زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

سپیده حقی فر؛ کارشناس ارشد علوم تغذیه

سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) یک اصطلاح پزشکی برای توصیف مجموعه‌ای از علائم گوارشی است.

علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است و میتواند در برخی از افراد شدیدتر از بقیه باشد. این بیماری وضعیتی بسیار شایع است که در حدود یک پنجم بزرگسالان را تحت تاثیر قرار میدهد.

تشخیص IBS فقط در صورتی باید مدنظر قرار گیرد که درد یا ناراحتی شکم با دفع مدفوع رفع گردد و یا در ارتباط با تغییر در اجابت مزاج باشد. به علاوه، همراه با دو مورد از چهار علامت زیر باشد:

- تغییر عبور مدفوع (دفع سخت، ناقص)

- نفخ شکم (در زنان شایعتر از مردان)، اتساع و یا کشش

- تشدید علایم با خوردن غذا

- عبور موکوس

سایر علائم شامل بی حالی، تهوع، کمر درد و علائم مثانه در افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر شایع است و می‌تواند در تایید تشخیص استفاده شود.

تایید تشخیص IBS و رد سایر وضعیت‌ها شامل بیماری سلیاک و بیماری التهابی روده حائز اهمیت است.

اقداماتی که در پی تشخیص IBS باید صورت گیرد

- خوردن سه وعده غذا در روز به طور منظم

- سعی کنید از حذف وعده غذا و یا خوردن در آخر شب بپرهیزید (اندازه وعده غذایی کوچکتر ممکن است باعث تخفیف علایم گردد).

- محدود کردن دریافت الکل و نوشیدنی حاوی کافئین

- کاهش دریافت نوشیدنی‌های گازدار

- نوشیدن حداقل 8 لیوان مایعات در روز به ویژه آب یا سایر نوشیدنی‌های غیر کافئین دار

- کاهش غذاهای چرب از جمله چیپس، غذاهای آماده، کیک، خمیر، پنیر، پیتزا، سسهای خامه ای، تنقلات مانند چیپس، شکلات، کیک و بیسکویت، روغنهای پخت و پز و گوشت‌های چرب مانند همبرگر و سوسیس

- کاهش دریافت غذاهای بسته بندی شده و طبخ غذا از مواد تازه

- محدود کردن دریافت میوه ی تازه به سه واحد در روز

- از مشاور پزشکی حرفهای خود در رابطه با مقدار فیبر غذایی دریافتی مناسب برای شما راهنمایی بخواهید.

- زمانی برای استراحت در نظر بگیرید- موسیقی آرامش بخش، یوگا، آروماتراپی یا ماساژ میتواند کمک کننده باشد.

- فعالیت فیزیکی منظم نظیر پیاده روی، دوچرخه سواری، شنا

- برای غذا خوردن زمان اختصاص دهید- غذای خود را بخوبی بجویید.

- در طی دوره ی ایجاد تغییرات در عادات غذایی، غذاهای دریافتی و علایم را ثبت کنید.

- برای شناسایی عامل مثبت و بهبود بخش علایم، برای هر تغییر زمان در نظر بگیرید و تغییرات را همزمان اعمال نکنید.

تغییرات در عادات را بر حسب علایم مشاهده شده اعمال کنید.

اگر علایم شامل نفخ و باد شکم باشد

دریافت غذاهای تولیدکننده باد شامل لوبیا و حبوبات، کلم بروکسل و گل کلم را محدود کنید.

ممکن است جو (فرنی یا غلات صبحانه بر پایه ی جو) و بذر کتان (تا یک قاشق غذاخوری در روز) کمک کننده باشند.

اگر علایم شامل یبوست باشد

فیبر دریافتی خود را به تدریج افزایش دهید، هر گونه تغییر ناگهانی میتواند منجر به تشدید علایم گردد.

منابع غنی شامل غلات کامل، جو، سبزی، میوه و بذرکتان میباشد که میتواند منجر به نرم شدن مدفوع و تسهیل عبور آن گردد.

افزودن روزانه یک قاشق غذاخوری بذرکتان قهوهای یا طلایی را به غلات صبحانه، ماست، سوپ یا سالاد امتحان کنید.

یک لیوان کوچک (150 میلی لیتر) آب به همراه هر قاشق غذاخوری بذرکتان بنوشید.

از دریافت اضافی سبوس گندم بپرهیزید.

اگر علایم شامل اسهال می‌باشد

با نوشیدن مایعات فراوان، مقدار از دست رفته را جبران کنید.

دریافت کافئین از چای و قهوه را به سه واحد در روز محدود کنید.

دریافت غذاهای پر فیبر شامل غلات کامل صبحانه و نان را کاهش دهید.

از دریافت نعناع، آدامس و نوشیدنی‌های حاوی سوربیتول، مانیتول و گزیلوتول بپرهیزید.

برای هر گونه بهبود در علایم روده زمان اختصاص دهید. در صورتی که با وجود پیروی از توصیه‌های تغذیه‌ای عمومی علایم باقی ماند، از پزشک خود بخواهید تا برای مدیریت و اطمینان از کفایت تغذیه‌ای رژیم غذاییتان شما را به مشاور تغذیه ارجاع دهد.

یک رژیم غذایی محدود از کربوهیدرات کوتاه زنجیر قابل تخمیر (همچنین به عنوان یک رژیم غذایی باFODMAP  پایین شناخته می‌شود) می‌تواند مورد تجویز قرار گیرد.

پیگیری روند بیماری با ثبت غذاهای دریافتی و علایم میتواند کمک کند تا حتی با اعمال تغییرات کوچک بهبودی در علایم بدست آید.