زمانی که کودکان در سن آمادگی و دبستان هستند، اجتماعی‌تر از قبل مي‌‌شوند
بیشتر نوزادان و خردسالان همواره آب از دهانشان تراوش می‌شود. اما کودک شما ممکن است به دلیل شرایط خاصش آب دهان بیشتری داشته باشد. مثلا شرایطی مانند درآوردن دندان، سرماخوردگی یا آلرژی‌ها. به هر حال، بعد از 2 سالگی بیشتر کودکان می‌آموزند که چگونه بزاق دهانشان را ببلعند. کودکان مبتلا به چالش‌هایی نظیر فلج اعصاب مغزی نخاعی، یا مبتلایان به اختلالات عصبی ممکن است تا مدت طولانی‌تری در بلعیدن بزاق دچار مشکل باشند.
اگر کودک شما هر نوع مشکلی در کنترل آب دهان و یا لکنت در سخن گفتن دارد، این می‌تواند نشانه آن باشد که کودک شما از اختلال یا بیماری بالینی رنج می‌برد. از آنجایی که کودکان هنوز در حال رشد ذهنی و جسمی هستند، تشخیص هرچه سریع‌تر اختلالات فیزیکی عصبی روند درمان را هموارتر خواهد کرد. چندین بیماری و وضعیت بالینی وجود دارد که با این علائم در ارتباط‌اند. فراموش نکنید که مشکل کودک ممکن است ناشی از یک نقص در سلول‌های عصبی باشد و درمان و مراقبت‌های خاصی نیاز داشته باشد.
در اینجا برخی مشکلات بالینی که منجر به اختلالات بزاقی و نیز اختلال تکلم می‌گردند را بررسی می‌کنیم:
سکته:
سکته زمانی رخ می‌دهد که مانعی در خونرسانی به مغز حتی برای چند لحظه ایجاد گردد. دلایل متعددی برای سکته در همه افراد وجود دارد نظیر فشار خون بالا، چاقی، و سطح کلسترول بالا. در کودکان نقایص خاص مادر زادی، تروما و ضربه، کم‌خونی داسی شکل و عفونت‌های شدید علل شایع‌تری برای سکته‌اند. انجمن بین‌المللی سکته گزارش می‌کند که شیوع سکته در کودکان زیر 15 سال 6 مورد در هر 100 هزار نفر است. اگرچه خطر سکته در کودکان حداقل است ولی برای آنها بسیار خطرناک خواهد بود. 2 نشانه مهم سکته در کودکان لکنت و ترشح بالای آب از دهان است. هر چه تشخیص این شرایط ناشی از سکته در کودک سریع‌تر باشد، احتمال موفقیت درمان بدون باقی ماندن علائم بیشتر خواهد بود.
فلج مغزی:
فلج مغزی یکی از اختلالات مغزی- عروقی است که می‌تواند منجر به مشکلات تکلم و خیلی علائم دیگر در تمام کودکان شود. فلج مغزی می‌تواند با تاثیر بر مغز باعث بروز اختلالاتی نظیر اختلالات مادرزادی گردد. این اختلال، مغز و طناب نخاعی را درگیر کرده و منجر به علائمی نظیر شل شدن عضلات، پاسخ‌های عصبی ضعیف به محرک‌ها، اختلال در تعادل، اختلال مغزی در کنترل حرکات سر و صورت، نظیر اختلال عملکرد لب‌ها، زبان و فک که منجر به مشکلاتی در بلعیدن، جویدن، حرف زدن و نیز تجمع آب دهان می‌شود.
میاستینی گراویس:
اختلال دیگری که در کودکان منجر به لکنت و ترشح زیاد بزاق می‌شود بیماری میاستینی گراویس است. این بیماری یک اختلال خود ایمنی عصبی عضلانی است که عضلات اسکلتی ارادی را در بدن تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این بیماری کودکی که از لحاظ فیزیکی فعال‌تر باشد، تضعیف عضلات در او شدیدتر خواهد بود. لکنت در کلام، مشکل در بلعیدن، ناتوانی و اختلال در حرکت پلک‌ها، راه رفتن بدون تعادل و نیز دید کدر و مه گرفته از دیگر علائم شایع در این بیماری‌اند.
