دکتر افسانه علی خاصی
ضایعات پستانی ممکن است در معاینات بالینی، ماموگرافی و یا سایر روش‌های تصویربرداری مثل سونوگرافی تشخیص داده شوند. در این روش‌ها همیشه نمی‌توان با اطمینان کامل گفت كه ضایعه پیدا شده از چه نوعی است، آیا خوش‌خیم است؛ یا سرطانی! در این مواقع با استفاده از سوزن مخصوص تحت بی حسی موضعی از این ضایعات نمونه گیری(بیوپسی) انجام می‌شود.
اگر این توده‌ها قابل لمس نباشند؛ مثلا کوچک یا عمقی بوده و تنها در روش‌های تصویربرداری پستان مثل ماموگرافی و سونوگرافی قابل مشاهده باشند، باید تحت هدایت آنها نمونه‌گیری انجام شود. البته گاهی توده‌های قابل لمس هم در شرایط خاص لازم می‌شود که تحت هدایت روش‌های تصویربرداری نمونه‌گیری شوند.
نمونه‌گیری بافتی پستان خود شامل انواع مختلفی است:1- اسپیراسیون(FNA)2- بیوپسی سوزنی(core needle biopsy) 3- وکیوم بیوپسی( vacuum assisted biopsy)
آمادگی لازم قبل از نمونه‌برداری پستان
بهتر است در روز مراجعه جهت بیوپسی دوش گرفته و لباس راحت بپوشید. نیاز به ناشتایی نیست، اما توصیه می‌شود قبل از بیوپسی غذای سبک بخورید. بیمار باید رادیولوژیست را از همه داروهای مصرفی مطلع کند. در صورتی به دارویی آلرژی دارید، خصوصا به مواد بی‌حس کننده، رادیولوژیست مربوطه را مطلع کنید.
افرادی که آسپرین مصرف می‌کنند، باید از سه روز قبل آن را قطع کنند. بیمارانی که رقیق کننده‌های خون نظیر وارفارین مصرف می‌کنند نیز باید با دکتر متخصص قلب و عروق‌شان مشورت کرده و در صورت نیاز میزان و دوز دارویی آن تعدیل شود. بیمار در روز مراجعه حتما نیاز به یک همراه دارد.
بیوپسی توسط رادیولوژیست‌های تعلیم دیده به صورت فوق تخصصی و به صورت سرپایی انجام می‌شود. در این روش بیمار به صورت طاق باز و یا به پهلو روی تخت می‌خوابد.
به وسیله سونوگرافی و یا ماموگرافی توده پستان تعیین محل می‌شود و پس از ضدعفونی شدن قسمت مورد نظر، با سوزن کوچکی حاوی مواد بی حس کننده(لیدوکائین) بی‌حس می‌گردد. سپس برش بسیار کوچکی روی آن محل ایجاد شده و با سوزن مخصوص در حالی که رادیولوژیست، مسیر عبوران و وارد شدن به درون توده همه را با سونوگرافی و یا ماموگرافی می‌بیند و تحت کنترل دارد، از توده نمونه‌گیری به عمل می‌آید و سپس در ظرف مخصوص حاوی فرمالین ریخته و جهت آماده‌سازی، رنگ‌آمیزی و بررسی میکروسکوپی به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال می‌شود.
حین انجام کار بیمار هوشیار و بیدار است، اما درد خاصی را حس نمی‌کند. فقط ورود سوزن بی حسی یک احساس در د کوچک دارد، ولی بعد از آن بیماران دردی حس نخواهند کرد.
بعد از بیوپسی تورم و کبودی کوچکی معمولا در محل ایجاد می‌شود که اغلب گذراست و برطرف می‌گردد. توصیه می‌شود بیمار در 24 ساعت اول بعد از بیوپسی کارهای سخت انجام ندهد و استراحت کند. پس از این مدت، می‌تواند برنامه روزانه عادی خود را داشته باشد.
استفاده از کمپرس سرد جهت کاهش تورم و کبودی بعد از بیوپسی مفید است. اگر بیمار بعد از بیوپسی در محل آن خونریزی فعال، ترشح، قرمزی و تورم شدید داشت، باید فوراً با پزشک تماس بگیرد. بیمار بعد از چند روز جواب نمونه‌گیری را از بخش پاتولوژی دریافت كرده و به پزشک رادیولوژیستی که نمونه‌گیری را انجام داده و به جراح خود نشان می‌دهد كه بسته به جواب پاتولوژی اقدامات درمانی صورت خواهد گرفت.
درمقایسه با بیوپسی‌هایی که در اتاق عمل و با جراحی انجام می‌شود، کمتر تهاجمی است، اسکار ندارد، جای آن روی پوست نمی‌ماند و به صورت سرپایی انجام می‌شود و حد اکثر یک‌ساعت زمان می‌برد و بیمار به سرعت به زندگی عادی خود برمی‌گردد.
خطرات آن شامل: خونریزی و عفونت در محل بیوپسی (که البته با مصرف آنتی‌بیوتیک بسیار کاهش می‌یابد)، خطر عبور سوزن به قفسه سینه و پاره شدن جدار ریه. البته خوشبختانه این خطرات بسیار نادرند.
در صورتی که ضایعه ای در سونوگرافی قابل مشاهده باشد باید، تحت هدایت سونوگرافی بیوپسی شود؛ اماضایعات غیرشایع‌تری هم هستند که در سونوگرافی دیده نمی‌شوند و فقط در ماموگرافی قابل مشاهده‌اند؛ مثل رسوب انواع کلسیم در پستان. در این موارد نمونه‌گیری باید تحت هدایت ماموگرافی انجام شود که یک روش پر هزینه‌تر و وقت گیرتر است.
خوشبختانه برای اولین بار در یک مرکز دانشگاهی،دستگاه استرو تاکسی بیوپسی ماموگرافی در کلینیک پستان انستیتوکانسر بیمارستان امام خمینی نصب شده و بیماران دارای این ضایعات که قبلاً اغلب مجبور می‌شدند تحت عمل جراحی قرار گیرند و مقدار زیادی از بافت پستان‌شان برداشته شود، در حال حاضر می‌توانند تحت بی‌حسی موضعی نمونه‌گیری پستان را انجام دهند.
