مرواريدهايی كه منتظرش بوديد
دغدغه بیشتر والدین درخصوص رویش دندان‌های شیری این است كه معمولاً از چه زمانی كودك اولین دندان شیری را در دهان خود تجربه می‌كند و اینكه آیا این زمان برای تمامی كودكان یكسان بوده و چنانچه دیر یا زودتر دندان رویش یابد، نشان از وجود مشكل است یا نه. در این مقاله به تفصیل در این خصوص صحبت می‌كنیم.
حضور دندان در زمان تولد
گاهی با تولد نوزاد، متوجه حضور یك یا دو دندان در دهانش می‌شویم كه پزشكان این دندان‌ها را به دو دسته دندان‌های ناتال (دندان‌های موجود در زمان تولد) و نئوناتال (دندان‌هایی كه در طی 30 روز اول تولد می‌رویند) تقسیم‌بندی می‌كنند. این دندان‌ها بیشتر از 85درصد در ناحیه قدام فك پایین (انسیزورهای شیری فك پایین) دیده می‌شوند و بندرت در قسمت عقب دهان مشاهده می‌گردند. اغلب رویش‌های زودرس دندانی، در نوزادان از هر لحاظ طبیعی اتفاق افتاده كه همراه یا بدون همراهی تاریخچه خانوادگی این وضعیت می‌باشد. با این‌حال، در تعدادی از نوزادان وجود چنین دندان‌هایی ممكن است تظاهرات موضعی یك عامل محیطی یا یك سندرم باشد، لذا اهمیت ارزیابی تشخیصی دقیق كودكان با دندان‌های ناتال ونئوناتال مورد تأیید قرار می‌گیرد.
مشكلات دندان‌های زودهنگام
اكثر دندان‌هایی كه زود هنگام روییده‌اند، به خاطر تكامل محدود ریشه دارای حركت زیادی هستند و گاهی به قدری لق هستند كه ممكن است خطر بیرون آمدن دندان از جای خود و آسپیراسیون (بلع) احتمالی آن وجود داشته باشد كه در این موارد خارج كردن دندان الزامی است. در بعضی از موارد لبه تیز دندان باعث زخمی شدن زبان می‌شود كه باز ممكن است دندان به اجبار خارج گردد. دندان‌های ناتال و نئوناتال ممكن است برای مادرانی كه نوزادشان را از طریق پستان تغذیه می‌نمایند مشكلاتی ایجاد كند. در این موارد استفاده از شیردوش و ذخیره كردن شیر توصیه می‌شود. به هر حال اگر مادر به شیر دادن از راه پستان اصرار ورزد ممكن است در یك زمان نسبتاً كوتاه، نوزاد به گاز نگرفتن در حین شیرخواری عادت كند. به نظر می‌رسد كه نوزاد ناراحتی مادر را حس می‌كند و اجتناب از علت این مشكل را یاد می‌گیرد.
رویش دندان‌های شیری
معمولا كودك در 6 ماهگی اولین حضور دندان شیری را در دهانش تجربه می‌كند. این روند رویش تا 5/2 سالگی ادامه می‌یابد و بتدریج تا پایان 5/2 سالگی كودك دارای 20 دندان شیری است و اگر فك بالا و پایین كودك، هر كدام را به دو قسمت تقسیم نماییم، معمولا در هر طرف فك، 5 عدد دندان شیری مشاهده می‌گردد كه نام این دندان‌های شیری به حروف انگلیسی ABCDE نامگذاری می‌شوند. رویش زودرس دندان‌های شیری به نظر می‌رسد علت فامیلی دارد. بسیاری از والدین به طور داوطلبانه اطلاعاتی در مورد رویش زودهنگام دندان‌های فرزندان‌شان می‌دهند. از 5/2 سالگی تا 6سالگی معمولاً هیچ تغییر دندانی در دهان كودك مشاهده نمی‌شود. مراقبت از دندان‌های شیری با رویش اولین دندان شیری توسط والدین توصیه می‌گردد. با تكمیل رویش دندان‌های شیری انجام معاینات دوره‌ای هر 4 ماه یكبار توسط دندانپزشك الزامی است. والدین عزیز می‌توانند اطلاعات لازم در خصوص حفظ و مراقبت از دندان‌های كودك را از دندانپزشك خود جویا شوند.
تقسیم‌بندی دوره رویش دندانی كودك
زمان یا دوره رویش دندانی كودك را می‌توانیم به سه دوره تقسیم نماییم. دوره صفر تا سه سالگی، دوره 3 تا 6 سالگی و دوره 6 تا 12 سالگی. درخصوص دوره اول صحبت كردیم. دوره بعدی همان سه تا 6 سالگی است كه تغییر دندانی در دهان كودك نداریم. دوره سوم كه اهمیت ویژه‌ای دارد، از 6 سالگی با رویش اولین دندان دائمی از پشت دندان‌های شیری شروع شود كه اغلب والدین این دندان را به عنوان دندان شیری تلقی می‌كنند و به همین دلیل در زمان كوتاهی بعد از رویش دچار پوسیدگی شده و نهایتاً شاهد از دست دادن این دندان هستیم. از 7 سالگی به بعد بتدریج دندان‌های پیشین توسط دندان‌های دائمی جایگزین می‌شوند و با توجه به رویش متفاوت دندان‌های دائمی این روند تقریباً تا سن 12 سالگی ادامه می‌یابد و در پایان 12 سالگی معمولا تمام دندان‌های شیری كودك با دندان‌های دائمی جایگزین شده و كودك در این زمان دارای 24 عدد دندان دائمی است. در فاصله كوتاهی از این زمان دندان كرسی دوم دائمی در عقب دهان رویش می‌یابد و تقریباً در سن 17 سالگی به بعد شاهد رویش دندان‌های عقل در دهان می‌باشیم كه ممكن است تا 20 سالگی طول بكشد. در پایان متذكر می‌شویم كه روند رویش دندان كاملاً پیچیده است و مكانیسم‌های ناشناخته بسیاری در آن دخیل هستند كه در فرصت بعدی به تفصیل در مورد آنها صحبت خواهد شد.
