اعظم اسلامي مجد
عادت بد یا اعتیاد
همه می‌دانیم كه تفاوت‌های زیادی بین عادت بد و اعتیاد وجود دارد. اعتیاد، به فكر و رفتار انسان‌ها چیره می‌شود، نوع احساس ما را تغییر می‌دهد، برای رسیدن به احساس و تأثیر اولیه همواره دوز مصرف را بالا می‌بریم، اگر مصرف آن چیز را كم كنیم یا از آن دوری كنیم دچار رنج و عذاب می‌شویم، انجام مسئولیت‌های روزمره ما را مختل می‌سازند، اعتیاد به اینترنت و فیس‌بوك بین خانم‌ها و قشر جوان‌تر بیشتر رایج است. معمولاً كمتر پیش می‌آید كه افراد جاه‌طلب و افراد منظم كه برای همه كارهایشان برنامه‌ریزی می‌كنند، در دام اعتیاد به فیس‌بوك دچار شوند. اعتیاد به فیس‌بوك یا FAD وضعیتی است كه در آن شما ساعت‌های متمادی از شبانه‌روز را پای كامپیوتر و مشغول استفاده از فیس‌بوك سپری می‌كنید به طوری كه تعادل زندگی‌تان به هم می‌خورد و حتی سلامت‌تان نیز تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد.
با توجه به آمار و ارقام، حدود 350 میلیون نفر در سراسر دنیا از این اختلال رنج می‌برند این نوع از اختلال و اعتیاد نیز باید همانند سایر انواع اعتیادها درمان شود. خطر ابتلا به این اختلال حدود یك‌سوم از مردم جهان را تهدید می‌كند. روانشناسان و پزشكان از مردم و خانواده‌ها می‌خواهند كه در مورد درمان این اختلال عاقلانه عمل كنند. هرگونه جبهه‌گیری و ابراز نفرت و انزجار از فیس‌بوك، آنها را تشویق می‌كند كه بیشتر به سمتش كشیده شوند.
در این میان برخی از خانواده‌ها و والدین خود عامل كشیده شدن و جذب بیشتر فرزندان به سمت فیس‌بوك هستند، آنها خود به اختلال فیس‌بوك دچارند و به زودی اختلال خود را به اطرافیان نیز انتقال می‌دهند. سیبی كه از درخت فرو می‌افتد هیچ‌گاه در فاصله زیاد از درخت به روی زمین نمی‌افتد. بنابراین لازم است ابتدا در رفتارهای خودمان كمی دقیق‌تر شویم. تنها راز داشتن زندگی سالم و شاد این است كه همواره تلاش كنیم در هر چیزی یك تعادل سالم برقرار كنیم و این اتفاق یك شبه رخ نمی‌دهد و باید برای رسیدن به آن كوشید.
بازتاب استفاده از فیس بوك روی كودكان و نوجوانان
تعداد زیادی از دانشمندان، تحقیق و بررسی خطرات احتمالی ناشی از استفاده بی‌رویه رسانه‌های اجتماعی را آغاز نموده‌اند. طبق تحقیقات اخیر به عمل آمده، استفاده از فیس بوك می‌تواند اثرات منفی روی سلامت كودكان و نوجوانان داشته باشد.
رفتار خشونت‌آمیز
نوجوانان و بزرگسالان جوانی كه به صورت مداوم از فیس‌بوك استفاده می‌كنند، بیشتر از خود اختلالات روانی را بروز می‌دهند مثل گرایش بیشتر به مصرف الكل و مواد مخدر، رفتارهای تهاجمی و خشونت‌بار، دچار هیجانات افراطی شدن، پارانویا، رفتارهای ضداجتماعی. این نوجوانان بیشتر از سایرین دچار خودشیفتگی می‌شوند و علت آن نیز انتشار مداوم اطلاعات و اخباری است كه در مورد خودشان در فیس‌بوك دارند.
كودكان قبل از مرحله نوجوانی كه با تكنولوژی مثل بازی‌های ویدئویی و اینترنت آشنا می‌شوند، بیشتر دچار دل درد، مشكلات مربوط به خواب، نگرانی و دلهره‌های شدید و حتی افسردگی می‌شوند. در ضمن این كودكان بیشتر سر كلاس درس غیبت می‌كنند.
