زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

ناخن در جايگاه آدامس

ناراحتی و شکایات زیادی از والدین در ارتباط با ناخن جویدن فرزندانشان می‌شنویم ! آنها مدام از اینکه کودکانشان دست‌هایشان را به دهان می‌برند و شروع به ناخن جویدن می‌کنند شاکی هستند و اظهار می‌کنند که این عادت موجب زشت شدن انگشت کودکانشان می‌شود و یا نگران سلامتی و بهداشت آنها هستند. گاهی والدین نگرانِ ما، متاسفانه با استفاده از روش‌های نامناسب و اشتباه اقدام به درمان کودکانشان می‌کنند و این در صورتی ‌است که این روش‌ها نه تنها مشکل را حل نمی‌کند بلکه از اقدام به موقع و مناسب هم جلوگیری می‌کند. روش‌هایی از قبیل چسب زدن بر ناخن‌ها و یا استفاده از لاک‌های تلخ و یا شیوه‌های رفتاری پرخاشگرانه با کودک. و اما ناخن جویدن چیست؟ شاید یکی از فراوانترین واکنشهای عصبی و اختلالات عادتی ارضاکننده، ناخن جویدن باشد که در کودکان و بزرگسالان مشاهده می‌کنیم. طبق تحقیقات انجام شده، جویدن ناخن از 5 سالگی شروع می‌شود و کم کم در 10 تا 15 سالگی به اوج خود می‌رسد. ولی اکثر مبتلایان را کودکان 9 تا11 سال تشکیل می‌دهند. غالباً در سنین نوجوانی فرد متوجه عادات نامطلوب خود می‌شود.

جویدن ناخن در دخترها بیشتر از پسرها دیده شده است و حتی گاهی در یک خانواده تمامی اعضا به آن مبتلا هستند. جویدن ناخن بر خلاف مکیدن انگشت در سرفرصت انجام نمی‌شود، بلکه نشانه دلواپسی، اضطراب یا ترس مثلاً از امتحان، تنبیه و ... می‌باشد. کاملا دیده شده که کودکان قبل از امتحانات و بزرگسالان مثلاً در اتاق انتظار ناخن‌هایشان را می‌جوند و تا جایی که حتی کودکانی که کم کم کنترل خود را از دست می‌دهند، انگشت‌های خودشان را می‌جوند.  محققان عقیده دارند که کودکانی که انگشتان خود را می‌مکند اکثراً آرام و بی‌خیال هستند ولی کودکانی که انگشت و ناخن می‌جوند، بیقرار، مضطرب و دارای انرژی زیاد هستند و حتی در خواب هم آرامش ندارند. آنها جنب و جوش زیادی دارند، دندان‌های‌شان را بهم می‌سایند، فریاد می‌کشند و خشم و غیظ در آنها به مراتب زیادتر دیده می‌شود. برخی معتقدند که ناخن جویدن حرکتی برای تخلیه هیجانات می‌باشد. از سویی گاهی کودک ناخن جویدن را از والدین یاد می‌گیرد و چون می‌بینید آنها در مواقع ناراحتی این عمل را انجام می‌دهند. لذا او هم برای رفع ناراحتی به این عمل مبادرت می‌ورزد. اکثر مادران در مطب اظهار می‌کنند که « نمی‌دانم این عادت را از ما یادگرفته یا اینکه به علت ناراحتی و عصبی بودن خودش است. »

