زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

اختلالات مو در کودکان

سلامت کودکان، سلامت فیزیکی، ذهنی و اجتماعی آنان را شامل می گردد. اهمیت حفظ سلامت کودکان از لحاظ تغذیه مناسب، خواب روزانه کافی و تحرک و ورزش در آنها، برای اکثر والدین شناخته شده است. همچنین کنترل  رشد و تکامل طبیعی بدن کودکان  توسط متخصصان بهداشتی و پزشکی نیز دارای اهمیت می باشد. در این میان  سلامت مو ی آنها نیز مهم است با توجه به این امر در نشریه شماره قبل در مورد اختلالات موی کودکان و همچنین  راههای درمان آن صحبت کردیم در این شماره به ادامه موضوع در این زمینه می‌پردازیم.

پرمویی یا Hypertrichosis

به صورت منطقه‌ای در محل یک خال ممکن است بروز کند، از جمله خال‌‌های مادرزادی هازیستیک‌‌های مارتوم، نوروفیروم، ناهنجاری‌های طناب نخاعی، فنگوس و یا به‌صورت منتشر (Diffuse) در دوران قبل از بلوغ یا اختلالات کروموزومی، همراه با سایر اختلالات ژنتیکی و یا ناشی از داروهای مصرف شده توسط مادر از جمله سندرم الکل جنینی، استفاده از ماینوکسیدیل در دوران بارداری و یا مصرف دیازوکسید.

سفید شدن موی کودکان

 رنگ مو توسط سلول‌‌های کوچکی به‌نام ملانوسیت (melanocyte) در فولیکول‌‌های مو تولید می‌‌شود. به این شکل که در قسمت تحتانی پوست ، سلول‌های ملانوسیتی دائما ماده ای به نام ملانین تولید می‌کنند که رنگ موها را ایجاد می‌کند. زمانی‌که ملانوسیت‌ها کاملا فاقد رنگدانه گردند ، مو سفید می‌شود و در صورتی که میزان ملانین مو کمتر از حالت طبیعی شود ،  مو خاکستری و یا نقره‌ای می‌گردد. در طول زندگی ، فعالیت ملانوسیت در فولیکول‌ها کاهش می‌یابد که موجب پدید آمدن موهای خاکستری ( یا سفید) می‌شود .

در افراد زیر بیست سال، سفیدی مو می‌تواند علت ژنتیکی داشته باشد . مشکل لک و پیس ،  پرکاری تیروئید و سوء تغذیه از عوامل دیگر آن است.  شایع‌ترین علت ظهور موهای سفید در کودکان کمبود ویتامینB12 است. ویتامین B12  یا کوبالامین (cobalamin) در غذاهای حیوانی وجود دارد. این ویتامین جهت رشد و عملكرد طبیعی سلول‌های بدن لازم است. نارسایی دراین ویتامین منجر به كم‌خونی می‌شود كه در پی آن با کمبود اكسیژن در سلول‌ها به اختلالات در سیستم عصبی می‌کشد و همینطور می‌تواند بر رنگ مو تاثیر بگذارد . ویتامین B12 در خوراکی‌های حاوی پروتئین حیوانی وجود دارد. منابع این ویتامین كبد، كلیه، شیر، تخم‌مرغ، ماهی و پنیر است. شکل‌های دارویی این ویتامین نیز موجود می‌باشد. البته كمبود ویتامین‌هایی چون C، B5، اسیدفولیك، ویتامینA و همینطور کمبود مواد مینرال نیز می‌توانند موجب سفیدی زود هنگام موی سر شوند.

 ظهور موهای خاکستری ممکن است علت ژنتیکی داشته باشد. همچنین می‌‌تواند در اثر عارضه‌‌هایی چون  neurofibromatosis و tuberous sclerosis ظاهر شود.اختلالات تیروئیدی، به ویژه پرکاری تیروئید می‌تواند در کاهش فعالیت ملانوسیت موثر باشد. پرکاری تیروئید همچنین می‌‌توان موجب موارد ذیل گردد: تپش قلب، افزایش تعریق، عصبانیت، افزایش حرکات دودی روده، لرزش دست، چشمان بیرون زده، افزایش اشتها، زودرنجی، بی قراری، کج خلقی، پرتحرکی، ضعف عضلات شانه و ران، کاهش وزن، اختلال خواب در کودکان و غیره.

