حدود ۳ هزار گونه گلابی در جهان وجود دارد که گلابی معمولی یا اروپایی (P.communis)، گلابی آسیایی یا چینی یا گلابی سیب شکل (pyrifolia)، گلابی شرقی (P.serotina)، گلابی سیبریایی (P.ussuriensis) از مهمترین انواع گونه‌های گلابی به شمار می‌روند.
اما خاستگاه این میوه زنگوله‌ای شکل در کشور ما طبق گفته برخی منابع کوه‌های البرز و شمال ایران است، بطوریکه انواع مختلفی از گونه وحشی درخت این میوه در جنگل‌های گیلان و مازندران وجود دارد، مردم بومی گیلان از درخت این میوه تحت عنوان "اربه خوج" و "سنگ خوج" و مردم بومی مازندران از آن به نام "سِتِکا" یاد می‌کنند.
البته اکنون در کشورمان شاهد رشد و برداشت بیش از ۱۲۰ نوع گلابی هستیم. انواع گلابی به نام‌های گلابی درگزی، گلابی اسپادانا، گلابی وحشی، گلابی نطنز، گلابی شاه میوه و گلابی بیروتی در ایران وجود دارد.
میوه گلابی در محدوده رنگ‌های سبز، زرد، قهوه‌ای، قرمز یا ترکیبی از این رنگ‌ها وجود دارد. این میوه زیبا سرشار از پتاسیم، ویتامین‌ها و مواد معدنی است و به صورت پخته، کمپوت شده یا خام مصرف می‌شود. دانه گلابی همانند دانه بِه برای انسان خطرناک است.
بیشتربخوانید:
طبع سیب گرم است یا سرد؟
طبع گلابی و مصلح آن
طبع گلابی سرد و خشک است و مصرف آن دمای بدن را کاهش داده و رطوبت بدن را می‌گیرد، بعبارتی گلابی سرمابخش جسم است، بنابراین افرادی که طبع سرد و خشکی دارند برای هماهنگ کردن طبیعت گلابی با طبع بدن خود باید این میوه را با عسل، هل، دارچین، زیره، زنجبیل و رازیانه میل کنند.
میوه گلابی برای افرادی با طبع گرم و تَر مناسب است و به هنگام مصرف هیچ مشکلی برای این دسته از افراد پیش نمی‌آید.
خواص میوه، عصاره وبرگ‌های دم کرده گلابی
۱-گلابی به دلیل داشتن مقادیر بالای مس، فیبر و ویتامین‌های C و K از رشد سلول‌های سرطانی، چون سرطان روده بزرگ و سینه جلوگیری می‌کند.
۲- فیبر بالای موجود در گلابی موجب تنظیم و کنترل کلسترول خون شده و به همین دلیل ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته قلبی را تا ۵۰ درصد کاهش می‌دهد.
۳- افزایش حرکات روده ای، بهبود هضم و جلوگیری از پیدایش پولیپ روده به دلیل وجود فیبر نامحلول در میوه گلابی از دیگر خواص مصرف این میوه زنگوله‌ای زرد است.
۴- قند طبیعی و بالای گلابی و جذب سریع آن باعث شده تا این میوه مقوی و انرژی زا باشد.
۵- پوست و میوه گلابی دارای مقادیر زیادی بور است که با بهبود جذب کلسیم در بدن، تراکم و استحکام استخوان‌ها را ضمانت کرده و از ابتلا به پوکی استخوان جلوگیری می‌کند.
۶- گلابی با خاصیت خنک کنندگی بالا موجب بهبود گرمازدگی، گُرگرفتگی و کاهش تب می‌شود.
۷- ترکیبات آنتی اکسیدانی غنی و پروتئینی بنام گلوتاتیون در گلابی موجب بهبود خونرسانی و کنترل و تنظیم فشار خون می‌شود.
۸- خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی گلابی باعث بهبود بیماری‌های مزمنی مانند آرتریت، نقرس، کیسه صفرا و التهابات روده‌ای می‌شود.
۹- طعم گَس گلابی با خاصیت خلط آوری برای التیام گلو و درد‌های ناشی از آن مفید است.
بیشتربخوانید:
میوه آناناس طبع گرم دارد یا سرد؟
انجیر طبع گرم دارد یا سرد؟
۱۰- فیبر بالای موجود در برای کنترل و کاهش وزن بسیار موثر است.
۱۱- اسید لاکتیک موجود در گلابی به دلیل خاصیت مرطوب کنندگی بالا از خشکی و ترک لب جلوگیری کرده و باعث نرمی آن می‌شود.
