زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

به قلم : دکترحبیب واحدی ، دکترای تخصصی تکنولوژی مواد غذایی ، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران، دانشکده بهداشت گروه علوم پایه

drhvahedi40@gmail.com

تحریریه زندگی آنلاین : گلابی میوه‌ای است سبز یا زرد رنگ، آبدار و مخروطی شکل که دارای طعمی خوش و معطر است. گلابی را شاه‌میوه یا آمرود هم می‌نامند. به میوه پیوندی و شاداب آن شاه‌آمرود می‌گویند. موطن اصلی گلابی غرب آسیا است. توسط یونانیان باستان به اروپایی‌ها معرفی شد. بعد از برداشت شروع به رسیدن می‌کند. به آسانی در بدن هضم می‌شود. مواقعی که انسان در مقابل خطر گرسنگی قرار گیرد، میوه‌ای بسیار مناسب و مفید است. صدها نوع گلابی تا کنون شناخته شده است که بسته به آب و هوای محیط، مزه و عطر آن‌ها متفاوت است. گلابی نسبت به سیب حاوی مواد غذایی کم‌تر، الیاف غذایی بیش‌تر و دارای کالری بیش‌تری است. بعد از سیب مهم‌ترین میوه دانه‌دار دنیا و ایران به شمار می‌آید. مصرف منظم و متعادل آن برای دیابتی‌ها، کاهش وزن و ثابت نگهداشتن کلسترول خون مفید است. یک عدد گلابی 20 درصد از نیاز روزانه یک فرد بزرگسال را به فیبر تأمین می‌کند. قسمت عمده این فیبر ویسکوز (محلول) است که در کمک به میزان کاهش کلسترول و ثابت نگه داشتن میزان قند خون مؤثر است. همواره گلابی‌هایی با شکل خوب و گوشت‌دار با ظاهری مقاوم و صدمه ندیده را انتخاب نمایید. از انتخاب گلابی‌هایی که دارای پوست تیره و دارای سوراخ در قسمت انتهایی می‌باشند، امتناع نمایید، زیرا این علائم دلیل بر سفتی و خشک بودن گوشت و مغز میوه است. گلابی را می‌توان تا چندین روز در یخچال، و حتی در همه ایام سال نگهداری نمود.

بیشتربخوانید:

طبع گلابی سرد است یا گرم؟

گلابی تازه حاوی قند، پکتین، مازو و مقدار زیادی املاح معدنی است؛ پتاسیم (همراه مازو، دافع اسید اوریک در بیماران نقرسی و روماتیسمی است)، فسفر (حفظ کننده تعادل عصبی)، سدیم (دخالت و شرکت در متابولیسم)، کلسیم (ساختن استخوان‌ها و بر قراری تعادل کلی و عمومی)، منیزیم (سازنده و تجدید‌کننده مواد لیفی اعصاب)، گوگرد (ضد عفونی کننده و از بین برنده گندیدگی‌ها)، کلر (استخوان و زرد پی)، آهن، مس، آرسنیک (خون)، ید (غدد)، همچنین اکسید آهن، اسید فسفوریک، اسید سولفوریک و اسید سیلیسیک. گلابی موجب تسکین درد و فرو نشاندن حالات عصبانیت شدید و فوق‌العاده می‌شود، عمل غدد داخلی را بهبود بخشیده و تسهیل می‌نماید و فشار خون را به حالت عادی برمی‌گرداند. علاوه بر این در تصفیه خون شرکت نموده و کلیه‌ها را به ترشح وامی‌دارد. از روده‌ها رفع تنبلی نموده و گلو درد را نیز تسکین می‌بخشد. کمک به بهبود بیماری‌های مضعف و لاغر کننده مانند سل، کم‌خونی، ضعف و بی‌حالی می‌نماید. به بیماران در دوره نقاهت بیماری‌ها نیروی تازه‌ای می‌بخشد. گلابی دارای طبیعت سرد‌کننده است. پژوهشگران مدلل می‌دارند که گلابی برای درمان گرمی ریه‌ها و خارج نمودن خلط و تسکین سرفه مفید می‌باشد. برای حفظ رطوبت ریه‌ها و گلودرد و بهبود خشکی ناحیه سینه توصیه شده است. مصرف برای درمان جراحت‌های پوستی مفید شناخته شده است. در طب عامه گلابی برای افراد مبتلا به دیابت مورد مصرف قرار می‌گرفته و در تسکین امراضی همانند یبوست، التهاب کیسه صفرا و انسداد مجاری مربوطه مورد استفاده قرارمی‌گیرد.

خواص ویژه غذایی و خوراکی گلابی

گلابی یکی از میوه‌هایی است که دارای اندیس گلایسمیک پایین می‌باشد (اندیس گلایسمیک گلابی تازه و خام معادل (GI= 36)). در نتیجه دیابتی‌ها از مصرف آن سود می‌برند که دلیل آن عدم افزایش سریع قند خون به میزان زیاد بعد از مصرف گلابی است (سرعت پایین جذب قند خون به این معنی است که گلابی برای هضم در داخل دستگاه گوارش نیاز زیادی به آزاد شدن انسولین ندارد). در نتیجه گلابی به کنترل میزان قند خون کمک می‌کند و برای بیماران دیابتی وابسته به انسولین و غیر وابسته به انسولین نیز مفید است.

