زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

با سرماخوردگی كودكم چه كنم؟!

سرماخوردگی بیماری ویروسی است كه علایم اصلی آن گرفتگی و آبریزش بینی است و علایم عمومی مثل تب، سردرد و درد عضلانی در آن دیده نمی‌‌شود یا خفیف است. ویروس‌‌های متعددی می‌‌توانند باعث ایجاد سرماخوردگی شوند. بچه‌‌های كوچك به‌طور متوسط سالی 8-6 بار به سرماخوردگی مبتلا می‌‌شوند اما 15-0 1درصد كودكان حداقل ماهی یكبار (سالی 12بار) گرفتار این بیماری می‌‌شوند. كودكانی كه در سال اول زندگی مهد می‌‌روند 50‌درصد بیشتر از بقیه سرما می‌‌خورند. بنابراین ابتلای زیاد به سرماخوردگی در اغلب كودكان نشانه ضعیف بودن ایمنی بدنشان نیست.

علایم بالینی

علایم بیماری 3-1 روز پس از ورود ویروس به بدن شروع می‌‌شود. ابتدا كودك در گلو احساس درد و ناراحتی پیدا می‌‌كند كه در كودكان كم ‌سن و سال به صورت امتناع از خوردن غذا، بی‌قراری و گاهی افزایش آبریزش دهان ظاهر می‌‌شود و كودكان بزرگتر درد و سوزش ناحیه گلو را بیان می‌‌كنند و به دنبال آن آبریزش بینی و گرفتگی بینی شروع می‌‌شود.گرفتگی بینی منجر به تنفس صدادار یا دهانی می‌‌شود. گلودرد معمولاً به سرعت رفع می‌‌شود و علایم گرفتگی و آبریزش بینی، ‌علایم اصلی بیماری را تشكیل می‌‌دهند. در یك سوم كودكان مبتلا، سرفه به علایم اضافه می‌‌شود كه معمولاً پس از آبریزش و گرفتگی بینی شروع می‌‌شود. برخی ویروس‌‌ها با تب همراهند.

پزشك در معاینه ترشحات بینی، قرمزی و تورم حلق را مشاهده می‌‌كند. نكته لازم به ذكر اینكه ممكن است آبریزش بینی غلیظ شده یا تغییر رنگ هم پیدا كند اما نباید این اتفاق را به حساب سینوزیت یا عفونت چركی گذاشت. معمولاً بهبودی طی یك هفته حاصل می‌‌شود اما گاهی تا دو هفته هم طول می‌‌كشد.

بیماری‌های زیر ممكن است با سرماخوردگی اشتباه شوند

رینیت آلرژیك:‌ عطسه و خارش علامت اصلی است.

وجود جسم خارجی در بینی:‌ ترشحات بدبو از یك طرف بینی دیده می‌‌شوند كه گاهی خونی هستند.

سینوزیت:‌ با تب، سردرد، ‌درد صورت یا تورم دور چشم همراه است و در مواردی كه ترشحات بینی یا سرفه بیش از دو هفته طول بكشد باید به فكر آن بود.

سیاه سرفه:‌ سرفه‌‌ها شدید و پشت سر هم هستند.

استرپتوكوكوزیس:‌ ترشحات چركی بینی كه منجر به زخم شدن بینی شده‌‌اند دیده می‌‌شوند.

درمان‌

درمان ضد ویروسی موثری برای سرماخوردگی كودكان وجود ندارد و با توجه به ویروسی بودن بیماری نیازی به تجویز آنتی بیوتیك‌‌ها نیست، ‌اصل درمان، ‌درمان علایم بیماری است. داروهای ضد سرفه و سرماخوردگی برای كودكان زیر دو سال توصیه نمی‌‌شود زیرا برخی مطالعات بی اثر بودن اینها را در درمان علایم (حتی تا سن 6 سالگی) ثابت كرده‌‌اند و علاوه بر این تجویز این داروها (نظیر دیفن‌هیدرامین، سرماخوردگی كودكان، دكسترومتورفان و ...) در سنین پایین به ویژه سن زیر 6 ماه می‌‌تواند عوارض خطرناكی به همراه داشته باشد. با همه اینها، برای علایم بیماری درمان‌های زیر توصیه شده‌اند:‌

تب:‌ سرماخوردگی معمولاً تب ایجاد نمی‌‌كند و بروز تب می‌‌تواند نشانه عوارض بیماری (عفونت گوش، سینوزیت وعفونت ریه‌ها) ‌باشد اما در صورت وجود تب می‌‌توان از داروهای تب بر با تجویز پزشك استفاده كرد.