۱۲- مرطوب کنندگی ناشی از اسید لاکتیک، آنتی اکسیدان و ویتامین C موجود در گلابی باعث تقویت، شادابی و سلامت موی سر می‌شود.
۱۳- بهبود هضم و فیبر بالای موجود در گلابی باعث درملان یبوست می‌شود.
۱۴- آهن و مس موجود در گلابی باعث تولید گلبول‌های قرمز خونی شده و این امر جریان خون سازی و خون رسانی را بهبود می‌بخشد.
۱۵- ویتامین A، C، آنتی‌اکسیدان و خاصیت ضد التهابی موجود در گلابی علاوه بر سلامت چشم موجب تقویت بینایی می‌شود.
۱۶- کلسیم، فسفر، منگنز، منیزیم و روی موجود در گلابی علاوه بر سلامت استخوان‌ها مانع بروز بیماری‌های استخوانی نظیر پوکی استخوان، درد و التهاب استخوانی می‌شود.
۱۷- ماده سوربیتول موجود در گلابی از جذب قند جلوگیری می‌کند و از انجایی که حل شدن قند در بزاق دهانی یکی از دلایل پوسیدگی دندان است، بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که گلابی در کاهش پوسیدگی و سلامتی دندان‌ها نقش موثری دارد.
۱۸- کلروژنیک اسید موجود در گلابی به عنوان یک آنتی اکسیدان، با اثر حفاظت کنندگی در سیستم اعصاب، آن را تقویت می‌کند.
۱۹- گلابی به علت داشتن ترکیبات فلانوئیدی با خاصیت بالای ضد باکتری و ضد ویروسی، نقش مهمی در سلامت بدن دارد.
۲۰- وجود ماده تانن در گلابی باعث التیام درد و بهبود بیماری سینه می‌شود.
۲۱- ترکیب کوئرستین موجود در گلابی به عنوان یک آنتی اکسیدان موجب درمان تنگی نفس و کاهش ابتلا به آسم می‌شود.
۲۲- میوه گلابی با داشتن اسید فولیک بالا می‌تواند برای دوران بارداری نقش مهمی داشته باشد و باعث پیشگیری از نقص زایمان مادرزادی شود.
۲۳- درصد بالای فیبر و مقدار ناچیز گلسیرین موجود در گلابی می‌تواند قند خون را کنترل کند از اینرو مصرف در اندازه ان برای بیماران دیابتی توصیه می‌شود.
۲۴- عصاره گلابی با ترکیب دو قاشق غذاخوری سرکه سیب یک احیا کننده عالی برای موی سر بوده و آن را درخشان‌تر و لطیف‌تر می‌کند.
۲۵- برگ‌های دم کرده گلابی با خاصیت ضد التهابی و بی حسی باعث کاهش سردرد و میگرن می‌شود.
۲۶- فیبر و ویتامین C موجود در پوست و میوه گلابی باعث پردازش صحیح غذا، بهبود عملکرد متابولیسم بدن و افزایش جذب مواد مغذی در بدن می‌شود.
مضرات گلابی
۱-اگر از گاز معده رنج می‌برید از مصرف بیش از حد گلابی اجتناب کنید.
۲-گلابی دارای فیبر است و مصرف بیش از اندازه میوه‌های فیبردار باعث ناراحتی‌های شکم و منجر به استفراغ یا اسهال می‌شوند.
۳-مصرف بیش از انداره گلابی در افراد سرد مزاج و آن‌هایی که معده ضعیف دارند باعث نفخ معده می‌شود.
۴- گلابی حاوی سوربیتول و فروکتوز است و این قند‌ها در افراد حساس باعث ایجاد مشکلاتی از قبیل نفخ، باد معده، اسهال و دل درد می‌شود.
۵- بهتر است پس از خوردن گلابی آب سرد ننوشید، زیرا در افراد حساس ایجاد نفخ می‌کند.
۶-کسانی که معده ضعیفی دارند به هیچ وجه گلابی را با پوست نخورند.
نحوه صحیح خرید و مصرف گلابی
۱-مصرف روزانه حدوداً دو و نیم گلابی متوسط، می‌تواند در افراد بزرگ‌سال مشکلاتی (مضرات گلابی که در بالا به آن اشاره شد) را ایجاد کند.
۲-حدوداً ۵گلابی متوسط یا دو و نیم فنجان نکتار گلابی می‌تواند باعث اسهال در بزرگسالان و کودکان شود.
۳-در هنگام خرید، گلابی‌های کاملا رسیده و مایل به سرخ را انتخاب کنید، که کاملا سالم و به راحتی قابل هضم هستند.
