زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

سعید قنادی محمدی  : کارشناس ارشد تغذیه

تحریریه زندگی آنلاین : در مطلب قبلی به اهمیت روی و سلنیوم در ایجاد سد دفاعی در بدن اشاره شد. در این قسمت، به ادامه مبحث سلنیوم و ویتامین D می پردازیم.

اگر می‌خواهید جذب سلنیوم از طریق رژیم غذایی افزایش پیدا کند:

اول) فرم سلنیوم، آلی (ارگانیک) باشد، یعنی به صورت سلنومتیونین و سلنوسیستئین (موجود در رژیم غذایی) باشد.

دوم) مقدار پروتئین رژیم غذایی کم نباشد (بنابر همین نکته احتمالاً مصرف مکمل سلنیوم به همراه وعده غذایی پرپروتئین بتواند به افزایش جذب آن کمک کند، زیرا که برای تهیه مکمل سلنیوم بیش‌تر از فرم غیرآلی (غیرارگانیک) آن یعنی سِلِنیت و سِلِنات استفاده می‌شود. هرچند مقدار جذب سلنات بیش از جذب سلنیت است)

سوم) به همراه ویتامین‌‌ها‌ی A، E و D مصرف شود (نیاز به مصرف مکمل‌‌ها‌ی این ویتامین‌‌ها‌ نیست و می‌توانید به راحتی از طریق رژیم غذایی نیاز به دو ویتامین A و E را تأمین کنید. تنها تأمین ویتامین D از طریق رژیم غذایی ناممکن است که نیاز به مصرف مکمل این ویتامین امری اجتناب ناپذیر می‌باشد).

چهارم) هوای محیط باکتریایی روده خود را داشته باشید.

 بیشتربخوانید:

تغذیه در دوره نقاهت کرونا؛ پس از بهبودی چه بخوریم؟

اگر دچار بیماری‌‌ها‌ی التهابی هستید

در بیماری‌‌ها‌ی التهابی (از بیماری‌‌ها‌ی خودایمنی مثل آرتریت روماتوئید (بیماری خودایمنی مفاصل) گرفته تا همین COVID-19)، به علت افزایش سطح ترکیبات التهابی در خون مانند CRP، سطح پروتئینی به نام سِلِنوپروتئین P در خون کاهش پیدا می‌کند. 60 درصد از ساختار این پروتئین را سلنیوم تشکیل می‌دهد. پس به طور خلاصه، افزایش سطح التهاب در بدن، موجب کاهش سطح سلنیوم در خون می‌شود. کاهش سلنیوم نیز می‌تواند منجر به تضعیف عملکرد سیستم آنتی‌اکسیدانی مانند گلوتاتیون پراکسیداز گردد. گلوتاتیون پراکسیداز آنزیمی آنتی‌اکسیدانی است که تنها در حضور مقادیر کافی از سلنیوم می‌تواند فعالیت کند.

اگر به آرتریت روماتوئید مبتلا هستید

خطر بروز بیماری عفونی تنفسی و شدت آن در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید بیش از سایرین است. علت مستعد بودن این بیماران به چنین عفونت‌‌ها‌یی مشخص نیست، اما اختلال در عملکرد سیستم ایمنی (چون آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است) و مصرف داروهای تعدیل کننده قدرت سیستم ایمنی می‌توانند از علل احتمالی این ارتباط باشند. با این حال تمامی توصیه‌‌ها‌ مبنی بر ادامه برنامه دارویی پیشین جهت تعدیل عملکرد سیستم ایمنی می‌باشد. بروز عفونت در این بیماران، می‌تواند سبب شعله ور شدن بیماری التهابی مفاصل شود.