مصرف گلابی موجب افزایش بسیار تدریجی و آرام در قند خون می‌گردد. این پدیده از ایجاد پیک و فواصل زیاد در بین منحنی‌های میزان قند خون جلوگیری می‌کند، بنابراین مانع از پرخوری و افزایش وزن می‌شود، لذا بر این اساس مواد غذایی با اندیس گلایسمیک پایین می‌تواند برای برنامه‌های رژیمی کاهش وزن مورد استفاده قرار گیرد، زیرا در این قبیل رژیم‌ها یکی از مسائل بسیار مهم اجتناب از گرسنگی است. گلابی تازه و خام دارای اندیس گلایسمیک معادل (36) می‌باشد که یکی از کم‌ترین انواع در بین میوه‌جات است. همچنین گلابی از نظر فیبر محلول نسبتاً غنی بوده و یک عدد گلابی به میزان 2 درصد از نیاز روزانه یک فرد بزرگسال را به فیبر تأمین می‌کند که در کمک به میزان کاهش کلسترول و ثابت نگه داشتن میزان قند خون مؤثر است.

 پوست گلابی که در معرض نور خورشید قرار دارد، از نظر ویتامین‌ها غنی‌تر است. به علاوه قسمت عمده فیبر گلابی در پوست آن است، لذا نباید هنگام خوردن پوست گلابی را جدا نماییم.

گلابی حاوی دانه‌های بسیار ریزی است که خاصیت لینت‌دهندگی دارند. خصوصاً نزدیک هسته تعداد این دانه‌ها زیاد است. این دانه‌ها از جنس سلولز هستند و در دستگاه گوارش هضم نمی‌شوند. از این رو با عبور از دستگاه گوارش معده و روده را پاک می‌کنند و کلیه مواد زائد مانده در شکم را دفع می‌کنند.

تانن و پتاسیم گلابی حل‌کننده اسید اوریک هستند و به همین جهت افراد مبتلا به نقرس، آرتروز و رماتیسم می‌توانند از آن بهره جویند. تانن گلابی جهت معالجه امراض سینه و آرسنیک گلابی جهت درمان رعشه کاربرد دارد.

گلابی حاوی عنصر بور می‌باشد. این عنصر با افزایش جذب کلسیم از بروز پوکی‌استخوان به خصوص در زنان یائسه جلوگیری می‌کند. موادی که برای استخوان‌ها مفیدند برای مغز نیز نافع هستند. گلابی برای حافظه و تمرکز حواس مفید می‌باشد. گلابی ضد مسمومیت، ملین، ادارار آور و ضد عفونی‌کننده است و موجب شادابی و طراوت بدن و پوست می‌گردد.

گلابی برای بیماران دیابتی میوه بسیار مناسبی شناخته شده است، چون که قسمت اعظم قندهای آن سلولز، سوربیتول و لوولوز می‌باشد. شاید به همین دلیل حکیم عالیقدر ایرانی ابوعلی‌سینا، گلابی یا کمپوت آن را برای اکثر بیماران مجاز دانسته و آن را شاه‌میوه خوانده است. گلابی با افزایش ترشح بزاق عمل بلع و هضم غذا را افزایش می‌دهد. فیبر موجود در گلابی لینین نام دارد که غیر قابل حل بوده و برای کاهش کلسترول خون نافع است.

بیشتربخوانید:

خواص گلابی از ديدگاه طب سنتی

نتیجه‌گیری

گلابی مفید برای دیابتی‌ها و غیر دیابتی‌ها است. جهت استفاده از آن در رژیم‌های کاهش وزن، تهیه غذای کمکی برای کودکان تاکید شده است، زیرا طعم مطلوب آن مخلوطی از طعم‌های متنوع است و به ندرت باعث ایجاد آلرژی می‌شود. به دو صورت آب‌پز و پوره قابل تهیه و مصرف است. زمانی که کودک شروع به خوردن مواد غذایی غیر از شیر به صورت مستقل می‌کند، تکه‌های بزرگ گلابی می‌تواند مفید باشد. نشان داده شده است که با مصرف مداوم گلابی می‌توان کلسترول خون را ثابت نگه داشت. از خرید و مصرف گلابی‌های دارای پوست تیره و صدمه‌دیده و سوراخ شده در قسمت انتهایی گلابی پرهیز نمایید، زیرا این علائم دلیل بر سفتی و خشک بودن گوشت و مغز گلابی است. گلابی را می‌توان شست و به همراه سالاد مصرف نمود. می‌توان پوست کند و آب‌پز نمود و در ساخت انواع شیرینی و کیک‌های میوه‌دار استفاده نمود. در طب عامه گلابی برای دیابتی‌ها، درمان یبوست، التهاب کیسه صفرا و انسداد مجاری آن مصرف می‌شده است. در طب چینی از آنجایی که گلابی دارای طبیعت سرد‌کننده می‌باشد، از آن جهت درمان گرمی ریه‌ها و خارج نمودن خلط و تسکین سرفه، مرطوب نمودن ریه‌ها و گلو درد و بهبود خشکی ناحیه سینه و درمان جراحت‌های پوستی استفاده می‌شود.

یادآوری

هضم پوست گلابی کمی مشکل است، لذا افرادی که معده ضعیفی دارند، گلابی را با پوست نخورند و یا آن را به صورت کمپوت مصرف کنند. بهتر است گلابی کاملاً رسیده مصرف کنید تا خواص آن بیش‌تر و هضم آن راحت‌تر باشد. بعد از خوردن گلابی آب سرد ننوشید، زیرا که ایجاد نفخ می‌کند. خوردن گلابی در حال سیری سودمند‌تر از خوردن آن در حال گرسنگی است. گلابی حاوی ریز‌مغذی‌های دیگری همانند فلوئور و کروم است که تأمین این دو ریز‌مغذی جهت حفظ سلامتی بسیار با اهمیت می‌باشد.