سپیده حقی‌فر : کارشناس ارشد تغذیه
تحریریه زندگی آنلاین : قهوه با عطر و طعم مطبوعی که دارد یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های جهان و به عقیده بسیاری از متخصصین نوشیدنی بسیار سالمی است. با این حال، انواع مختلفی از قهوه وجود دارد و برخی از افراد ادعا می‌کنند که قهوه فوری به اندازه انواع آسیاب شده اثرات مثبتی بر سلامتی ندارد. با هدف بررسی این ادعا، مشخصات تغذیه‌ای قهوه فوری و تفاوت آن با قهوه معمولی را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
قهوه فوری چیست؟
قهوه فوری یک نوع قهوه معمولی به صورت پودر و محلول در آب است. برای تهیه نوشیدنی، تنها کاری که باید انجام دهید این است که یک قاشق پودر داخل فنجان خود بریزید و آب داغ به آن اضافه کنید.
با اینکه این محصول از قهوه تهیه می‌شود، به دلیل فرآوری انجام شده، بسیاری از مردم این نوع نوشیدنی را به عنوان «قهوه واقعی» طبقه‌بندی نمی‌کنند. این باور به ویژه در ایتالیا و منطقه مدیترانه که قهوه فوری را به سختی می‌توانید پیدا کنید، رایج است.
بیشتر بخوانید:
فواید نوشیدن روزانه قهوه
چگونه تهیه می‌شود؟
در مرحله اول، تهیه قهوه فوری همانند تهیه قهوه معمولی با بو دادن دانه‌های قهوه شروع می‌شود تا عطر و طعم آن‌ها افزایش یابد. در ادامه، تولیدکنندگان از تکنیک استخراج برای تهیه عصاره قهوه از محتویات محلول دانه‌های قهوه استفاده می‌کنند. بعد از این مرحله، تولیدکنندگان به دو طریق خشک کردن با انجماد یا خشک کردن به روش اسپری قهوه فوری تولید می‌کنند.
خشک کردن با انجماد
این روش علی‌رغم اینکه گران‌تر است، به دلیل اینکه قهوه با کیفیت بالاتری ارائه می‌دهد، ترجیح داده می‌شود. خشک شدن با انجماد شامل انجماد سریع عصاره قهوه و سپس شکستن آن به صورت دانه‌های ریز است. سپس این گرانول‌های کوچک و یخ زده وارد محفظه خشک‌کن می‌شوند.
این روش ارزان‌تر، سریع‌تر و در نتیجه مقرون به صرفه‌تر از خشک شدن با انجماد است. این عمل با پاشیدن عصاره مایع قهوه در یک جریان هوای گرم، که قهوه را به صورت گرانول ریز خشک می‌کند، عمل می‌کند.
انواع قهوه فوری
انواع مختلفی از محصولات قهوه فوری وجود دارد که می‌توانید خریداری کنید و این موارد عبارتند از:
بیشتر بخوانید:
چگونه قهوه را بدون شیرین‌کننده بنوشیم؟
تاثیر عجیب قهوه در مبارزه با سرطان کبد
قهوه فوری خوب است یا بد؟
گرانول قهوه فوری
این محصول حاوی گرانول‌های خالص قهوه است و معمولاً در یک ظرف شیشه‌ای یا یک بسته‌بندی پلاستیکی عرضه می‌شود و محتویات آن فقط شامل قهوه است.
ساشه‌های قهوه
این محصولات را می‌توانید در جعبه‌هایی که حاوی مقدار مشخصی ساشه یکبار مصرف است خریداری کنید. این ساشه‌ها می‌تواند در انواع مختلفی عرضه شود که می‌تواند محتوی قهوه خالص باشد، اما اغلب حاوی شکر و خامه‌های مختلف نیز است.
آماده نوشیدن
قهوه‌ای که در یک قوطی یا یک بطری به صورت آماده نوشیدن ارائه می‌شود. این نوشیدنی‌ها اغلب حاوی مواد شیرین‌کننده همراه با یا بدون خامه هستند و در طعم‌های متنوعی تهیه می‌شوند.
تفاوت بین قهوه فوری و قهوه آسیاب‌شده
برای یک قهوه خور حرفه‌ای، قهوه فوری نمی‌تواند جای یک فنجان قهوه تازه دم شده را بگیرد. با این حال، علاوه بر طعم ویژگی‌های دیگری نیز باید در نظر گرفته شود. علی‌رغم این واقعیت که هر دو نوع از دانه‌های قهوه ساخته شده‌اند، تفاوت‌های تغذیه‌ای اندکی نیز بین این دو وجود دارد.
قهوه فوری حاوی مقادیر بیشتری آکریل آمید است
آکریل آمید یک ماده شیمیایی است که در هنگام واکنش بین اسیدهای آمینه و قند هنگام گرم کردن برخی غذاها ایجاد می‌شود.
به طور معمول، آکریل‌آمید در غذاهای نشاسته‌ای که در دمای بالا طبخ شده‌اند، یافت می‌شود. به عنوان مثال، سیب‌زمینی سرخ‌کرده حاوی غلظت بالایی از این ماده شیمیایی است. دانه‌های قهوه نیز حاوی قند هستند و از نظر وزنی تقریباً 50 درصد کربوهیدرات دارند. در مطالعات تجربی بر روی موش، قرار گرفتن در معرض آکریل‌آمید در طول زندگی خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد.
انواع قهوه‌ها به نسبت‌های مختلف حاوی آکریل‌آمید هستند و قهوه فوری حاوی بیشترین مقدار آکریل‌آمید است.