بسیاری از نوجوانان نمی‌توانند اثرات منفی استفاده از فیس‌بوك را روی زندگی‌شان درك كنند و بفهمند و یكی از دلایل اصلی این موضوع نیز مسئله اعتیادشان به فیس‌بوك است. این نوع از اعتیاد می‌تواند زمینه‌ساز بروز بسیاری از چیزهای منفی در مورد آنها شود كه مهم‌ترین آنها عبارتند از:
تخریب روابط اجتماعی
اولین مورد به بی‌عقلاقگی و بی‌اهمیتی نوجوانان به محیط اطرافشان مربوط می‌شود. آنها به فیس‌بوك معتاد شده‌اند و فقط روی آن تمركز می‌كنند یعنی دنیای خودشان این دنیا محدود به درون فیس‌بوك است.
دومین اثر منفی استفاده زیاد از فیس‌بوك تخریب روابط اجتماعی نوجوان در دنیای واقعی است بی‌شك این نوجوان در دنیای فیس‌بوك، دوستان بسیاری به دست می‌آورد اما در دنیای واقعی با چند نفر از آنها ارتباط دارد. انسان‌ها، ماهیتی اجتماعی دارند و ما به طور ذاتی نیاز داریم با دنیای پیرامون‌مان ارتباط اجتماعی داشته باشیم. وقتی كه بیشترین زمان خود از ساعات شبانه‌روز را به اینترنت و فیس‌بوك اختصاص می‌دهیم، روابط خود و مهارت‌های اجتماعی‌مان را كاهش می‌دهیم.
چاقی
یكی دیگر از اثرات منفی استفاده زیاد از فیس‌بوك روی نوجوانان و جوانان، تأثیری است كه روی سلامت آنها بر جا می‌گذارد. استفاده بیش از اندازه از فیس‌بوك، باعث چاقی بیش از حد آنها می‌شود چرا كه آنها مدت زمان طولانی یك جا ثابت می‌نشینند. چیزی می‌خورند (معمولاً از هله هوله‌ها استفاده می‌كنند) و هیچ‌گونه فعالیت فیزیكی ندارند. بعد از گذشت یك دوره طولانی به راحتی چند كیلو به وزن آنها اضافه می‌شود.
فیس‌بوك یك اثر منفی دیگر روی نوجوانان دارد و باعث افت شدید تحصیلی‌شان می‌شود. چرا كه زمان درس خواندن در این دسته از نوجوانان بسیار محدود می‌شود به جای آنكه به سایت‌های آموزشی و پژوهشی مراجعه كنند و به امور درسی‌شان توجه و رسیدگی كنند، ساعت‌ها پای كامپیوتر می‌نشینند و در فیس‌بوك وقت تلف می‌كنند. برای آنهایی كه از فیس‌بوك به اندازه افراطی استفاده می‌كنند، خانواده در اولویت نیست بلكه فیس‌بوك در اولویت است در واقع دوستان آنها بسیار مهم‌تر از افراد خانواده‌شان هستند. یكی از بدترین اثرات سوء استفاده از فیس‌بوك این است كه اطلاعات شخصی شما جنبه عمومی پیدا می‌كنند و به همین دلیل زندگی خصوصی افراد را تهدید می‌كنند.
یكی دیگر از اثرات منفی فیس‌بوك احتمال افزایش برخی كشمكش‌ها از طریق فیس‌بوك است. فیس‌بوك پر از افراد نابالغی است كه باعث می‌شوند فضای این نوع رسانه به شدت مسموم باشد. این افراد زمینه اختلافات و ناسازگاری‌ها را به وجود می‌آورند و دیگران را دعوت به ورود به میدان جنگ و ستیزه‌شان می‌كنند.
تأثیر فیس‌بوك در افت تحصیلی كودكان و نوجوانان:
دانش‌آموزانی كه مدت زمان زیادی را به استفاده از فیس‌بوك اختصاص می‌دهند، به طور میانگین در مدرسه نمرات پایین‌تری می‌گیرند. بیش از سه‌چهارم از كودكان و نوجوانانی كه از فیس‌بوك استفاده می‌كنند، ادعا می‌كنند استفاده از سایت اینترنتی اجتماعی و فیس‌بوك تأثیری در زمینه تحصیلی‌شان ندارد. به طور میانگین نوجوانانی كه از فیس‌بوك زیاد استفاده می‌كنند هفته‌ای 5 ساعت درس می‌خوانند در حالی كه سایرین هفته‌ای 11-15 ساعت درس می‌خوانند.
