهها میشوند بیشتر است. البته محققان هنوز به علت اصلی این رابطه پی نبردهاند و همچنان در حال انجام تحقیقات گستردهتر هستند.
تشخیص آسم در كودكان
به یاد داشته باشید که با یک بار سرفه یا خسخس كودك، نمیتوان گفت که او مبتلا به آسم است. این علائم باید ادامهدار باشند. اما حتی اگر این علائم ادامه داشته باشند، باز هم ممکن است پزشک نتواند وجود آسم را تشخیص دهد و یا از آن مطمئن باشد، خصوصا در كودكان. برای اطمینان از وجود آسم، آزمایشات گوناگونی باید انجام شود. پزشکان دوست ندارند تا زمانیکه از وجود یک بیماری مطمئن نشدهاند، آن را به فرد نسبت دهند. اما از طرف دیگر، پزشکان میدانند که آسم یک بیماری مزمن است و عدم کنترل آن میتواند آسیبهایی جدی به ریه وارد کند. به همین دلیل، بسیاری از متخصصان به بیمار خود داروهای مخصوص آسم را تجویز میکنند حتی اگر از وجود آسم اطمینان کافی نداشته باشند.
تشخیص آسم در کودکان
اگر فرزند شما دارای علائم زیر است، باید حتما با یک پزشک متخصص مشورت کنید:
خس خس گلو برای مدت طولانی، سرفههای مداوم که در طول شب یا پس از بازی و فعالیت بدتر میشود و مشکل تنفس در شرایط گوناگون از جمله سرما، گرد و خاک و دود. همچنین اگر سابقه ژنتیکی مشکلات تنفسی از جمله آسم، آلرژی و اختلالات سینوسی در خانواده شما وجود دارد، حتما پزشک را در جریان قرار دهید.
درمان
اگر پزشک نتوانسته است وجود آسم را در فرزند شما تشخیص دهد، این بدان معنا نیست که خس خس گلوی او و سایر مشکلات تنفسیاش نباید درمان شود. داروهای آسم معمولا توسط ابزارهای مخصوصی استفاده میشود. این داروها با اسپری وارد دهان کودک میشوند و با دم او به مجاری تنفسی و ریه وارد میشوند. نوع دارویی که برای کودک تجویز میشود بستگی به شدت مشکل تنفسی دارد. همچنین برخی داروها برای درمان بیماری تنفسی مزمن تجویز میشوند در حالیکه برخی دیگر فقط به صورت موردی و زمانی مورد استفاده قرار میگیرند که علائم بیماری بروز میکند. شما به عنوان پدر یا مادر کودکی که مبتلا به آسم یا سایر مشکلات تنفسی است وظیفه دارید که پرستار یا معلم فرزندتان و سایر اعضای خانواده را در جریان بیماری او قرار دهید و نحوه استفاده از اسپری را نیز به آنها آموزش دهید تا در مواقعی که شما در کنار فرزندتان حضور ندارید، برای او مشکلی به وجود نیاید.