كاهش اضطراب در درمان ناخن جویدن

شناسایی منبع اضطراب اولین گام مهم در درمان ناخن جویدن است. فراموش نکنید که این عمل با استرس و تحت فشار بودن کودک رابطه مستقیم دارد. والدین باید شرایط رفتاری خودشان و کودک را تحت نظر بگیرند و در مواقعی که ناخن جویدن شروع می‌شود به دنبال رویدادهای علت زا بگردند. منبع اضطراب ممکن است بیش از یک منبع باشد، چرا که هر موقعیتی که به فرزندمان اضطراب بدهد می‌تواند موجب این رفتار باشد. به عنوان مثال : مشاجره والدین با یکدیگر، تحت فشار قرار دادن کودک در مواردی مانند امتحانات و یا انتظارات بیش از حد از وی و یا تنبیه و ایجاد ترس و تهدید و بسیاری از موارد دیگر که توسط والدین باید در مشاهده‌های پی در پی کودک شناسایی شود. در حقیقت اگر این منابع اضطراب آور شناسایی شوند، والدین با کنترل آنها و کاهش یا حذف آنها چه در رفتار خود با کودک چه در محیط، می‌توانند تاثیر چشمگیر کاهش و در نهایت حذف این رفتار را ببینند.

عـلـل

1- عصبانیت بیش از حد 2- دلواپسی و تضادهای فکری و مخصوصاً قرار گرفتن کودک در موقعیت‌های حساس، ترس آور و بلاتکلیفی و حالات هیجانی 3- عادت

بارها دیده شده است که با رفع اضطراب و ناراحتی، جویدن ناخن  به کل از بین رفته و مجدداً با پیدایش ناراحتی برگشت کرده است. تهدید و تنبیه، پاشیدن فلفل و داروهای تلخ روش موثری برای درمان نمی‌باشد و حتی ممکن است ناراحتی را تشدید کند.در حقیقت راه اصلی درمان توجه به شخص مبتلاست نه جویدن ناخن. به عبارتی روشن تر، درمان اساسی با شناخت علت بیماری و رفع اضطراب، هیجان و ناراحتی بیمار عملی می‌شود.

رفتار والدین در مقابل ناخن جویدن فرزندشان

بهترین رفتار آن است که هیچ عکس‌العملی نشان ندهید. انتقاد، اوقات تلخی، ریشخند کردن، تذکرهای ممتد (تو مثل نی نی کوچولوها مدام دستت در دهانت است)، یا تهدید و سرزنش کردن (مریض می‌شوی دست‌هایت زشت می‌شوند)، هیچ تاثیری در کاهش این عمل ندارند. آنها باید از روش‌های حمایتی همه جانبه استفاده کنند زیرا شما (والدین) نزدیک ترین افراد زندگی کودک هستید که می‌توانید او را در این کار کمک و هدایت کنید. اگر شما برای کاستن از عادات ناخوشایند فرزندتان از روش‌های تند و خشونت آمیز استفاده کنید، نه تنها موجب کاهش آن عادت نخواهید شد، بلکه فشار عصبی بیشتری هم به کودکتان وارد می‌کنید.

دیدگاه دیگر این است که اگر این عمل بر اساس اضطراب و استرس در کودک نباشد، باید علت آن را به شکل عادت پذیرفت. برای کاهش و حذف این عادت شما می‌توانید از روش‌های رفتاردرمانی (دادن ستاره یا برچسب‌های عروسکی به کودک و وسیله مورد علاقه وی) استفاده کنید. طبق این روش‌ها، هر روزی که کودک ناخنش را نجود، ستاره ای به عنوان پاداش به او می‌دهید و چنانچه بتواند تعداد این ستاره‌ها را به 8-10 برساند، جایزه و پاداشی دریافت خواهد کرد که موجب تقویت رفتار خوشایند او (یعنی نجویدن ناخن) می‌شود.

 برای دختران خردسال، شاید بهترین پاداش مرتب کردن ناخن‌ها و لاک زدن یا ستاره زدن روی ناخن‌هایش باشد. و از سویی دیگر می‌توان از روش محروم کردن از تقویت مثبت استفاده کرد. مثلا کارتون مورد علاقه کودک را می‌گذارید و به محض اینکه شروع به ناخن جویدن کرد کارتون را قطع می‌کنید و پس از چندین بار، تکرار این عادت کودک به مراتب کمتر و یا حذف می‌شود.

