زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر محبوب سادات حسینی؛ فوق‌تخصص غدد

انسولین جهت متابولیسم طبیعی كربوهیدرات، پروتئین و چربی در بدن لازم است. بیماران مبتلا به دیابت نوع یك به دلیل نداشتن انسولین كافی در بدن، نیازمند دریافت انسولین خارجی هستند.

درصدی از بیماران دیابتی نوع دو نیز با گذشت زمان دچار كمبود انسولین شده و نیاز به دریافت انسولین خارجی می‌شوند. در تمام موارد استفاده از انسولین، دوز انسولین باید مورد به مورد و به صورت فردی تعیین شده و در تعادل با رژیم درمانی طبی و فعالیت ورزشی باشد.

انسولین

در گذشته انسولین مورد نیاز بیماران از منابع حیوانی به دست می‌آمد. با پیشرفت در تكنولوژی نوتركیبی DNA هم‌اكنون بشر قادر به تولید مقادیر زیادی از انسولین با ساختمان یكسان با انسولین انسانی است. انواع مختلف انسولین با طول اثرهای متفاوت در دسترس هستند كه شامل سریع‌الاثر (لیسپروآسپارت)، كوتاه‌اثر (رگولار)، متوسط‌الاثر (NPH و لنت) و طولانی‌ اثر (گلارژین).

انسولین‌های موجود در بازار با غلظت 100 واحد در هر سی‌سی (cc/100) موجود هستند و لذا ویال‌های cc10 انسولین حاوی 1000 واحد انسولین می‌باشد.

حفظ و نگهداری: انسولین در حال مصرف را می‌توان برای آنكه در محل تزریق درد ایجاد نكند (چرا كه انسولین سرد باعث ایجاد درد در موضع تزریق می‌كند)، در دمای اتاق نگهداری كرد و ویال‌های انسولینی كه هنوز مصرف نشده‌اند باید در یخچال نگهداری شوند (دمایc2ْ تا c30ْْ). اگرچه تاریخ انقضای انسولین‌ها روی ویال آن ثبت شده است ولی ممكن است به درازا كشیدن مصرف هر ویال برای مدت بیشتر از یك ماه (به‌ویژه وقتی در دمای اتاق نگهداری شده) از قدرت اثر آن بكاهد.

قبل از هر بار مصرف هر ویال انسولین، باید آن را برای یافتن تغییرات احتمالی در آن (نظیر چسبیدن مولكول‌های انسولین به یكدیگر، یخ‌زدگی، تشكیل رسوب یا تغییر در شفافیت و رنگ آن) كه ممكن است به معنای كاهش قدرت اثر آن باشد، به دقت بررسی كرد. باید دقت شود كه انسولین‌های سریع و كوتاه اثر (انسولین‌گلارژین) شفاف و زلال بوده و سایر انسولین‌ها كدر هستند.

در صورتی كه قندخون به دنبال مصرف یك انسولین جدید بالا رفته باشد، همیشه احتمال خرابی انسولین تزریقی را باید در نظر داشت و در صورت لزوم از ویال جدیدی استفاده شود.

روش معمول تزریق انسولین، به صورت زیرجلدی و با سرنگ‌های مندرج است. بر اساس غلظت انسولین كه در حال حاضر در كشور ما 100 واحد می‌باشد به 100 قسمت معمولی تقسیم شده‌اند. به عنوان یك قاعده كلی می‌توان از یك سرنگ بیش از یك بار استفاده شود.

فقط باید مراقب بود تا سوزن بعد از تزریق به جایی برخورد نكند و سرپوش بدون برخورد به سر سوزن؛ بلافاصله بعد از تزریق به طور كامل روی آن قرار گیرد. بدین ترتیب می‌توان تا زمانی كه سر سوزن كند نشده باشد از آن برای تزریق دوباره انسولین استفاده كرد.

بیمارانی كه نظافت شخصی را رعایت نمی‌كنند و یا دچار بیماری حاد یا زخم‌های باز و كاهش مقاومت در برابر عفونت‌ها می‌باشند باید از استفاده مجدد سرنگ یا سوزن خودداری كنند. از الكل برای ضدعفونی كردن سوزن استفاده نكنید زیرا موجب از بین رفتن پوشش مخصوص روی آن خواهد شد (این پوشش باعث كمتر شدن درد در هنگام تزریق می‌گردد). سرنگی كه قرار است مجددا مورد استفاده قرار گیرد را می‌توان در دمای اتاق نگهداری كرد.

در هنگام تزریق، محل تزریق و دست‌ها باید كاملا تمیز باشد. در تمام اشكال انسولین به جز انسولین‌های سریع‌الاثر، كوتاه اثر و گلارژین باید ویال یا قلم را به آرامی بین كف دست‌ها غلطاند (به آرامی تكان داد)، تا ذرات انسولین به حالت تعلیق درآیند. ابتدا هوایی معادل دوز مورد نظر را به داخل سرنگ كشیده و بعد از ضدعفونی كردن سر شیشه‌ انسولین آن را به داخل ویال تزریق می‌كنیم تا از ایجاد خلاء جلوگیری شود...

برای خواندن بخش دوم- تجویز انسولین در بیماران دیابتی- اینجا کلیک کنید.