اگر سطح سلنیوم در خون بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید کمتر از 4/92 نانوگرم بر میلی‌لیتر باشد، نشان‌دهنده کمبود سلنیوم است. افزایش سطح CRP و ESR در این بیماران، موجب کاهش سطح سلنیوم سرمی می‌شود. از سویی دیگر احتمالاً کمبود سلنیوم به عنوان یک عامل خطر برای بروز بیماری‌‌ها‌ی قلبی و عروقی و حتی مرگ‌‌ها‌ی زودرس ناشی از این بیماری‌‌ها‌ محسوب شود. همچنین کمبود سلنیوم سرمی (در کنار کمبود آهن و کلسیم سرمی) احتمالاً می‌تواند خطر بروز خوردگی مفاصل (اُستِئوآرتریت یا با نام عامیانه آرتروز) را در زنان افزایش دهد (نشریه Rheumatology- سال 2020)، بنابراین اهمیت دریافت سلنیوم در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید (به خصوص بیمارانی که یا بیماری‌شان تحت کنترل نیست و دچار حملات مکرر می‌شوند و یا بیمارانی که به COVID-19 مبتلا شده‌اند)، بسیار بالا است.

بنابر مطالعه انجام شده در سال 2021 که در نشریه Nutrition Reviews به چاپ رسیده است، محدود کردن سدیم دریافتی، افزایش مصرف امگا 3 و مکمل یاری با ویتامین D از توصیه‌‌ها‌ی بسیار مهم برای بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید به حساب می‌آید. مصرف منابع غذایی پره‌بیوتیک نیز یکی از اجزای مهم استراتژی تغذیه درمانی در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید محسوب می‌شود. پره بیوتیک‌‌ها‌، غذای باکتری‌‌ها‌ی مفید ساکن روده بزرگ هستند و به تعادل میکروبیایی آن کمک می‌کنند. سیر، پیاز، تره‌فرنگی، مارچوبه، گندم، عسل و موز از منابع غذایی پره‌بیوتیک محسوب می‌شوند. جو و جودوسر نیز از بهترین منابع غذایی نوعی پره‌بیوتیک هستند که بتا‌گلوکان نام دارد.

بیمار هر چقدر میزان مصرف ماهی‌‌ها‌ی چرب مانند ساردین، سالمون و قزل آلا، گردو و روغن کنولا را افزایش دهد و در عوض مصرف روغن‌‌ها‌ی گیاهی مانند آفتابگردان و گلرنگ را کاهش دهد، می‌تواند با کاهش نسبت اسیدهای چرب امگا 6 به اسیدهای چرب امگا 3 دریافتی، از سطح التهاب بکاهد و علائم خودایمنی بیماری آرتریت روماتوئید را کاهش دهد.

 بیشتربخوانید:

خرمالو یک میوه همه فن حریف با خواص جادویی

آنزیم آنتی‌اکسیدانی را به دو روش فعال سازید

گلوتاتیون پراکسیداز، همان آنزیم معروفی است که به عنوان آنتی‌اکسیدان عمل می‌کند و از سطح استرس اکسیداتیو می‌کاهد، اما بد نیست بدانید به کار گیری دو رویکرد غذایی در کنار یکدیگر به فعال سازی بهتر این آنزیم کمک می‌کند.

اول) تأمین سلنیوم کافی از طریق رژیم غذایی مثلاً از طریق خانواه کلم، تخم‌مرغ، مرغ، گوشت گاو و بهترین منبع غذایی آن یعنی آجیل برزیلی

دوم) مصرف منابع غذایی غنی از آنتی‌اکسیدانی به نام آنتوسیانیدین مانند انواع توت‌‌ها‌ (مثل توت‌فرنگی، تمشک و شاتوت)، انار و کلم قرمز. آنتی‌اکسیدان آنتوسیانیدین می‌تواند به کاهش ESR نیز کمک کند.

ویتامین D

اهمیت مکمل‌یاری با ویتامین D در کاهش سطح عامل التهابی اینترلوکین 6 (IL-6) در بیماران مبتلا به COVID-19 ثابت شده است.

 هر چقدر سطح IL-6 در خون فرد بیمار افزایش پیدا کند، زمینه مساعد برای ویروس کرونا جهت ورود به سلول‌‌ها‌، تکثیر و رونویسی مهیاتر می‌شود.