 لک و پیس یا ویتیلیگو‌ از دست‌ رفتن‌ رنگ‌ پوست‌ به‌ صورت‌ لكه‌لكه می‌باشد‌. علائم‌ شایع آن ‌لكه‌های صاف‌ سفید با شكل‌ نامنظم‌ است که باعث‌ آزار و خارش‌ نمی‌شوند. این اختلال‌ باعث‌ خاكستری‌ شدن‌ زود هنگام‌ مو می‌گردد.

 شپش

 شپش‌ها حشرات پهن و بدون بال هستند که موهای سر، بدن و ناحیه عانه را آلوده می‌‌کنند. آنها به پوست می‌‌چسبند و از خون انسان تغذیه می‌‌کنند و روی ساقه موها تخم می‌‌گذارند. رشک ها، تخم‌‌های سفید‌رنگ، سفت و بیضی شکل شپش ها هستند که به ساقه موها چسبیده‌اند. آلودگی موهای سر با شپش ها در کودکان شایع‌تر است. دختر بچه ها بیشتر از پسر بچه ها مبتلا می‌‌شوند. انتقال معمولاً از طریق وسایل مثل کلاه، شانه و برس و یا گوشی تلفن صورت می‌گیرد. این آلودگی سبب خارش خفیف پشت گردن می‌‌شود و یا به‌طور کلی بدون علامت است. آلودگی مژه‌ها فقط در بچه ها رخ می‌‌دهد. رشک ها حدود 1 میلی‌متر بالاتر از سطح پوست سر به ساقه موها می‌‌چسبند. خارش در کودکان اغلب شدید است و شب‌ها که شپش‌ها تغذیه می‌‌کنند، خارش شدیدتر می‌‌شود. ضایعات ناشی از خاراندن ممکن است عفونی شوند. در این صورت، سرم ودلمه روی ضایعات ظاهر می‌‌شود و لنفادتوپاتی ناحیه ای رخ دهد. درمان شامل استفاده از شامپوها و داروهای ضد شپش، از جمله پرمترین، لیزان، مالایتون و درمان‌های خانگی از جمله وازلین و پوشاندن موها با کلاه حمام، نوعی افشانه موی روغنی که شپش ها را ظرف 15 دقیقه می‌‌کشد و نهایتا تراشیدن موهاست. شانه کردن موها به وسیله شانه مخصوص رشک یك هفته پس از درمان موضعی مفید است.

شست‌وشوی موی کودکان

استفاده از صابون برای شست‌شوی مو و بدن، مدت‌هاست منسوخ شده و تولیدکنندگان برای هر سن و هر نوع مویی، شامپوی مخصوصی تهیه می‌کنند. به همین دلیل، این روزها بیشتر والدین از محصولات مخصوص کودکان برای شست‌شوی سر و بدن کودک خود استفاده می‌کنند.

شامپوهای مناسب پوست و موی كودكان

شامپوهای مخصوص کودکان، چون قدرت شویندگی کمتری دارند،PH آنها خیلی قلیایی نیست. پوست سر کودکان قدرت چربی‌سازی زیادی ندارد و نیازی به استفاده از شامپوهای قوی و قلیایی برای موی آنها نیست و باید از شامپوهای ضعیف‌تر که PH قلیایی آنها نزدیک به 7، یعنی خنثی است، استفاده شود. یکی از ویژگی‌های شامپوبچه‌ این است که چشم را نمی‌سوزاند. هر چه قدرت قلیایی شامپوها بیشتر باشد، قدرت سوزانندگی چشم در آنها بیشتر است. قدرت قلیایی صابون، نزدیک 9 و مایع دستشویی 10 تا 5/10 است، به همین دلیل صابون چشم را می‌سوزاند، اما قدرت قلیایی شامپوبچه خنثی یا 7 است.

