زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر امیرهوشنگ احسانی؛ متخصص پوست و مو؛ عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران

اگزمای آتوپیك با شیوع 20 درصد كودكان و 1 تا 10 درصد افراد بالغ یكی از شایع‌ترین بیماری‌های پوستی در كشورهای صنعتی است. اگرچه اغلب موارد از حیث فعالیت بالینی خفیف هستند اما در همین موارد هم بیماری اكثر جنبه‌های زندگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اكثر بیماران را می‌توان به‌طور موثر با درمان‌های موضعی مانند نرم‌كننده‌ها و كورتیكوستروئیدهای موضعی و مهاركننده‌های موضعی كلسی نورین درمان كرد.

درمان‌های سیستمیك مخصوص بیمارانی است كه نتوان علایم آنها را با درمان‌های موضعی و فتوتراپی كنترل كرد . درمان‌هایی نظیر سیكلوسپورین A، متوتركسات، آزاتیوپرین، اینترفرون گاما، ایمونوگلوبولین داخل وریدی و مایكوفنولات مفتیل از جمله درمان‌های عمومی هستند كه در راهنماهای درمان منتشر شده‌اند.

توصیه‌ها بر اساس كارآزمایی‌های بالینی تصادفی (RCT) كوچك یا به‌طور شایع‌تر مطالعه‌های بدون كنترل گزارش موردی و نظرهای افراد باتجربه بوده است. در این مرور سامان یافته، مطالعه‌های آینده‌نگر بر روی درمان‌های سیستمیك مورد بررسی قرار گرفتند.

روش جست‌وجو

در این بررسی برای دوری از اشتباه در دایره انتخاب، مطالعه‌هایی مورد بررسی قرار گرفتند كه موضوع آنان اگزمای آتوپیك شدید بود. Medline تا ‌آگوست 2005 با استفاده از واژه‌های زیر مورد بررسی قرار گرفت.

Atopic AND  OR neurodermatitis

همچنین نوع مطالعه به موارد ذیل محدود شد

(Study OR trial OR comparison AND (treatment OR drug OR therapy)

در این مورد فقط مطالعه‌های صورت‌گرفته روی انسان و مقاله‌های دارای خلاصه، مورد بررسی قرار گرفت و مقاله‌های مروری حذف شد.

سیكلوسپورین (CyA)

تمامی 11 مطالعه‌ای كه روی CyA صورت گرفت برتری دارو را به دارونما در كاهش فعالیت بیماری نشان داد. تنها مطالعه‌ای كه CyA برتری نداشت وقتی بود كه mg/kg3 آن با تاكرولیموس 1/0 درصد 2 بار در روز مقایسه شده بود اما در تجزیه و تحلیل درباره اطلاعات معلوم شد كه وضعیت پایه بیماران در گروه CyA شدیدتر بوده بنابراین میزان اثربخشی هر دو دارو یكسان است.

در 7 مطالعه، فعالیت بیماری 8-6 هفته پس از شروع درمان با CyA اندازه‌گیری شد و 50 درصد یا بیشتر در شدت بیماری كاهش دیده شد. در یك مطالعه ارتباط مثبت با میزان دارو دیده شد به نحوی كه 2 هفته مصرف CyA به مقدار mg/kg 5 در روز موجب 46 درصد بهبود وضعیت بیماری شد در حالی كه mg/kg 3 در روز تنها موجب 29 درصد بهبود كامل در میانگین بیماری شده بود. بعضی از مطالعه‌ها روی اطفال صورت گرفته و برخی دیگر تنها بر افراد بالغ انجام شده بود.

در سه مطالعه، تاثیر طولانی‌مدت (تقریبا 1 سال) مورد ارزیابی قرار گرفته بود. میزان بهبودی متوسط در هر مطالعه 50 درصد بود اما اگر میزان بیماران خارج شده از مطالعه را در نظر بگیریم با توجه به اینكه تجزیه و تحلیل اطلاعات با لحاظ كردن آنها صورت نگرفت،‌این میزان متوسط بهبودی، جای سوال دارد.

در یكی از مطالعه‌ها میزان عود پس از قطع CyA مورد ارزیابی قرار گرفته بود كه در عرض 9 ماه پیگیری بیماران، 86 درصد عود دیده شد (تعریف عود: افزایش شدت بیماری به میزان 75 درصد شرایط پایه خود بیمار در ورود به مطالعه). در 5 مطالعه از وقوع كنش ناخواسته شدید هیچ اطلاعاتی ارایه نشده بود . در 4 مطالعه باقی‌مانده مجموعا 22 واكنش ناخواسته شدید شامل عفونت، درد شكمی، كوله سیستیت حاد و كارسینوم سلول‌های بازال ایجاد شد.

كورتیكوستروئیدهای سیستمیك

2 مطالعه، استروئیدهای سیستمیك را در اگزمای آتوپیك شدید ارزیابی كردند. در هر دو مطالعه فقط كودكان وارد مطالعه شده‌اند. 4 هفته پس از درمان با Beclomethasone diproprionate mg/k g)g 8/0 خوراكی + mg/kg 4/0از راه بینی) میانگین شدت بیماری 22 درصد كاهش یافت. داروی یك بیمار به دلیل وقوع سرفه‌های whooping قطع شد .

دو هفته پس از درمان با Flunisolide متوسط شدت بالینی تا 39 درصد كاهش یافت. در پیگیری كوتاه‌مدت 3 هفته پس از قطع درمان، عود (كه تعریف نشده بود) اتفاق نیفتاد. در هیچ‌یك از دو مطالعه، واكنش ناخواسته شدید گزارش نشد. در مورد پردنیزولون كه استروئید سیستمیك استاندارد است هیچ اطلاعاتی كه حاكی از استفاده آن در كارآزمایی‌های بالینی باشد وجود ندارد.

اینترفون (IFN)

دو كارآزمایی بالینی تصادفی و دو مطالعه بدون شاهد در این مورد وجود دارد.

هر دو كارآزمایی بالینی تصادفی كه به مدت 12 هفته بر روی افراد بالغ و كودكان صورت گرفته بود فاقد كیفیت بودند و برای تعیین شدت بیماری نظام مشخصی نداشتند. در هر دو RCT، اینترفون نسبت به دارونما برتری داشت. در یكی از این مطالعه‌ها بین كاهش 50 درصد از شدت و وسعت اگزمای آتوپیك و دوز دارو نسبت مستقیم برقرار بود. در گروهی كه داروها را با دوز بیشتر iu/m2 106× 5/1 سه بار در هفته) مصرف كرده بودند، نتیجه بهتر بوده است. در مطالعه دیگر با همین دوز در شدت بیماری 30 درصد كاهش ایجاد شد.

در هر دو مطالعه بدون شاهد مقدار IFN در طی یك دوره 6 هفته‌ای كاهش یافته بود . در مطالعه اول كه تمام شاخص‌های كیفی را داشت، میزان پاسخ نسبتا پایین بود، در این مطالعه پایین آمدن سطح سرمی IgE تعیین‌كننده میزان پاسخ بود.

براي خواندن بخش دوم- درمان سیستمیك اگزمای آتوپیك- اينجا كليك كنيد...