 IL-6 از طریق افزایش گیرنده‌‌ها‌یی بر روی سلول‌‌ها‌ (به نام ACE2)، موجب تسهیل ورود این ویروس‌‌ها‌ به درون سلول‌‌ها‌ (به خصوص سلول‌‌ها‌ی ریوی) می‌شود (نشریه International Immunopharmacology- سال 2020).

خالی از لطف نیست که بدانید در برخی از افراد سطح IL-6 به طور طبیعی بالا است و می‌تواند در شرایط خاص، مشکل آفرین باشد. سن بالا، چاقی، جنسیت مذکر و نژادهای آسیایی و سیاه‌پوستان از عوامل مؤثر در بالا بودن سطح IL-6 می‌باشد.

 از طرفی دیگر سالمندی، چاقی و سیاه پوست بودن از عوامل خطر کمبود ویتامین D می‌باشد. اگر کمبود سطح ویتامین D را در کنار مقادیر بالای IL-6 قرار دهیم، خطر بروز و شدت COVID-19 افزایش می‌یابد (نشریه Aging Clinical and Experimental Research- سال 2020).

ویتامین D از طریق افزایش استحکام سد فیزیکی سیستم ایمنی ذاتی و تحریک ترشح پپتیدهای ضد میکروبی مانند cathelicidin و defensin به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند. همچنین این ویتامین محلول در چربی نقش بسیار مهمی در کاهش خطر طوفان التهابی بر عهده دارد. ویتامین D این مهم را از طریق کاهش سیتوکین‌‌ها‌ی التهابی و NF-κB انجام می‌دهد. 

در مطالعه‌ای که در سال 2020 در نشریه Nutrients منتشر شد، اهمیت مکمل‌یاری با ویتامین D، در کنار زینک و سلنیوم در همان ابتدای ابتلای فرد به COVID-19 در کنترل بیماری روشن گردید. مکمل‌یاری با دوز 2000 واحد بین‌المللی در روز می‌تواند خطر بروز عفونت حاد تنفسی را کاهش دهد.

اگر سالمند هستید، حواستان به این مواد مغذی باشد

افزایش سن با تضعیف سیستم ایمنی همراه است، اما جدا از سالمندی و افزایش سن، دریافت ناکافی برخی از مواد مغذی و یا جذب ناکافی آن‌‌ها‌ می‌تواند منجر به بروز سوء‌تغذیه شده و در کنار فرایند تضعیف سیستم ایمنی ناشی از افزایش سن، فرد را بیش از پیش مستعد به COVID-19 کند.

اول) سالمندی با افزایش شکست و کاهش ساخت عضلانی همراه است. یکی از علل آن دریافت ناکافی پروتئین می‌باشد. توجه به دریافت کافی پروتئین در کنار تأمین کالری مورد نیاز، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. دریافت حداقل 30 گرم پروتئین از منابع غذایی که حاوی پروتئین با ارزش زیستی بالایی هستند در مطالعه‌ای که در سال 2020 در نشریه Advances in Nutrition به چاپ رسید اشاره شد. گوشت قرمز، گوشت ماکیان، ماهی، لبنیات و تخم‌مرغ منابع غذایی هستند که پروتئین با ارزشی دارند. کاهش تعداد لنفوسیت‌‌ها‌ هم یک پیش‌گوی قوی برای وضعیت بحرانی در بیماران مبتلا به COVID-19 می‌باشد و هم این که می‌تواند وجود وضعیت سوء‌تغذیه در فرد را نشان دهد. کاهش سطح «پره‌آلبومین» (پروتئینی در خون که در صورت وجود سوء‌تغذیه، کاهش می‌یابد) می‌تواند با سندرم زجر تنفسی حاد در COVID-19 در ارتباط باشد. مقدار دریافت پروتئین با افزایش سن و به خصوص بعد از 65 سالگی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌شود. دریافت ناکافی پروتئین در سالمندانی که تحرک کافی ندارند یا به اجبار مجبور به بستری طولانی مدت هستند، می‌تواند زمینه‌ساز بروز زخم‌‌ها‌ی فشاری باشد. در چنین شرایطی گاها مکمل‌یاری با پروتئین یا برخی از اسیدهای آمینه نیز مهم است. آرژنین و گلوتامین دو اسیدآمینه‌ای هستند که به طور طبیعی بدن ما قادر به ساخت آن‌‌ها‌ می‌باشد، اما در شرایط خاص، دریافت غذایی آن‌‌ها‌ مهم می‌شوند.

