تحریریه زندگی آنلاین- گروه كودك سالم
بیرون زدن شیر از دهان نوزاد
در چند ماه اول بعد از تولد، بسیاری از نوزادان مقداری از شیری را كه خورده‌اند، از دهان‌شان بیرون می‌ریزند (این اتفاق هم در مورد شیر مادر و هم شیر خشك رخ می‌دهد) كه به نظر می‌رسد وقتی بیشتر از حد نیاز شیر می‌خورند؛ شیر با بزاق دهان‌شان تركیب می‌شود و افزایش حجم پیدا می‌كند.
پزشكان و متخصصان این وضعیت را استفراغ خوب می‌نامند، ولی برخی مواقع نیز نوزاد نیاز به درمان دارد. اگر این وضعیت او را اذیت نمی‌كند، دلیلی برای نگرانی وجود ندارد.
چه چیزی باعث آن می‌شود؟
در كودكان خردسال و نوزادان ماهیچه بین معده و مری، هنوز نارس است و رشد كامل نكرده است و به همین دلیل مقداری از غذای خورده شده از این قسمت خارج می‌شود. در اغلب نوزادان این مشكل تا شش ماهگی برطرف می‌گردد و در برخی دیگر تا یكسالگی نیز ادامه دارد.
چگونه باید با آن مقابله كرد؟
اولا به فرزند خود فشار نیاورید كه بیشتر از مقدار لازم شیر بخورد. بعد از شیر دادن نیز او را به مدت نیم‌ساعت به حالت صاف بنشانید و سعی كنید آروغ بزند.
در چه مواقعی باید از پزشك كمك بگیرید؟
اگر شیرخوار بسیار آزرده می‌شود و بی‌قراری می‌كند، حتما به پزشك متخصص مراجعه كنید. ممكن است كه او قلنج كرده یا گاز معده داشته باشد و یا از بیماری رفلاكس معده رنج ببرد. در این صورت نیاز به آزمایش و درمان بیشتر است.
بیماری رفلاكس مری – معده (GERD)
در این عارضه، مقداری از محتویات اسید معده از مری بالا می‌آید. این حالت با درد، زخم و حتی ممكن است با خونریزی همراه باشد. شیرخوارانی كه به رفلاكس دچارند، زیاد استفراغ می‌كنند، همچنین هنگام دراز كشیدن احساس ناراحتی كرده و بسیار حساس هستند، به خصوص بعد از غذا خوردن. این نوزادان وزن كم می‌كنند و رشد كمی دارند و گاه به مشكلات تنفسی نیز دچار می‌شوند.
چه عاملی باعث رفلاكس می‌شود؟
رفلاكس نتیجه نارس بودن همان ماهیچه بین معده و مری است، اما در این وضعیت اسید معده باعث آسیب‌دیدگی مری شده و غذا خوردن به تجربه‌ای دردناك تبدیل می‌شود. نوزادان نارس كه زودتر از زمان مقرر به دنیا می‌آیند، بیشتر دچار این بیماری می‌شوند. معمولاً علائم بیماری تا شش ماهگی برطرف می‌شود، ولی گاه تا 18 ماهگی نیز ادامه دارد.
چگونه با آن مقابله كنیم؟
همواره با حجم كم به نوزادتان غذا بدهید و تا 30 دقیقه بعد از غذا او را صاف نگه دارید و به شكمش فشار نیاورید. همچنین لباس‌های تنگ، مخصوصاً در نواحی اطراف شكم به او نپوشانید.
چه زمانی باید از پزشك كمك بگیریم؟
برخی از داروهای ضد اسیدی باعث التیام درد شیرخوار می‌شود. در این حالت ممكن است پزشك از شما بخواهد كه هنگام خواباندن نوزاد سر او را بالاتر نگه دارید.
استفراغ
بیرون ریختن محتویات معده با فشار (هم مایعات و هم جامدات) و خارج شدن آنها از دهان را استفراغ می‌گویند. این اتفاق گاه با درد فراوان همراه است و نوزاد را اذیت می‌كند.
چگونه با آن مقابله كنیم؟
در طول چند ماه پس از تولد، استفراغ كردن میتواند در اثر عفونت ویروسی رخ دهد و میتواند با حالت تهوع، اسهال، تب و بی‌قراری نیز همراه باشد.
