بِه یکی از پرخاصیت‌ترین میوه هاست و تقریبا تمام قسمت‌های آن قابل استفاده است با اینکه خواص دارویی و غذایی بسیاری دارد، اما متاسفانه جایگاهی در سبد میوه خانوار ندارد و بیشتر به صورت پخته (در خورشت و خوراک) و معمولا به شکل کمپوت، مربا و مارمالاد استفاده می‌شود.
دانستنی‌هایی درباره میوه بِه
میوه بِه گونه‌های مختلفی دارد، اما فقط ۲ نوع آن یعنی بِه معطر و بِه آناناسی در بازار مصرفی مردم از اهمیت فراوانی برخوردارند، به معطر؛ بیضی شکل با انتهای مخروطی استف پوست آن نرم، زرد و دارای گوشت سفید است.
بِه آناناسی نیز شبیه گلابی برآمده است، پوست و گوشت آن زرد رنگ است و طعم خفیفی از آناناس دارد. این میوه در شهرستان‌های نطنز و اصفهان پرورش می‌یابد.
بِه سرشار از ویتامین‌های A و B و C، املاح آهکی، پتاسیم، فسفر، کلسیم، قند و پپتین است. پزشکان معتقدند ویتامین A در تجدید قوای جوانی و ویتامین B در تعادل اعصاب نقش دارند. بِه، سیستم عصبی فرد را آرام می‌کند و پتاسیم بالای آن، فشار خون را پایین می‌آورد.
طبع بِه رسیده (زرد)، گرم و خشک رو به معتدل است. بِه ترش و سبز نیز نسبت به نوع زرد و شیرین آن، سردی بیشتری دارد. به همین دلیل بِه برای افراد با طبع‌های مختلف، مفید است در حالی که دانه آن یا همان بِه‌دانه طبیعتی سرد و‌تر دارد.
خوردن بِه به هر شکلی آثار مثبتی بر اندام داخلی بدن می‌گذارد که اهم آن به این شرح است:
اثرات مثبت بر فکر و ذهن
تقویت کننده قلب، کبد و معده
مفید برای زخم معده
تحریک کننده اشتها
ادرارآور و کمک به هضم غذا
جلوگیری از التهاب پلک و استراحت چشمان خسته
از بین برنده بوی بد دهان
مفید برای کاهش وزن، به دلیل دارا بودن مقدار زیادی فیبر
کاهش خطرات بیماری‌های قلبی، به خاطر دارا بودن ویتامین ث
از بین برنده افسردگی ناشی از انواع سردرد‌ها
احیای روحیه و خوشحال بودن
کمک به پایین آوردن کلسترول خون
کمک به پایین آوردن فشار خون، به خاطر دارا بودن پتاسیم
دارای خاصیت ضد ویروسی
نرم کننده سینه
ضد سرطان به علت داشتن آنتی اکسیدان
جلوگیری از خونریزی، تهوع، استفراغ غیر ارادی، برطرف کردن سردرد و از بین بردن تشنگی، درمان بیماری‌های قلبی عروقی و بهبود بیماری‌های تنفسی، کم‌خونی و آسم از جمله مزیت‌های مصرف آب یا شیره بِه است. البته طبق گفته کارشناسان طب سنتی مصرف منظم آب یا شیره بِه در درمان سل و نارسایی کبدی نیز موثر است.
اگر تمایل به خوردن شیره یا آب بِه دارید ۵۰ گرم بِه را خرد کرده با ۵۰ گرم عسل یا شکر مخلوط کنید و در یک لیتر آب جوش بریزید و آنرا روی شعله گذاشته تا بجوشد و حجم آن نصف شود، سپس آن را مصرف کنید.
بِه دانه نیز در درمان ذات الریه، گلودرد، صدای گرفته و خشن موثر است، همچنین ضد تب به شمار رفته و در درمان اسهال مفید واقع می‌شود.
لعاب بِه دانه برای ترمیم زخم‌ها و سوختگی پوست در اثر آتش بسیار مفید است.
جویدن بِه دانه برای رفع کُندی دندان‌ها و برای تقویت نیروی جنسی در گرم مزاج‌ها مفید است.
نکته بسیار مهمی که در باره بِه دانه وجود دارد دانستن این مسئله است که بِه دانه همان لعابی است که از خیساندن دانه به بدست می‌آید. از قورت‌دادن و بلعیدن دانه‌ها باید بپرهیزید، زیرا ترکیبات سمی در دانه به وجود دارد که برای بدن مضر است پس فقط از لعاب دانه به استفاده کنید.
اگر تمایل به خوردن این میوه به شکل لعاب (بِه دانه) دانه هستید، ۳۰ گرم بِه دانه را در یک لیتر آب جوش ریخته و آنقدر بجوشانید تا به صورت ژله درآید، سپس آن را مصرف کنید.