دوم) یکی از کمبودهای شایع در سالمندان، کمبود زینک می‌باشد و این کمبود نیز با افزایش خطر بروز عفونت همراه است. مطالعات نشان داده‌اند حتی در کمبود نسبی و حاشیه‌ای زینک نیز، عملکرد سیستم ایمنی در سالمندان تضعیف می‌شود. همچنین دیده شده است اگر سطح زینک سرمی بالای 70 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر باشد، می‌تواند از بروز عفونت‌‌ها‌ی ریوی کاسته و به بهبود آن کمک کند.

سوم) مکمل‌یاری با ویتامین E با بهبود عملکرد سلول‌‌ها‌ی T (بخش مهمی از سیستم ایمنی) همراه است و به کاهش خطر بروز عفونت مجاری تنفسی فوقانی کمک می‌کند.

چهارم) مصرف پروبیوتیک‌‌ها‌ می‌تواند به ایجاد تعادل باکتری‌‌ها‌ی روده بزرگ کمک کرده و از این طریق سبب ایجاد تعادل در عملکرد سیستم ایمنی و پاسخ‌‌ها‌ی التهابی شود.

پنجم) افزایش سن به عنوان یک عامل خطر بروز کمبود ویتامین D شناخته می‌شود. کاهش توانایی پوست بدن در ساخت ویتامین D و افزایش توده بافت چربی برخی از علل مهم در کمبود ویتامین D در سالمندی هستند. ویتامین D برای کاهش خطر عفونت ضروری است و کاهش در ویتامین D، خطر بیماری‌‌ها‌ی عفونی را افزایش می‌دهد. سطح نرمال ویتامین D نه تنها برای جذب بهتر گوارشی کلسیم ضروری است، بلکه به حفظ توده و قدرت عضلات اسکلتی نیز کمک می‌کند.

ششم) دریافت مقادیر کافی از ویتامین C (با نام علمی آسکوربیک اسید) به تنظیم تکثیر، تمایز و حرکت سلول‌‌ها‌ی ایمنی T و B به محل رخداد عفونت در بدن کمک و فعالیت ضد میکروبی و تولید پادتن (آنتی‌بادی) را تقویت می‌کند. از آن‌جایی که در بیماری‌‌ها‌ی عفونی سطح ویتامین C در گردش کاهش چشم‌گیری پیدا می‌کند، مکمل‌یاری با ویتامین C در سالمندان می‌تواند به کاهش شدت بیماری بینجامد.

مطالعه‌ای مروری نظام‌مند در سال 2019 یک جمله بسیار ارزشمند و توصیه طلایی را به جامعه سالمندان ارائه داد و این توصیه این بود که افزایش دریافت مرکبات با کاهش سطح ترکیبات التهابی در خون همراه است؛ یعنی یک تاکید محکم بر مصرف مرکبات.

 مطمئناً علاوه بر ویتامین C، سایر ترکیبات آنتی‌اکسیدانی موجود در مرکبات مانند هِسپیریدین نیز می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند (نشریه Phytochemistry Reviews). افزایش التهاب در سالمندان با افزایش خطر بروز آلزایمر و افسردگی نیز همراه است و مداخلات رفتاری و غذایی باید به گونه‌ای باشد که خطر بروز اختلالات روحی - روانی و مغزی به حداقل برسد (مطالعه فراآنالیز منتشر شده در نشریه Scientific reports- سال 2018).