چگونه با آن مقابله كنیم؟
اگر شیرخوار برخی علائم ویروسی را بروز می‌دهد، حتما با پزشك متخصص مشورت كنید. شیر مادر یا شیر خشك برای او مفید است. به كودك‌تان مواد جامد كمتری بدهید و اگر 6-4 ساعت بعد از استفراغ كردن، دیگر این اتفاق تكرار نشد، می‌توانید به او غذای جامد بدهید.
چه زمانی باید از پزشك كمك گرفت؟
معمولاً این وضعیت بعد از 24 ساعت برطرف می‌شود؛ در غیر این‌صورت با پزشك تماس بگیرید و علائم خاص مثل كم‌آبی بدن را به او بگویید. اگر استفراغ فرزندتان سبزرنگ است یا اینكه در آن رگه‌های خون دیده می‌شود هر چه زودتر به پزشك متخصص مراجعه كنید.
اسهال
مدفوع بسیار شل و آبكی را كه روزانه بیشتر از 8-6 بار اتفاق می‌افتد، اسهال می‌گویند كه معمولا بعد از غذا خوردن تشدید می‌شود و بیشتر مربوط به كودكانی است كه شیر مادر می‌خورند. تب، دل‌پیچه و استفراغ نیز اغلب با اسهال همراه است.
چه عاملی باعث بروز آن می‌شود؟
معمولا اسهال در اثر نوعی عفونت ویروسی ایجاد می‌شود و به سلول‌های روده آسیب می‌رساند و روی سیستم گوارش كودك اثر می‌گذارد. روتاویروس (Rotavirus) یكی از شایع‌ترین ویروس‌ها است، بنابراین توصیه می‌شود كه شیرخواران واكسن آن را بزنند (در دو ماهگی).
چگونه با آن مقابله كنیم؟
پوشك فرزندتان را زود به زود عوض كرده و به وضعیت آب بدن او توجه كنید. معمولا بدن افرادی كه دچار اسهال می‌شوند، كم‌آب می‌شود. به او بیشتر شیر بدهید (شیر مادر یا شیر خشك) برای كودكانی كه می‌توانند غذاهای جامد بخورند، خوردن موز، برنج، نان و . . . توصیه می‌شود.
چه زمان باید از پزشك كمك بگیریم؟
اگر فرزند شما كوچك‌تر از شش ماه دارد، حتما در چنین مواقعی باید به متخصص مراجعه كنید. اگر دچار دل درد است یا اینكه معده‌اش متورم شده و در مدفوع‌اش رگه‌های خون و مواد مخاطی دیده می‌شود، هر چه سریع‌تر اقدام كنید.
یبوست
وقتی كه عمل دفع از بدن به سختی و با فاصله زیاد انجام می‌شود و با درد توام است فرزند شما دچار یبوست شده است. در برخی از كودكان تعداد بیرون روی‌ها فقط هفته‌ای یك‌بار است، با این حال كیفیت آن نرم و روان است شیرخواران معمولا هنگام دچار شدن به وضعیت یبوست سرخ می‌شوند.
چه عاملی باعث بروز آن می‌شود؟
معمولا تغییر در برنامه غذایی باعث بروز یبوست می‌شود؛مثلا با آغاز خوردن غذاهای جامد یا از شیر گرفتن كودك یكی از عوارض كاهش میزان مایعات دریافتی بدن، یبوست است. یبوست زمینه ژنتیكی نیز دارد و ممكن است كودك این ویژگی را از والدینش به ارث برده باشد.
چگونه باید با آن مقابله كرد؟
با افزایش میزان مایعات دریافتی بدن كودك و افزایش مصرف فیبر، معمولا یبوست تا دو ماهگی برطرف می‌شود. آب سیب و گلابی در این زمینه بسیار موثر هستند. هنگام استفاده از غذاهای جامد از انواع پر فیبر استفاده كنید، مثل گلابی، هلو، زرد‌آلو، لوبیا، نخودفرنگی و غلات.
چه زمانی باید از پزشك كمك گرفت؟
اگر تغییر در برنامه غذایی موثر واقع نشد حتما به پزشك مراجعه كنید تا در صورت نیاز از مسهل استفاده كند؛ اما به او روغن معدنی و مسهل‌های قوی ندهید؛ چرا كه میتواند كودك شما را در وضعیت بحرانی قرار دهد. همواره با پزشك فرزندتان در ارتباط باشید. به خاطر داشته باشید در صورت دیدن لكه‌های خون در مدفوع، استفراغ و ناراحتی بیشتر كودك، هر چه سریع‌تر به پزشك مراجعه كنید.