كودك‌تان را تشویق كنید

کاهش استرس و تنش در کودکان هم می‌تواند عامل تاثیر گذاری بر یادگیری آنها برای مقابله با تنش‌ها باشد،  شما می‌توانید با الگو قرار دادن خود و آموزش روش‌های آرام سازی، ورزش‌های ساده و گوناگونی را به فرزندتان یاد بدهید. برای مثال همگی روی زمین بنشیند، نفس‌های طولانی بکشید، تصورات آرام بخشی در ذهن خود مرور کنید و با حفظ آرامش عضلانی خود سعی کنید شیوه‌های کاهش فشار عصبی را به فرزندانتان بیاموزید. به علاوه سرگرم کردن کودک به فعالیت‌های هنری مانند نقاشی کردن، خیاطی، خطاطی، بافندگی و ورزشی و نظایر آن می‌تواند مفید واقع شود. در شرایطی که شما قادر به کنترل، کاهش و حذف این عمل نبودید، مخصوصا در شناسایی منابع تنش زا و کنترل آن، بهتر است برای رفع و درمان این عمل نامناسب به روانشناس مراجعه کنید و از خدمات روان درمانی و دارو درمانی زیر نظر درمانگر از درمان مناسب و به هنگام برای کودکتان بهره ببرید. از آنجایی که هر عادتی برای اینکه کاملاً در کودک تثبیت شود، زمان می‌خواهد، طبیعی است که برای ترک آن هم، زمان لازم است. صبور باشید و علاوه بر توجه به کودکتان، به رفتارهای خودتان هم توجه کنید، چرا که گاهی ما ( والدین ) ناخواسته موجب ایجاد رفتارهای نامناسب در کودکانمان می‌شویم. آرام باشید و گام به گام با کودک خود پیش روید و با صبوری و آگاهی، بهترین و موثرترین شیوه برخورد و درمان را برای کودک و خانواده انتخاب کنید.

كاهش استرس و تنش

کاهش استرس و تنش در کودکان هم می‌تواند عامل تاثیر گذاری بر یادگیری آنها برای مقابله با تنش‌ها باشد،  شما می‌توانید با الگو قرار دادن خود و آموزش روش‌های آرام سازی، ورزش‌های ساده و گوناگونی را به فرزندتان یاد بدهید. برای مثال همگی روی زمین بنشیند، نفس‌های طولانی بکشید، تصورات آرام بخشی در ذهن خود مرور کنید و با حفظ آرامش عضلانی خود سعی کنید شیوه‌های کاهش فشار عصبی را به فرزندانتان بیاموزید. به علاوه سرگرم کردن کودک به فعالیت‌های هنری مانند نقاشی کردن، خیاطی، خطاطی، بافندگی و ورزشی و نظایر آن می‌تواند مفید واقع شود. در شرایطی که شما قادر به کنترل، کاهش و حذف این عمل نبودید، مخصوصا در شناسایی منابع تنش زا و کنترل آن، بهتر است برای رفع و درمان این عمل نامناسب به روانشناس مراجعه کنید و از خدمات روان درمانی و دارو درمانی زیر نظر درمانگر از درمان مناسب و به هنگام برای کودکتان بهره ببرید. از آنجایی که هر عادتی برای اینکه کاملاً در کودک تثبیت شود، زمان می‌خواهد، طبیعی است که برای ترک آن هم، زمان لازم است. صبور باشید و علاوه بر توجه به کودکتان، به رفتارهای خودتان هم توجه کنید، چرا که گاهی ما ( والدین ) ناخواسته موجب ایجاد رفتارهای نامناسب در کودکانمان می‌شویم. آرام باشید و گام به گام با کودک خود پیش روید و با صبوری و آگاهی، بهترین و موثرترین شیوه برخورد و درمان را برای کودک و خانواده انتخاب کنید.