یک مطالعه اخیر میزان آکریل‌آمید قهوه‌های مختلف را مورد اندازه‌گیری و مقایسه قرار داد:
قهوه فوری: 358 میکروگرم در کیلوگرم
قهوه دم‌کرده بو داده: 179 میکروگرم در کیلوگرم
قهوه فوری حاوی دو برابر آکریل‌آمید در مقایسه با قهوه معمولی است. این غلظت بالاتر احتمالاً به دلیل فرآیند حرارت‌دهی طولانی حین تولید است.
بیشتر بخوانید:
نوشیدن چای برای سلامت قلب مفید است یا مضر؟!
فواید قهوه فوری برای سلامتی
قهوه فوری و آسیاب شده دارای ویژگی‌های تغذیه‌ای نسبتاً مشابه و حاوی ترکیبات پلی‌فنلی یکسانی هستند. در نتیجه، اثرات مثبت آن‌ها بر سلامتی نباید تفاوت قابل توجهی داشته باشد. مطالعات مختلف نشان داده است که قهوه می‌تواند طیف وسیعی از اثرات مفید بر سلامتی ما داشته باشد. برخی از این‌ها به اثرات مثبت کافئین مربوط می‌شوند و برخی دیگر به دلیل اسید کلروژنیک و سایر پلی فنول‌ها است. کاهش خطر ابتلا به سرطان (ملانوم)، تقویت عملکرد جسمی و روحی، بهبود تنظیم گلوکز خون، کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر و زوال عقل و طول عمر بیشتر از جمله اثرات مثبتی است که به قهوه نسبت داده می‌شود.
محتوای کافئین
کافئین می‌تواند اثرات مثبتی در بهبود عملکرد بدنی و ورزشی، هوشیاری و بهبود تمرکز داشته باشد. در مقابل، مطالعات نشان می‌دهد که کافئین گاهی اوقات می‌تواند اختلالات دستگاه گوارش مانند ریفلاکس اسید معده را تشدید کند. همچنین، مصرف بالای کافئین باعث افزایش سطح اضطراب و استرس در برخی افراد می‌شود. از این رو، تأثیر مثبت یا منفی کافئین از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
یک فنجان قهوه تازه دم‌شده حاوی حدود 95-165 میلی‌گرم کافئین است. در حالی که یک فنجان قهوه فوری فقط 63 میلی‌گرم کافئین دارد. لازم به یادآوری است که قهوه فوری قبل از خشک شدن، قهوه دم‌کرده مایع بود. به عبارت دیگر، وقتی آب به دانه‌های قهوه اضافه میکنید، این دومین بار است که قهوه رقیق می‌شود.
محتوای پلی‌فنول
قهوه از نظر محتوای پلی‌فنول یکی از غنی‌ترین مواد غذایی در جهان است و یکی از ترکیبات اصلی موجود در آن اسید کلروژنیک است. اسید کلروژنیک یک ماده مغذی گیاهی است که دارای فواید سلامتی متعدد از جمله در رابطه با فشار خون و تنظیم گلوکز خون است.
محتوای اسید کلروژنیک قهوه به درجه فرآیند حرارتی آن بستگی دارد. دانه‌های قهوه سبز نسبت به دانه‌های حرارت دیده و تیره حاوی غلظت اسید کلروژنیک بسیار بالاتری هستند. از آنجا که برخی از قهوه‌های فوری تحت فرآیند حرارت زیاد قرار می‌گیرند، سطح اسید کلروژنیک در آن‌ها احتمالاً کمتر از قهوه آسیاب و کمی تفت داده شده است.
در یک مطالعه محتوای اسید کلروژنیک انواع قهوه در کافه‌های کشورهای ایتالیا و اسپانیا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. براساس داده‌ها، محتوای اسید کلروژنیک قهوه فوری نسبت به اسپرسوی ایتالیایی بیشتر، اما از اسپرسوی اسپانیایی کمتر است. از آنجا که فرآیند حرارتی می‌تواند محتوای اسید کلروژنیک را کاهش دهد، این تفاوت به دلیل ترجیح ایتالیایی‌ها برای دانه‌های قهوه تیره با حرارت‌دهی طولانی‌تر منطقی است. قهوه اسپانیایی بر تفت و بو دادن ملایم دانه‌های قهوه تاکید دارد که در محتوای اسید کلروژنیک قهوه منعکس می‌شود.
قهوه فوری: نکات مثبت و منفی
بار دیگر نکات مثبت و منفی قهوه فوری را به طور خلاصه از نظر می‌گذرانیم:
نکات مثبت
بسیار ارزان‌تر از قهوه معمولی.
راحت‌ترین گزینه است و فقط به یک فنجان و آب گرم نیاز دارد.
می‌توانیم آن را هنگام مسافرت یا در محل کار همراه خود داشته باشیم.
حاوی کافئین کمتری است (نکته مثبت برای افراد حساس به کافئین).
نکات منفی
حاوی کافئین کمتری است (برای کسانی که می‌خواهند از اثرات تقویتی آن در صبح زود یا قبل از تمرین بهره ببرند).
طعم آن نمی‌تواند با یک فنجان قهوه معمولی رقابت کند.
حاوی غلظت‌های بالاتر آکریل‌آمید نسبت به قهوه معمولی است.
بعضی از انواع قهوه فوری (آماده نوشیدن و کیسه‌های قهوه) ممکن است حاوی انواع شیرین‌کننده‌ها و خامه‌های پایه روغن باشند.
