به قلم : رؤیا ایمانیفرد ، دانشجوی کارشناسی ارشد تغذیه بالینی ، دانشگاه علوم پزشکی ایران
زیر نظر: د کتر فرزاد شید فر ، متخصص تغذیه ، استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران
تحریریه زندگی آنلاین : کدو تنبل یک گیاه دنبالهدار یکساله است و از سطح دریا تا ارتفاعات قابل کشت میباشد. مهمترین قسمت کدو تنبل، دانههای کمچرب و غنی از پروتئین آن است. دومین قسمت مهم میوه آن است. میوه نارس به عنوان سبزی پخته میشود، در حالی که میوه بالغ شیرین است. کدو تنبل دارای خواص ضد دیابتی، ضد انگلی و میکروبی، ضد سرطان، ضد فشار خون بالا، ضدالتهاب، آنتیاکسیدانی و محافظت از کبد است. این میوه دارای محتوای بتا کاروتن خوبی بوده و دارای محتوای متوسطی از کربوهیدراتها، ویتامینها و مواد معدنی است. بتا کاروتن پیشساز ویتامین A در بدن بوده و نقش مهمی در سلامت چشم، پوست، استخوان، سیستم ایمنی و پیشگیری از سرطان دارد. روغن خوراکی نیز از دانه کدو تنبل که سرشار از اسید اولئیک است به دست میآید. کدو تنبل برای سلامتی مفید است، زیرا حاوی اجزای مختلف بیولوژیکی فعال مانند پلیساکاریدها، روغنهای مفید، استرولها، پروتئینها و پپتیدها میباشد.
دانههای کدو تنبل به دلیل محتوای پروتئین بالا و مقادیر مفید اسید چرب ضروری و اسید لینولئیک، ارزشمند هستند. دانههای کدو تنبل حاوی نسبتهای قابلتوجهی از اسیدهای آمینه ضروری هستند و منبع خوبی از پتاسیم، کروم، منیزیم، روی، مس، مولیبدن و سلنیوم میباشند. میوه کدو تنبل به واسطه کلسیم و پتاسیم بالا و همچنین سدیم کم، غذایی مناسب برای میانسالان است و در افراد مسن برای پیشگیری از پوکیاستخوان و فشار خون بالا مفید است.
استرس اکسیداتیو
استرس اکسیداتیو به عنوان یکی از علائم بیماریهای مزمن مختلف و عوارض آنها مانند دیابت، چاقی، قلبی - عروقی و سرطان در نظر گرفته شده است. کدو تنبل به واسطه بتاکاروتن، سلنیوم و دیگر ترکیبات آنتیاکسیدان دارای فعالیت آنتیاکسیدانی بالقوه میباشد که ممکن است نقش مهمی در افراد پیشدیابتی، دیابتی و افراد مبتلا به آسیب عروقی داشته باشد.
بیشتربخوانید:
همه چیز درباره ی خواص و فواید کدو حلوایی
سرطان
سرطان یک مشکل سلامتی است که به سرعت در حال گسترش میباشد. رژیم غذایی سالم نقش مهمی در پیشگیری از بروز بسیاری از انواع سرطان دارد. مصرف بسیاری از سبزیجات و میوهها به واسطه داشتن ترکیبات آنتیاکسیدانی و ضدالتهابی، تاثیر بسزایی در کاهش تولید و یا خنثیسازی ترکیبات سرطانزا در بدن دارد و خطر ابتلا به سرطان را کاهش میدهد. کدو تنبل یکی از سبزیجاتی است که منبعی عالی از ترکیبات ضد سرطان میباشد. رژیمهای غذایی سرشار از دانههای کدو تنبل با کاهش خطر ابتلا به سرطانهای معده، سینه، ریه و روده بزرگ مرتبط است. رنگدانههای کاروتنوئیدی مختلف موجود در میوه و روغن دانه کدو اثرات ضد سرطانزایی دارد. کاروتنوئیدهای میوه کدو تنبل با پیشگیری از سرطان پروستات مرتبط است. فیتواستروژنهای موجود در کدو تنبل فعالیت استروژنی و خاصیت ضدسرطانی دارد. کدو تنبل منبع خوبی از عنصر روی و سلنیوم است. این عناصر در ساختار آنزیمهایی شرکت دارند که موجب کاهش اثرات مخرب گونههای فعال اکسیژنی و کاهش آسیب به ژن و در نتیجه پیشگیری از بروز سرطان میگردند. کدو تنبل حاوی مقادیر قابل توجهی فیبر غذایی است که خاصیت ضد سرطانی به ویژه در دستگاه گوارش دارد.
بیماریهای عفونی و انگلی
بیماریهای ناشی از باکتریها، ویروسها، قارچها و سایر انگلها علت اصلی مرگ، ناتوانی و اختلالات اجتماعی و اقتصادی برای میلیونها نفر هستند. علیرغم وجود مداخلات ایمن و مؤثر، بسیاری از افراد به مراقبتهای پیشگیرانه و درمانی مورد نیاز دسترسی ندارند. طبق تحقیقات، طیف گستردهای از اجزای با خاصیت ضد میکروبی از کدو تنبل استخراج شده است.
بیشتربخوانید:
آشنایی با ترکیبات و خواص بینظیر کدو حلوایی
دیابت
دیابت یکی از بیماریهای غیر واگیر بسیار شایع است که در کشور ما نیز به یک مشکل بهداشتی جدی تبدیل شده است و در صورت عدم کنترل آن، عوارض جبرانناپذیری را بر بدن بیمار میگذارد. توجه به مصرف کافی میوه و سبزیجات در این بیماری یکی از نکات است که باید رعایت شود، چرا که میوه و سبزیجات به واسطه فیبر غذایی و ترکیبات آنتیاکسیدان، اثرات مخرب و شرایط التهابی بیماری را بهبود میبخشند. پلیساکاریدهای مختلفی در کدو تنبل یافت شده که خاصیت کاهنده قند خون دارند. نوعی اینوزیتول در کدو تنبل به عنوان یک ترشحکننده و حساسکننده انسولین شناخته شده است. کدو تنبل از نظر محتوای کروم نسبت به سایر سبزیجات برتر میباشد. کروم جزء فاکتور تحمل گلوکز است که برای پیشبرد فعالیت انسولین و تسریع اکسیداسیون گلوکز خون و در نتیجه بهبود تحمل گلوکز خون ضروری است. دیابتیهای دارای پرفشاری خون معمولا دچار کمبود کروم هستند که ترشح انسولین را کاهش میدهد و منجر به سطح بالای گلوکز خون میشود. کبالت همچنین یک ریز عنصر ضروری در کدو تنبل است که میتواند ظرفیت متابولیک بدن را بهبود بخشد، خونسازی را تقویت کند و در عملکرد ویتامین B12 شرکت کند. کبالت یک عنصر ضروری برای سلولهای لوزالمعده است که کمبود آن میتواند باعث دیابت شود، البته کدو تنبل جزء سبزیجات نشاستهای است و وقتی پخته میشود، مقدار قند در دسترس آن بیشتر میشود، بنابراین افراد دیابتی باید در مصرف آن جانب احتیاط را در نظر داشته باشند تا دچار افزایش قند خون بیش از حد نشوند. مقدار یک لیوان از آن حاوی 15 گرم قند، معادل قند یک میوه متوسط یا 30 گرم نان است.