دکتر منصور ریسمانچیان - پزشک عمومی
تحریریه زندگی آنلاین : سویا یک نوع حبوبات است که حاوی فیتواستروژن می‌باشد و این ترکیبات شباهت‌هایی با هورمون استروژن که نقشی در توسعه انواعی از سرطان پستان دارد، دارند. بنابراین برای دانشمندان همواره این سؤال مطرح بوده است که آیا سویا هم می‌تواند منجر به تشدید یا ایجاد سرطان پستان شود.
توافق کلی که در تحقیقات وجود دارد این است که، سویا خطر توسعه سرطان پستان را افزایش نمی‌دهد. افسانه‌ای که موجب شده است که این سوءتفاهم به وجود بیاید که سویا منجر به این خطر می‌شود این است که سویا حاوی فیتواستروژن است و شباهت‌هایی به هورمون استروژن دارد. درحالی‌که استروژن گاهی سلول‌های سرطانی پستان را رشد می‌دهد، هیچ مشاهده‌ای مبنی بر اینکه فیتواستروژن ها هم چنین تاثیری داشته باشند، وجودندارد.
نتایج تحقیقات پژوهشگران
فیتو استروژن‌ها وقتی مصرف می‌شوند، به استروژن تبدیل نمی‌شوند.
فیتو استروژن‌ها ازلحاظ ساختاری نسبت به استروژن انسانی ضعیف‌تر و متفاوت از آن می‌باشند.
مصرف متعادل سویا خطر رشد سرطان را افزایش نمی‌دهد.
بیشتربخوانید:
منابع اولیه و ثانویه سویا:
منابع اولیه سویا شامل خود لوبیا سویا، گنجاله، توفو (شیر غلیظ شده سویا که شبیه پنیر است) وتمپه (محصول تخمیر شده سویا) می‌باشند.
منابع ثانویه شامل محصولاتی است که حاوی سویا هستند و شامل مشتقات گوشتی حاوی سویا و محصولات گوشتی با پروتئین سویای اضافه‌شده می‌باشند.
در تحقیقات معدودی که سویا را مقصر برای افزایش شانس سرطان دانسته‌اند، منابع ثانویه سویا که به‌طور مشخصی حاوی فیتواستروژن زیاد هستند بررسی‌شده‌اند. در ضمن این مطالعات در محیط آزمایشگاه انجام و نتایج منتشرشده‌اند، درحالی‌که بر روی انسان بررسی نشده‌اند.
محققان توضیح می‌دهند که در چین که مقادیر زیادی از سویای با منبع اولیه مصرف می‌شود، خطر سرطان پستان پایین گزارش‌شده است. انجمن سرطان امریکا هم مصرف سویا با منبع اولیه را برای کاهش ریسک سرطان اعلام می‌کند. تحقیقاتی که در سال 2016 انجام شد نشان داد که مصرف زیاد سویا با کاهش 30 درصدی خطر سرطان پستان در زنان آسیایی همراه بوده است، به شرطی که مصرف آن از سال‌های اولیه زندگی شروع شود. بنابراین دو شرط مصرف بیشتر و شروع زودتر در سال‌های زندگی مهم هستند. مصرف سویا در آمریکا به‌طور متوسط 1 تا 3 میلی‌گرم در روز ولی در ژاپن 25 تا 50 میلی‌گرم می‌باشد.
آیا سویا در کسی که در حال حاضر سرطان پستان دارد بی‌خطر است؟
اجماع کلی بر این است که کسی که تشخیص سرطان پستان دارد می‌تواند محصولات سویا را بدون خطر استفاده نماید. محصولاتی که حاوی سویا به‌عنوان افزودنی غذا به فرم لسیتین (lecitin) سویا و روغن سویا نیز برای افراد با سرطان پستان بی‌خطر هستند، زیرا این محصولات حاوی فیتو اسنروژن نمی‌باشند. ولی افرادی که سرطان حساس به هورمون دارند، باید مصرف مکمل‌های پودر پروتئین سویا و پروتئین سویای جداشده را به حداقل برسانند.
بیشتربخوانید:
فرآورده‌های سویا و خواص تغذیه‌ای آن
آیا سویا می‌تواند شانس عود را کم کند؟
شواهد قبلی نشان می‌دهد که مصرف مقادیر زیاد سویا باعث کاهش خطر عود سرطان پستان می‌شود. تحقیقات نشان داده است که زنانی که 10 میلی‌گرم یا بیشتر سویا را به دنبال تشخیص سرطان پستان شروع کرده‌اند، نسبت به آن‌هایی که کمتر از 4 میلی‌گرم در روز استفاده می‌کردند، 25 درصد ریسک عود سرطان کمتر بوده است. مطالعات جدیدتر هم حاکی از آن است که مصرف ایزوفلوون های سویا قبل و پس از تشخیص، با کاهش خطر عود همراه بوده است.
قرص‌های مکمل سویا:
هنوز شواهد کافی مبنی بر اینکه مشخص نماید که آیا مکمل‌های سویا بر روی سرطان پستان تأثیر می‌گذارند، جود ندارد. مکمل‌های مختلف سویا حاوی غلظت‌های کمتر یا بیشتر از محصولات سویا می‌باشند. و این قضیه تحقیق در این مورد را کمی مشکل می‌نماید. بهر حال افرادی که دارای تشخیص سرطان حساس به هورمون می‌باشند، باید مصرف این‌گونه مکمل‌ها را به حداقل برسانند.
چه مقدار سویا باید مصرف شود؟
هیچ عدد مشخصی به‌جز همان مقدار 25-50 میلی‌گرم در روز که در زنان آسیایی تأثیرات پیشگیرانه مثبتی داشت، در تحقیقات مشخص نشده است. افرادی که دچار سرطان هستند، حتماً باید با تیم پزشکی خود در ارتباط با میزان مصرف مشورت نمایند.
مقدار پروتین سویای برخی از غذاهای حاوی سویای معمولی
240 سی‌سی شیر سویا حاوی 3-10 گرم
4/1 لیوان آجیل سویا حاوی 12 گرم
یک برگر سویا حاوی 10 گرم
2/1 لیوان پروتئین گیاهی آب‌زده حاوی 12 گرم
2 قاشق غذاخوری کره آجیل سویا حاوی 6-8 گرم
