زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر مینا عبدالهی : متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی ؛ دانشگاه علوم پزشکی تهران

دکتر محسن صدیقیان : متخصص تغذیه و رژیم درمانی ؛ دانشگاه علوم پزشکی تهران

تحریریه زندگی آنلاین : قهوه یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های جهان است. بسیاری از افراد هستند که از نوشیدن قهوه لذت می‌برند، اما به دلایل شخصی یا پزشکی باید مصرف کافئین خود را محدود کنند. برای این افراد قهوه بدون کافئین گزینه‌ای عالی است. قهوه بدون کافئین دقیقاً مانند قهوه معمولی است با این تفاوت که کافئین آن حذف شده است. در اینجا نگاهی دقیق به قهوه بدون کافئین و اثرات سلامتی آن، چه خوب و چه بد، می‌اندازیم.

قهوه بدون کافئین چیست و چگونه تهیه می‌شود؟

این قهوه از دانه‌های قهوه تهیه می‌شود و حداقل 97 درصد کافئین آن حذف شده است. روش‌های زیادی برای حذف کافئین از دانه‌های قهوه وجود دارد که بیشتر شامل آب، حلال‌های آلی یا دی‌اکسید‌کربن هستند.

دانه‌های قهوه تا زمانی که کافئین آن استخراج نشود، پیوسته در حلال شسته و سپس حلال خارج می‌شود. کافئین را می‌توان با استفاده از دی‌اکسید‌کربن یا فیلتر زغال نیز حذف کرد.

ارزش غذایی قهوه بدون کافئین، صرف نظر از محتوای کافئین، باید تقریباً مشابه قهوه معمولی باشد.

 با این حال ممکن است در قهوه بدون کافئین طعم و بوی قهوه کمی ملایم شود و بسته به روش استفاده شده، رنگ آن تغییر کند. این امر می‌تواند قهوه بدون کافئین را برای کسانی که به طعم تلخ و بوی قهوه معمولی حساس هستند، خوشایندتر کند.

 بیشتربخوانید:

رابطه خستگی آدرنال و افزایش وزن

چه مقدار کافئین در قهوه بدون کافئین وجود دارد؟

یک لیوان متوسط قهوه معمولی حاوی حدود 140-70 میلی‌گرم کافئین است که به نوع قهوه، روش تهیه و اندازه لیوان بستگی دارد. برخی تصور کرده‌اند که قهوه بدون کافئین کلا کافئین ندارد؛ ولی در واقع انواع قهوه بدون کافئین نیز حاوی مقادیر مختلف کافئین است که معمولا حدود 3 میلی‌گرم در لیوان می‌باشد.

حتی اگر قهوه کاملا بدون کافئین باشد، باز هم ممکن است مقدار کمی کافئین داشته باشد.

 یک مطالعه نشان داد که هر 6 اونس (180 میلی‌لیتر) قهوه بدون کافئین حاوی 7-0 میلی‌گرم کافئین است که این مقدار کافئین بسیار کمتر از مقدار موجود در قهوه معمولی می‌باشد

قهوه بدون کافئین سرشار از آنتی‌اکسیدان و مواد مغذی است

قهوه یکی از بزرگ‌ترین منابع آنتی‌اکسیدان در رژیم غذایی است. قهوه بدون کافئین معمولاً حاوی مقادیر مشابه آنتی‌اکسیدان قهوه معمولی است، اگرچه ممکن است تا 15 درصد کمتر باشد. این تفاوت به احتمال زیاد به دلیل از دست دادن اندک آنتی‌اکسیدان‌ها در طی فرآیند جدا سازی کافئین ایجاد می‌شود.