گرفتگی بینی: شستشوی بینی با قطره كلرور سدیم بینی به‌طور مكرر باعث كاهش این علامت می‌‌شود. گاهی می‌‌توان از قطره‌‌های بینی مخصوص (فنیل افرین) حداكثر تا سه روز و حتماً‌ با تجویز پزشك استفاده كرد. باز هم تاكید می‌‌شود این دارو حتماً باید با تجویز پزشك استفاده شود تا گرفتار عوارض ناخواسته آن نشوید. نكته مهم‌تر این كه استفاده از این دارو به مدت بیش از سه روز باعث می‌‌شود به قول معروف كودك به آن عادت كند و در نتیجه با قطع آن، گرفتگی بینی شدید دوباره به سراغ كودك بیاید.

آبریزش بینی:‌ برای رفع آبریزش بینی كودك می‌‌توان با تجویز پزشك و در سن مناسب از داروهایی نظیر دیفن‌ هیدرامین استفاده كرد. این دارو در یك سوم بیماران آبریزش بینی را كم می‌‌كند اما خواب آلودگی كودك عارضه اصلی آن است.

داروی مورد استفاده دیگر، اسپری بینی ایپراتروپیوم بروماید است كه عارضه خواب‌آلودگی مذكور را ندارد اما می‌‌تواند گاهی به تحریك مخاط بینی و حتی خون دماغ منجر شود.

درد گلو: در این موارد به ویژه اگر همراه با سردرد یا درد عضلانی باشد می‌‌توان از داروهای مسكن درد (استامینوفن و ایبوپروفن) استفاده كرد. نكته مهم اینكه از آسپیرین نباید در سرماخوردگی كودكان استفاده شود.

سرفه:‌ در كل می‌‌توان گفت سرفه مكانیسم دفاعی كودك برای دفع عامل عفونی است اما گاهی این مکانیسم دفاعی  زندگی و آسایش كودك را بر هم می‌‌ریزد و باید درمان شود:

اگر سرفه به خاطر تحریك حلق با ترشحات بینی پشت حلق باشد، داروهایی مثل دیفن هیدرامین سرفه را كم خواهند كرد.

براساس بسیاری از مطالعات علمی، استفاده از عسل می‌تواند باعث كاهش سرفه‌ها شود. عسل در برخی تركیبات دارویی نظیر شربت هانی تیم كه تركیبی از آویشن و عسل است هم وجود دارد. البته باید توجه داشت که از عسل و فرآورده‌های دارویی حاوی آن در کودکان سن زیر یکسال استفاده نشود و این درمان صرفا برای کودکان بالای یکسال تجویز شود.

اگر سرفه‌‌ها در طی سرماخوردگی بیش از حد طول بكشد ممكن است نشان‌دهنده حساسیت مجاری تنفسی ناشی از ابتلا به ویروس باشد. در این موارد می‌‌توان از اسپری‌‌های مخصوص آلرژی با تجویز پزشك استفاده كرد.

گاهی استفاده از بخور اكالیپتوس یا نعنا باعث بهبود سرفه‌‌های شبانه می‌‌شود.

سایر درمان‌ها:‌ در برخی مطالعات اثر بخشی درمان‌های زیر مورد بررسی قرار گرفته است:‌

ویتامین C:‌ در مركبات موجود است.

بخور گرم و مرطوب

شربت زینك سولفات

درمان گیاهی با تركیبات گیاهی اكیناسه:‌ در بازار دارویی ایران به شكل شربت ایموژن و قرص رمی‌كلد (مخصوص بزرگسالان) وجود دارد. برخی معتقدند این‌ داروها در پیشگیری از ابتلا به سرماخوردگی نیز موثرند.

عوارض

عفونت گوش میانی:‌ در 30-5 درصد كودكان مبتلا به سرماخوردگی اتفاق می‌‌افتد.

سینوزیت:‌ 13-5 درصــــــد سرماخوردگی‌های كودكان به سینوزیت منجر می‌‌شود. در مواردی كه سرفه با ترشحات بینی بیش از 14-10 روز طول بكشد باید به فكر اضافه شدن سینوزیت باشیم. سایر علایم سینوزیت عبارتند از تب، درد صورت یا سردرد و تورم صورت

تشدید آسم كودك: ایجاد مقاومت به آنتی‌بیوتیك‌ها در بدن كودك به دنبال تجویز غیر ضروری آنتی‌بیوتیك در سرماخوردگی ویروس كودكان

پیشگیری

  شستشوی مكرر دست‌ها

  دستمال گرفتن مقابل بینی و دهان موقع سرفه و عطسه

  عدم تماس فرد سرماخورده با كودكان

  برقراری تهویه مناسب در خانه (باز بودن یك پنجره كوچك در خانه با بهبود تهویه می‌‌تواند در كاهش تماس سایر افراد با ویروس موثر باشد)

  تابش مناسب نور خورشید به فضای خانه

  عدم حضور كودك در محیط‌‌های شلوغ و سربسته

  داشتن تغذیه مناسب به ویژه استفاده كافی از میوه‌‌ها و سبزیجات

نكته:‌ واكسن آنفولانزا تنها از ابتلای كودك به آنفولانزا پیشگیری می‌‌كند و تاثیری در كاهش دفعات سرماخوردگی كودك ندارد.