دكتر احمدرضا درستی؛ متخصص تغذیه
روزه و سلامت روانی
روزه‌داری در بیماران مبتلا به افسردگی و بیماری‌های خفیف علاوه بر این که انجام فریضه دینی است، ضمنا به عنوان یک شیوه روان درمانی و تغییر رفتار محسوب شده و سلامت روانی را تقویت می‌کند. روزه‌داری همچنین قدرت اراده و تصمیم‌گیری و توان اجرایی این بیماران را نیز افزایش می‌دهد.
البته بیماران مبتلا به اختلالات روانی، باید علاوه بر تغذیه مناسب در ایام روزه‌داری، برنامه‌ریزی خاصی برای مصرف داروهای خود در افطار و سحر نیز داشته باشند.
لازم به یادآوری است که اگر این بیماران در طی مراحل بهبود از تغذیه مناسب برخوردار نباشند، از نظر مکانیسم‌های تطابق روانی ضعیف‌تر عمل کرده و به خوبی نمی‌توانند با تغییرات حاصله از نظر سبک زندگی روزانه در این ماه کنار بیایند در نتیجه با عود و یا تشدید علایم بیماری مواجه می‌شوند كه به همین دلیل توصیه می‌شود این قبیل بیماران از روزه‌داری مستمر یک ماهه خودداری کنند.
روزه در بیماری‌های کلیوی
با توجه به این که در ماه مبارک رمضان، افراد در معرض کم‌آبی شدید قرار گرفته و مواد زائد با غلظت بالا در ادرارشان دفع می‌شود، بنابراین در این ماه برای پیشگیری از تشکیل سنگ‌های کلیه و سیستم ادراری باید مبادرت به مصرف مایعات بیشتری در سحر و افطار كنند.
درعین حال افرادی که تشکیل سنگ‌های ادراری در آنها فعال بوده و بیش از دو سنگ ادراری ظرف مدت 6 ماه داشته‌اند و یا هم‌اکنون دارای سنگ ادراری هستند، بهتر است موارد احتیاط را در زمینه مصرف مایعات رعایت كنند اما روزه‌دارانی که فقط یک نوبت سنگ ادراری درمان شده داشته‌اند، به شرط مصرف آب فراوان بین افطار تا سحر می‌توانند روزه بگیرند، هر چند ضروری است که این افراد کماکان تحت نظر پزشک متخصص باشند.
بیماران کلیوی که تحت درمان دیالیز قرار گرفته‌اندنیز باید از روزه گرفتن خودداری کنند. با توجه به اینکه بیماران دیالیزی قدرت تطابق پرخوری و کم‌خوری را ندارند و بیشتر اوقات هم کم‌اشتها هستند، از نظر پزشکی، قادر به روزه گرفتن نیستند.در خصوص روزه‌داری برای بیماران كلیوی (سنگ‌ساز)، توصیه می‌شود که این افراد در طول روزه‌داری از انجام فعالیت فیزیكی سنگین و قرار گرفتن در معرض تعریق، خودداری كنند و در طول شب برای رقیق كردن ادرار و شست و شوی كلیه‌ها مایعات فراوان بنوشند.
حتی‌الامكان حجم غذای دریافتی را كمتر كرده و به خصوص در مواقع سحری، غذای سبك و آب زیاد بنوشند و مصرف غذاهای حاوی املاح سنگ‌ساز (مانند نوشابه‌های گازدار، غذاهای با منشا حیوانی كه به علت دارا بودن فسفات زیاد، دفع كلسیم از ادرار را افزایش می‌دهند) و غذاهای حاوی اگزالات (از قبیل كاكائو، چای پررنگ، آجیل و سبزیجاتی مانند، اسفناج، كلم، ریواس و گوجه فرنگی) را کاهش دهند.
روزه و بیماری‌های قلبی
پزشكان معتقدند در این ماه به دلیل آنكه افراد از پرخاشگری، رفتارهای تهاجمی، استرس و هیجان، كشیدن سیگار، مصرف چای و قهوه دوری می‌كنند، بنابراین امكان بروز سكته قلبی در آنها كاهش می‌یابد. مجموعه این تغییرات در وضعیت رفتار و تغذیه افراد، دو عامل مهم جهت حفظ سلامتی فرد در طول ماه مبارك رمضان است.روزه به کاهش پرفشاری خون کمک می‌کند.
افراد مبتلا به پرفشاری خون باید در طول روز، فشار خود را چك كنند. اگر در طول روز، بیمار دچار تغییر و بالا رفتن فشار خون شود، نباید روزه بگیرد اما اگر در طول روز فشار خون فرد تغییر نكرد، روزه گرفتن موردی ندارد. حدود بیست روز پس از شروع ماه مبارك رمضان میزان «هموسیستئین»، اصلی‌ترین عامل بروز سكته قلبی در خون افراد به‌شدت كاهش می‌یابد.
از طرف دیگر، میزان كلسترول خوب (HDL) نیز افزایش یافته و غلظت خون هم در حد طبیعی قرار می‌گیرد. كاهش میزان تری گلیسرید‌ها و كلسترول بد (LDL) از دیگر اثرات مثبت ناشی از روزه‌داری در این افراد خواهد بود. بیماران قلبی- عروقی باید طبق یك رژیم غذایی خاص روزه بگیرند و از مصرف غذای سنگین در افطار خودداری كرده و درعین حال رژیم پایین آورنده فشار خون تجویز شده توسط مشاور تغذیه را رعایت كنند.
علاوه بر این، عدم استفاده از غذاهای نفخ‌آور (مانند حبوبات و شیر در افرادی كه مدت زمان طولانی شیر مصرف نكرده‌اند) و پرهیز از استرس برای این بیماران توصیه می‌شود. این افراد برای تنظیم میزان داروی مورد نیاز خود با مشورت پزشك می‌توانند از داروهایی با اثر درازمدت استفاده كنند و مصرف داروهای دیورتیك را كاهش دهند...
برای خواندن بخش دوم- خط قرمزهای تغذیه در روزه‌داری- اینجا کلیک کنید.