عوارض استفاده از شامپوهای معمولی برای پوست و موی كودكان

این شامپوها سبب خشکی بیش از اندازه پوست و موی کودکان می‌شوند؛ چون چربی‌زدایی این شامپوها بسیار بالاتر از شامپوهای مخصوص کودکان و PH آن نیز حدود 8 است. از آنجا كه در کودکان چربی‌سازی در پوست سر و ریشه مو کم است، شامپوهای معمولی سبب خشکی بیش از حد مو و شکنندگی، تار شدن، کدر و خشک شدن موها می‌شود. ‌

استفاده از شامپوبچه

استفاده از این شامپوها تا سن بلوغ توصیه می‌شود و وقتی اولین علائم هورمون‌های جنسی در 12 تا 13 سالگی نمایان شد، می‌توان از شامپوهای افراد بالغ استفاده کرد. اکثر افرادی که ریزش مو دارند، می‌گویند استفاده از شامپوبچه جلوی ریزش مو را می‌گیرد كه پایه علمی ندارد. تنها در صورتی که موی فردی خشک باشد، استفاده از شامپوبچه توصیه می‌شود. کسانی که موی طبیعی دارند و از شامپو بچه استفاده می‌کنند، موهای‌شان تمیز نمی‌شود و بعد از آنکه از حمام بیرون می‌آیند، موهایشان هنوز چرب و کدر است.

در هفته چند مرتبه باید سر کودک را با شامپو شست؟

کودکی را که بازی زیاد می‌کند و بدنش تعریق بالایی دارد، باید هر روز به حمام برود؛ اما آ‌نهایی که فعالیت جسمی کمتری دارند را می‌توان یک روز در میان یا دو روز در میان حمام كرد. به‌طور کلی شست‌شوی روزانه برای همه افراد توصیه می‌شود؛ مگر آنکه پوست خیلی خشک باشد.

میزان مصرف شامپو برای كودك

اگر هر روز بچه‌ را به حمام می‌برید، یک بار شامپو كردن کافی است. اگر یک روز در میان این کار را انجام می‌دهید، دو بار و اگر سه روز یکبار شامپو می‌زنید، سه بار شامپو لازم است. هرچه مو زودتر و با شامپوی کمتر شسته شود، بهتر است تا اینکه دیرتر و با شامپوی‌ بیشتری شسته شود.

نحوه صحیح شامپو زدن

بعد از آنکه موها خیس شد، مقداری از شامپو را به موها زده و مو را کمی چنگ بزنید تا شامپو کف کند. این موضوع در رابطه با بچه‌هایی که موهای کوتاهی دارند یا آقایان صدق می‌کند. در مورد دختربچه‌ها یا خانم‌هایی که موهای بلند دارند، لازم نیست تمام ساقه مو را شامپو بزنند. شامپو را تنها باید به كف سر که محل تجمع چربی است زد، مالید. وقتی آبکشی می‌کنید، کف شامپو به ساقه موها می‌رسد و گرد و غبار نشسته روی آن را از بین می‌برد. شامپو زدن روزانه ساقه مو می‌تواند سبب خشکی و شکنندگی مو شود؛ زیرا ساقه مو چربی‌سازی ندارد.

توصیه ایمنی برای خرید شامپو بچه

1- حتما توجه کنید که شامپو گوشه‌های تیز و برنده نداشته باشد. اکثر شامپوهای موجود در بازار بدون زاویه و بی‌خطر هستند؛ اما اگر به‌ طور اتفاقی شامپویی خریدید که کناره‌های تیز داشت، حتما آن را از دسترس کودکان دور نگه دارید. 2- شامپو نباید قطعات ریز جداشونده داشته باشد. اگر شامپوی عروسکی می‌خرید، به این نکته توجه کنید که در آن قطعه خیلی کوچک و قابل جدا شدن نباشد. 3- داخل برخی شامپوها تیله‌های رنگی وجود دارد که برای بچه‌ها جذاب است. مراقب باشید، اگر در این نوع شامپوها قابلیت باز شدن داشته باشد، ممکن است بچه‌ها این تیله‌ها را ببلعند و موجب خفگی آنها شود. 4- موقع حمام کردن کودک، در شامپو را حتما محکم ببندید و اگر شامپو عروسکی است، پس از بستن در، ابتدا خوب بیرون آن را بشویید و بعد به دست کودک بدهید. تا حد ممکن، از اینکه کودکان شامپو را به دهان ببرند، جلوگیری کنید!