آنتی‌اکسیدان‌های اصلی قهوه معمولی و قهوه بدون کافئین اسیدهای هیدروسینامیک و پلی‌فنول‌ها هستند. آنتی‌اکسیدان‌ها در خنثی‌سازی ترکیبات واکنشی به نام رادیکال‌های آزاد بسیار مؤثر هستند. این امر آسیب اکسیداتیو را کاهش می‌دهد و می‌تواند از بیماری‌هایی مانند بیماری‌های قلبی، سرطان و دیابت نوع 2 جلوگیری کند. علاوه بر آنتی‌اکسیدان‌ها قهوه بدون کافئین حاوی مقادیر جزئی از برخی مواد مغذی نیز هست.  یک لیوان قهوه 2.4 درصد از مقدار توصیه شده مصرف منیزیم در روز، 4.8 درصد پتاسیم و 2.5 درصد نیاسین یا ویتامین B3 را تأمین می‌کند. هرچند به نظر نمی‌رسد این ماده مغذی زیادی باشد، اما اگر روزانه 2-3 لیوان قهوه بنوشید مقدار آن زیاد می‌شود.

فواید قهوه بدون کافئین بر سلامتی

قهوه با مزایای بی‌شماری برای سلامتی همراه است که عمدتاً به محتوای آنتی‌اکسیدانی و سایر مواد فعال آن مربوط می‌شود. با این حال، تعیین تاثیرات خاص قهوه بدون کافئین در سلامتی دشوار است. دلیل این امر آن است که اکثر مطالعات قهوه را بدون تمایز قهوه معمولی و قهوه بدون کافئین ارزیابی می‌کنند. همچنین، بیشتر این مطالعات مشاهده‌ای هستند و نمی‌توانند علت و معلول را در این زمینه مشخص کنند.

دیابت نوع 2، عملکرد کبد و مرگ زودرس

نوشیدن قهوه بدون کافئین به طور منظم، با کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 ارتباط دارد. هر لیوان قهوه روزانه ممکن است خطر را تا 7 درصد کاهش دهد. این امر نشان می‌دهد که عناصر دیگری به غیر از کافئین ممکن است مسئول این اثرات محافظتی باشند.

تأثیرات قهوه بدون کافئین بر عملکرد کبد به خوبی اثرات قهوه معمولی بررسی نشده است. با این حال یک مطالعه نشان داد که قهوه بدون کافئین با کاهش سطح آنزیم‌های کبدی ارتباط دارد که بیانگر اثرات محافظتی آن است. نوشیدن قهوه بدون کافئین همچنین با کاهش اندک، اما قابل توجهی در خطر مرگ زودرس و همچنین مرگ بر اثر سکته مغزی یا بیماری قلبی در ارتباط است.

 بیشتربخوانید:

کافئین چه اثراتی بر زیبایی پوست می گذارد؟

پیری و بیماری‌های تخریب‌کننده عصبی (نورودژنراتیو)

به نظر می‌رسد که هر دو قهوه معمولی و بدون کافئین تأثیرات مثبتی در کاهش عملکرد ذهنی مرتبط با سن دارند. مطالعات سلول‌های انسانی نشان می‌دهد که قهوه بدون کافئین ممکن است از سلول‌های عصبی در مغز محافظت کند.

این موضوع می‌تواند به جلوگیری از پیشرفت بیماری‌های نورودژنراتیو مانند آلزایمر و پارکینسون کمک کند. یک مطالعه نشان می‌دهد که این امر ممکن است به دلیل اسید کلروژنیک موجود در قهوه باشد، نه کافئین. با این حال خود کافئین نیز با کاهش خطر ابتلا به زوال عقل و بیماری‌های نورودژنراتیو مرتبط است. بسیاری از مطالعات نشان می‌دهند افرادی که قهوه معمولی می‌نوشند کمتر در معرض ابتلا به آلزایمر و پارکینسون هستند، اما مطالعات بیشتری در مورد نوشیدنی‌های قهوه بدون کافئین مورد نیاز است.