و یک نکته مهم

بر اساس یافته‌‌های‌ ارزشمند مطالعه‌ای فراآنالیز که در سال 2020 در نشریه European Geriatric Medicine به چاپ رسید، اهمیت تغذیه در دوره بازیابی و بازتوانی پس از گذر از دوره بیماری، به سطح بهبود توانایی سالمندان کمک شایانی می‌کند. دریافت کافی کالری (نه کم و نه زیاد و نه افزایش ناگهانی)، پروتئین و ویتامین D در این بازه زمانی بسیار مهم می‌باشد و باید توجه ویژه‌ای به آن داشت. نتایج مطالعه فراآنالیز منتشر شده در سال 2021 در نشریه Nutrition Reviews نیز به اهمیت تأمین کلسیم، منیزیم، سلنیوم و ویتامین‌‌ها‌ی A، D، C و B12 در سالمندان مبتلا به اختلال سارکوپنی (تحلیل توده عضلانی به همراه کاهش توان و قدرت عملکرد در عضلات اسکلتی) تاکید کرد.

اگر گیاهخوار مطلق هستید

وگان‌‌ها‌ یا گیاهخواران مطلق، گروهی هستند که به هیچ وجه از منابع حیوانی (لبنیات، تخم‌مرغ و انواع گوشت) استفاده نمی‌کنند.

به همین علت است که این افراد دچار کمبود برخی از ریزمغذی‌‌ها‌یی می‌شوند که وجود برخی از آن‌‌ها‌ در عملکرد سیستم ایمنی بسیار مهم و حیاتی هستند؛ ویتامین B12، زینک، کلسیم، سلنیوم، ویتامین D و همچنین اسیدهای چرب بلندزنجیر امگا 3 (نشریه Clinical nutrition_ سال 2020)، بنابراین توجه به تأمین این ریزمغذی‌‌ها‌ از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

زینک) ممکن است گفته شود که غلات و حبوبات حاوی زینک هستند و به این ترتیب نباید فرد دچار کمبود این ماده معدنی شود! اما این ادعا صحیح نیست، زیرا فیتات موجود در این مواد غذایی سبب کاهش قابل توجه زیست دسترسی و جذب گوارشی زینک شده و موجب می‌شود بخش بسیار زیادی از زینک دریافت شده از طریق مدفوع دفع شود.

پروتئین) تأمین پروتئین مورد نیاز نیز گاها به عنوان یک چالش در گیاهخواران مطلق مطرح می‌شود. سویا، حبوبات و دانه‌‌ها‌ از بهترین منابع تأمین پروتئین در این گروه به حساب می‌آیند.

آهن) گیاه‌خواران مطلق دچار کمبود آهن می‌شوند؟ باید گفت خطر بروز کمبود آهن و همچنین کم‌خونی فقر آهن در زنانی که از رژیم غذایی گیاه‌خواری مطلق پیروی می‌کنند بالا می‌باشد و ارزیابی منظم شاخص‌‌ها‌ی خونی و ذخایر آهن در این افراد بسیار مهم است، در حالی که وضعیت آهن مردان گیاه‌خوار مطلق مشابه مردان همه‌چیزخوار است. بهترین منبع غذایی آهن، گوشت‌‌ها‌ می‌باشد. چون نوع آن موجود در گوشت‌‌ها‌ از نوع هِم می‌باشد، بنابراین جذب بسیار بالایی دارد، اما نوع آهن موجود در حبوبات و سایر منابع غذایی غیرحیوانی غیرهِم است.

نکته اول) ترکیبات غیرمغذی در غلات، حبوبات، سبزیجات و برخی نوشیدنی‌‌ها‌ منجر به کاهش جذب آهن می‌شود، مانند تانن موجود در قهوه، چای و کاکائو و فیتات موجود در غلات و حبوبات.

