دکتر لادن گیاهی؛ متخصص تغذیه
بیماری‌های قلبی عروقی، گروهی از اختلالات كه از جمله شایع‌ترین آنها آنژین صدری و حمله حاد میوكارد (سکته قلبی) است، را در بر می‌گیرد.
فرایندی كه منجر به بروز بیماری قلبی می‌شود، شامل تجمع تدریجی ذخایر چربی و تشكیل پلاك‌هایی بنام آتروما در جدار داخلی دیواره سرخرگ‌ها است كه عبور جریان خون را درون سرخرگ‌ها محدود می‌سازد.
به این عارضه آترواسكلروز یا تصلب شرایین می‌گویند. چنانچه لخته خون ایجاد شده بر روی سطح پلاك بزرگ باشد می‌تواند مانع عبور جریان خون به سلول‌های اطراف گردد.
اگر این عارضه بخش وسیعی از قلب را درگیر كند، می‌تواند به مرگ بیمار منجر شود.
علائم تصلب شرایین (آترواسکلروز)
متاسفانه در اكثر موارد تا قبل از تخریب جدی سرخرگ‌ها و محدودیت شدید خون‌رسانی به قلب و بروز درد آنژینی، هیچگونه علامت واضح و مشخصی برای شناسایی بیماری وجود ندارد.
انسداد كامل سرخرگ‌های تغذیه كننده قلب باعث حمله ناگهانی كشنده قلبی می‌شوند.
درمان‌های رایج آترواسکلروز
كاهش فشار خون، خوردن غذاهای كم چرب، از دست دادن وزن اضافه و ترك سیگار از اقدامات ضروری برای پیشگیری از بروز تصلب شرایین هستند.
در بعضی مواقع نیز استفاده از دارو برای كاهش سطح كلسترول خون تجویز می‌شود.
مواد غذایی مفید برای جلوگیری از آترواسکلروز
منابع فولات و آترواسکلروز
كلم، کلم بروكسل، لبو،اسفناج،کلم پیچ، مارچوبه، لوبیا چشم بلبلی، کلم بروكلی، نخود سبز، نخود، گل كلم، لوبیا قرمز و عصاره مخمر حاوی فولات هستند، بسیاری از غلات صبحانه و نان‌ها نیز با اسید فولیك غنی شده‌اند.
دانشمندان معتقدند فولاتی که به‌طور طبیعی در موادغذایی وجود دارد و یا موادغذایی که با اسید فولیك غنی شده‌اند، باعث كاهش هموسیستئین در خون می‌شود كه این امر به كاهش تصلب شرایین كمك می‌كند.
تصور می‌شود که هموسیستئین مستقیما باعث تخریب دیواره عروق و در نتیجه باعث بروز پلاك‌های آترواسكلروتیك می‌گردد.
تخمین زده شده است که دریافت 100 میكروگرم اسید فولیك در روز، مرگ و میرهای ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی را در مردان به میزان 7 درصد و در زنان به میزان 5 درصد كاهش می‌دهد.
مصرف ماهی و آترواسکلروز
ماهی خال مخالی، ماهی آزاد و سایر ماهی‌های روغنی حاوی اسیدهای چرب ایكوزاپنتانوئیك اسید و دكوزاهگزانوئیك اسید هستند.
مشاهده شده بروز بیماری‌های قلبی عروقی در جوامعی كه به مقدار زیادی ماهی روغنی استفاده می‌كنند، بسیار كمتر از جوامعی است که از این منابع غذایی استفاده نمی‌کنند.
تصور می‌شود که این اسیدهای چرب باعث كاهش سطح آراشیدونیك اسید در پلاكت‌های خون می‌شوند که در نتیجه خطر تشكیل لخته و افزایش تری‌گلیسیریدهای خون را کاهش می‌دهد.
این امر به کاهش غلظت خون و خطر انعقاد خون در عروق کمک می‌کند.
بنابراین مصرف ماهی روغنی حداقل 3 بار در هفته به افرادی كه سابقه بیماری قلبی عروقی دارند و یا درصدد اجرای اقدامات پیشگیری كننده در الگوی غذایی خود هستند، مؤكداً توصیه می‌شود.
فیبر محلول و آترواسکروز
جو، حبوبات، سیب و هلو منابع غنی فیبر محلول هستند که به كاهش كلسترول خون كمك می‌كند.
سیر نیز اثر مشابهی در کاهش کلسترول خون دارد. افزایش كلسترول خون خصوصاً کلسترول LDL اصلی‌ترین عامل در ایجاد تصلب شرایین است.
اسیدهای چرب غبر اشباع و آترواسکلروز
روغن زیتون، روغن دانه انگور، روغن مغز دانه‌ها و دانه‌ها، حاوی اسیدهای چرب اشباع با یك پیوند دوگانه هستند كه به كاهش كلسترول LDL كمك می‌كنند.
میوه‌ها و سبزی‌ها
حاوی ویتامین‌های آنتی‌اكسیدان، مواد معدنی و فیتونوترینت‌هایی هستند كه باعث توقف تخریب دیواره سرخرگ‌ها توسط رادیكال‌های آزاد می‌شوند.
مصرف حداقل 5 واحد میوه و یا آبمیوه و سبزی در روز توصیه می‌شود.
بیماران مبتلا به تصلب شرایین باید از چه مواد غذایی پرهیز کنند ؟
چربی‌های اشباع و آترواسکلروز
فرآورده‌های گوشتی، فرآورده‌های لبنی پرچرب، كره غنی از چربی‌های اشباع هستند که باعث افزایش كلسترول LDL می‌شوند.
مصرف این قبیل موادغذایی باید به حداقل ممكن رسانده شود.
چربی‌های ترانس و آترواسکلروز
كیك‌ها و بیسكویت‌ها نیز كه غالباً حاوی مقادیر بالای اسیدهای چرب ترانس و چربی اشباع هستند نیز باعث افزایش كلسترول LDL می‌شوند.
غذاهای حاوی سدیم و آترواسکلروز
غذاها و سوپ‌های آماده، غذاهای خیابانی، سس‌ها و میان وعده‌های آماده همگی دارای مقادیر زیادی سدیم هستند و همینطور که می‌دانید، دریافت زیاد سدیم با افزایش فشار خون كه یكی از عوامل خطر بروز بیماری‌های قلبی است مرتبط است.
بنابراین کاهش مصرف غذاهای شور و نمک به پیشگیری از ابتلا به بیماری پر فشار خون کمک می‌کند.