کاهش علائم سوزش سر دل و کاهش خطر ابتلا به سرطان رکتوم

یکی از عوارض جانبی معمول نوشیدن قهوه سوزش معده یا ریفلاکس اسید است. بسیاری از افراد این وضعیت را تجربه می‌کنند و نوشیدن قهوه بدون کافئین ممکن است این عارضه جانبی ناخوشایند را برطرف کند. نشان داده شده است که قهوه بدون کافئین نسبت به قهوه معمولی به میزان قابل توجهی ریفلاکس را بهبود می‌بخشد. نوشیدن دو یا چند لیوان قهوه بدون کافئین در روز نیز با 48 درصد کاهش خطر ابتلا به سرطان رکتوم مرتبط است.

قهوه معمولی مزایای متعددی نسبت به قهوه بدون کافئین دارد

قهوه احتمالاً بیشتر به دلیل اثرات تحریک‌کننده شناخته می‌شود. هوشیاری را افزایش و احساس خستگی را کاهش می‌دهد. این تأثیرات مستقیماً با ماده محرک کافئین که به طور طبیعی در قهوه یافت می‌شود ارتباط دارد.

برخی از تأثیرات مفید قهوه معمولی مستقیماً به کافئین نسبت داده می‌شود، بنابراین قهوه بدون کافئین نباید این اثرات را داشته باشد.

برخی از مزایایی هستند که احتمالاً فقط در مورد قهوه معمولی و نه قهوه بدون کافئین وجود دارند، از جمله: بهبود خلق و خو، زمان واکنش، حافظه و عملکرد ذهنی، افزایش میزان متابولیسم و چربی‌سوزی، افزایش عملکرد ورزشی، کاهش خطر افسردگی خفیف و افکار خودکشی در زنان و خطر بسیار کمتر سیروز کبدی یا آسیب کبدی مرحله آخر.

 با این حال تحقیقات بسیار گسترده‌تری در زمینه اثرات قهوه مورد نیاز است.

 بیشتربخوانید:

مصرف کافئین در حاملگی

قهوه بدون کافئین برای چه کسانی مناسب است؟

میزان تحمل کافئین در افراد مختلف بسیار متفاوت است. برای برخی افراد حتی یک فنجان قهوه ممکن است بیش از حد تحمل باشد. اگرچه میزان تحمل فردی کافئین متفاوت است، ولی بزرگسالان سالم باید از مصرف بیش از 400 میلی‌گرم کافئین در روز خودداری کنند. این مقدار تقریباً معادل چهار فنجان قهوه است. افزایش مصرف می‌تواند منجر به افزایش فشار خون و کمبود خواب شود که خود ممکن است خطر بیماری قلبی و سکته را افزایش دهد. کافئین بیش از حد همچنین ممکن است سیستم عصبی مرکزی را تحت فشار قرار داده و باعث بی‌قراری، اضطراب، مشکلات گوارشی، آریتمی قلبی یا اختلالات خواب در افراد شود. محدودیت کافئین در افرادی که به کافئین حساسیت دارند و یا کسانی که که شرایط پزشکی خاصی دارند ممکن است نیاز باشد. این افراد شامل کسانی می‌شود که از داروهایی که با کافئین تداخل دارند استفاده می‌کنند.

علاوه بر این به زنان باردار و شیرده توصیه می‌شود مصرف کافئین خود را محدود کنند. به کودکان، نوجوانان و افراد مبتلا به اضطراب اختلال خواب نیز توصیه می‌شود کافئین دریافتی خود را محدود کنند.

جمع‌بندی

قهوه یکی از سالم‌ترین نوشیدنی‌های کره زمین است، چراکه مملو از آنتی‌اکسیدان بوده و با کاهش خطر انواع بیماری‌های مزمن مرتبط است. با این حال همه افراد نمی‌توانند قهوه بنوشند. برای برخی از افراد کافئین می‌تواند مشکل ایجاد کند. در این افراد، انتخاب قهوه بدون کافئین روشی عالی برای لذت بردن از قهوه بدون عوارض جانبی کافئین است. قهوه بدون کافئین بیشتر فواید سلامتی قهوه معمولی را داشته و اغلب عوارض جانبی آن را ندارد.