نکته دوم) حضور ویتامین C کافی برای افزایش جذب آهن غیرهِم ضروری است. خوشبختانه به علت ماهیت رژیم غذایی گیاه‌خواری، دریافت ویتامین C از کفایت خوبی برخوردار است.

چند نکته مهم

1- ویتامین E، سیر، سلنیوم، روغن ماهی، جینکو بیلوبا، زنجبیل و جینسینگ ویژگی‌‌ها‌ی ضدانعقادی دارند و می‌توانند خطر بروز انعقادهای ناشی از COVID-19 را کاهش دهند.

2- نقش ویتامین C در عملکرد و تقویت سیستم ایمنی غیر قابل انکار می‌باشد. میوه‌‌ها‌ و سبزیجات اصلی‌ترین منابع غذایی تأمین این ویتامین محلول در آب ارزشمند هستند، اما گاها از مقادیر بسیار بالای این ویتامین به صورت مکمل درمانی و حمایتی، در برخی از بیماران استفاده می‌شود. مطالعه‌ای فراآنالیز که یافته‌‌ها‌ی آن در سال 2021 در نشریه Science Progress به چاپ رسید نشان داد که استفاده از مقادیر بالای ویتامین C (تزریق وریدی) می‌تواند به کاهش مرگ و میر بیماران مبتلا به عفونت خونی (سِپسیس) کمک کند، اما مطالعه‌ای دیگر به جمع‌بندی قطعی در مورد اثر تزریق مقادیر بالای ویتامین C به بیمار مبتلا به COVID-19 با هدف بهبود وضعیت بیمار نرسید (نشریه Nutrients- سال 2021).

 در بیماری عفونت خونی سلول‌‌ها‌ی ایمنی مانند سایتوکین‌‌ها‌ فعال می‌شوند و سلول‌‌ها‌ی ایمنی نوتروفیل در بافت ریه تجمع پیدا و مویرگ‌‌ها‌ی ریوی را تخریب می‌کنند. ویتامین C می‌تواند از فعال‌سازی و تجمع بیش از حد نوتروفیل‌‌ها‌ در ریه جلوگیری کرده و از طرح آسیب وارد آمده به ریه بکاهد. مطالعه‌ای نیز نشان داده است مصرف 200 میلی‌گرم مکمل ویتامین C در روز در سالمندان بدحال می‌تواند به کاهش علائم ریوی و کاهش مرگ و میر کمک کند.

3- کوئورسِتین یک آنتی‌اکسیدان قوی می‌باشد که در تعداد زیادی از مواد غذایی یافت می‌شود. انگور قرمز، سیب قرمز (به شرط مصرف با پوست)، توت‌‌ها‌، پیاز با پوست قرمز (سعی شود بیرونی‌ترین پوست خوراکی پیاز نیز مصرف شود)، چای سیاه و مرکبات از منابع غذایی کوئورستین محسوب می‌شوند. مطالعه‌ای مروری به بررسی نقش کوئورستین برای تقویت سیستم ایمنی و مقابله با COVID-19 پرداخته است.

بر اساس این مطالعه، کوئورستین می‌تواند از طریق کاهش سطح Th17 و افزایش Treg به کاهش التهاب کمک کند.

 همچنین این آنتی‌اکسیدان قادر است به ایجاد تعادل محیط باکتریایی در روده بزرگ کمک شایانی کرده و از این طریق نیز می‌تواند منجر به کاهش التهاب شود. این مطالعه در سال 2021 در Journal of inflammation به چاپ رسیده است.

4- حضور ویتامین C و کوئورستین در کنار یکدیگر و مصرف توامان آن‌‌ها‌، می‌تواند منجر به هم افزایی اثر آنتی‌اکسیدانی این دو ماده مغذی شود (نشریه Natural Product Communication- سال 2020).