اما اقدامات زیادی وجود دارد که شما با انجام آنها می‌توانید به کودکتان کمک کنید تا میزان آب دهانش کاهش یابد:
مرحله اول:
با پزشک کودک خود صحبت کنید. دلایل متعددی وجود دارد که یک کودک در زمانی خاص دچار ترشح زیادی بزاق یا اختلال تکلم شود. برای مثال بیماری‌هایی نظیر گلودرد استرپتوکوکی، ورم لوزه‌ها و عفونت سینوس از این شرایط‌اند. به علاوه، آب دهان زیاد و یک دفعه‌ای می‌تواند از عوارض برخی داروها باشد. حتی اگر دلیل مشکلات کلامی و بزاقی کودک اختلال جدی دیگری هم باشد لازم است بیماری کنونی هرچه سریع‌تر تشخیص داده و درمان شود. شما ممکن است قادر باشید با درمان عفونت حاضر آبریزش دهان کودکتان را کاملا درمان کنید.
مرحله دوم:
لب‌ها و دهان کودکتان را تقویت کنید. در برخی موارد کودک در کنترل انقباضات دهان و زبان و نگه داشتن بزاق در دهان ناتوان است. کودک شما ممکن است از ورزش‌ها و بازی‌هایی که با هدف تقویت دهان و لب‌ها انجام می‌شود بیشتر از هر کودک دیگری سود ببرد. به کودکتان کمک کنید تا لب‌های خود را بسته نگه دارد. برای مثال با این بازی که بر لب‌های کودک آب آلبالو یا انار یا هر رنگ خوراکی دیگر بزنید و از بچه بخواهید با لب‌هایش بر تکه‌ای از کاغذ، لیوان و یا شیشه تمیز طرح بیاندازد. تمرین مکیدن نیز به کودک در کنترل انقباضات دهان کمک کننده خواهد بود. برای مثال از کودک بخواهید که یک تکه کاغذ را با مکیدن نی پلاستیکی بلند کند. و مسابقه بگذارید برای اینکه چه کسی می‌تواند تکه کاغذهای بیشتری را با مکیدن نی بلند کند. از کودک بخواهید که با نی آب، آبمیوه یا هر نوع نوشیدنی دیگری را بخورد. این کار تمرین بسیار تاثیرگذاری در یادگیری مکیدن و بلعیدن خواهد بود و عضلات دهان و حلق را تقویت خواهد کرد.
مرحله سوم:
بازی‌هایی هستند که توانایی دهانی کودک را تقویت می‌کنند. برای مثال بازی با فرفره‌ها با دمیدن به آنها برای حرکت دادن آنها به کودک کمک می‌کند تا تمرکز دهانی در او افزایش یابد. مسابقه بر سر اینکه چه کسی می تواند با دمیدن بزرگترین فرفره را به حرکت درآورد، یا با سوت پلاستیکی صدای بلندتری در آورد از دیگر بازی‌ها می‌باشند که علاوه بر تقویت لب‌ها، قدرت بلعیدن را نیز تقویت می‌کنند تا به جای سرازیر شدن از دهان، کودک بتواند بزاق خود را ببلعد.
مرحله چهارم:
به یاد کودکتان بیاندازید که قورت دهد! هروقت دیدید آب از دهان کودکتان سرازیر است یا مثلا با دهان باز بازی می‌کند یا تلوزیون تماشا می‌کند به یاد کودک بیاندازید که دهانش را ببندد و بزاقش را قورت دهد.
مرحله پنجم:
به کودکتان جایزه دهید. برای این منظور دادن جایزه‌های کوچک و یا آماده کردن جدول جایزه بسیار مناسب خواهد بود. به این معنی که هر وقت دیدید کودک بزاقش را می‌بلعد یا صورتش خشک است یک ستاره در جدول جایزه برای خودش بکشدو هر وقت تعداد ستاره‌ها به اندازه کافی شد جایزه‌ای به او بدهید.
تمام این اقدامات به منظور تغییر در رفتار روزمره کودک و تقویت قدرت بلع در او می‌باشد. این توصیه‌ها به نظر بسیار ساده می‌آیند ولی انجام آنها بهترین راهکار در کاهش ترشح بزاق در کودک است. بدیهی است که اگر کودک در انجام تمام این تمرینات ناموفق باشد اقدامات درمانی جدی‌تر مورد نیاز خواهد بود.