5- می‌توان در 3 رویکرد و حالت متفاوت از مکمل‌‌ها‌ی ویتامین C و کوئورستین در عفونت مجاری تنفسی به خصوص در بیماران مبتلا به COVID-19 استفاده کرد (نشریه frontiers in Immunology- سال 2020):

رویکرد/ حالت       کوئورسِتین           ویتامین C

پیش‌گیری (پروفیلاکسی)       250-500 میلی‌گرم 2 بار در روز      500 میلی‌گرم 2 بار در روز

بیماری خفیف تا متوسط        250-500 میلی‌گرم 2 بار در روز      500 میلی‌گرم 2 بار در روز

بیماری شدید         500 میلی‌گرم 2 بار در روز  3 گرم در هر 6 ساعت (تزریقی) به مدت 7 روز

6- بر اساس یافته‌‌ها‌ی مطالعه‌ای منتشر شده در سال 2021 در نشریه frontiers in Veterinary Science از میان مواد معدنی، زینک، سلنیوم و منیزیم برای تولید پادتن (آنتی‌بادی) مهم می‌باشند. تأمین این 3 ماده مغذی در طول ابتلا به

 COVID-19 یا در دوره بازیابی از بیماری و حتی در کسانی که واکسن این ویروس را تزریق می‌کنند، از اهمیت بالایی برخوردار است.

7- سطح سرمی سلنیوم بالا نه تنها به کاهش مرگ و میر ناشی از COVID-19 کمک می‌کند، بلکه قادر است به تسریع بازیابی بیمار نیز بینجامد (نشریه Molecules- سال 2020).

8- شیوع سوء‌تغذیه در بیماران مبتلا به

COVID-19 به صورت عجیبی بالا است (70 نفر از هر 100 بیمار به درجاتی از سوء‌تغذیه مبتلا هستند). شدت عفونت ریوی ناشی از بیماری نیز به طور مستقیمی با درجه سوء‌تغذیه در ارتباط است. سن بالا و ابتلای فرد به بیماری نارسایی مزمن کلیه از علل اساسی وجود سوء‌تغذیه در بیماران محسوب می‌شود (نشریه Clinical Nutrition ESPEN- سال 2021). بنابراین اصلاح سوء‌تغذیه یا جلوگیری از بروز آن یکی از مهم‌ترین اقدامات تغذیه‌ای برای کاهش شدت و خطر مرگ و میر ناشی از ابتلا به ویروس کرونا به حساب می‌آید. اصلاح سوء‌تغذیه تا جایی اهمیت دارد که حتی انتخاب‌‌ها‌ی غذایی که برای جامعه به عنوان غذاهای مضر تعریف می‌شود، می‌توان برای افزایش کالری دریافتی به آن‌‌ها‌ رو آورد (مانند انواع سس‌‌ها‌ی سالاد و نکتارها). استفاده از مکمل‌‌ها‌ی حاوی پروتئین، کربوهیدرات و فیبر نیز بنا به نظر مشاور تغذیه می‌تواند جایز باشد.

9- ویتامین B6 در کاهش التهاب و عملکرد بهینه سیستم ایمنی مؤثر است و کمبود این ویتامین محلول در آب منجر به کاهش تعداد و همچنین تمایزیابی لنفوسیت‌‌ها‌ می‌شود. به نظر می‌رسد ویتامین B6 از طریق کاهش عوارض بیماری‌‌ها‌ی مزمنی چون فشار خون بالا، دیابت و بیماری‌‌ها‌ی قلبی و عروقی می‌تواند در COVID-19 مؤثر باشد، بنابراین حتی اگر نقش مستقیم این ویتامین در مقابله با ویروس کرونا به خوبی مشخص نشده است، اما مطمئناً کمبود مزمن آن می‌تواند زمینه را برای تضعیف عمکرد سیستم ایمنی و افزایش التهاب در بدن و آسیب‌پذیر کردن عروق خونی مهیا کند (نشریه Frontiers in Nutrition- سال 2020).

امیدوارم در این مقاله توانسته باشم به بخش قابل توجهی از سؤالات شما دوستان عزیز در رابطه با نقش مواد مغذی و تغذیه در تقویت سیستم ایمنی پاسخ داده باشم. سلامت باشید.