دكتر محبوبه سادات حسينی؛ فوق تخصص بيماری های غدد
علیرغم اینكه مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی از سال 1960 میلادی كاهش چشمگیری داشته ولی بیماری‌های قلبی – عروقی همچنان عمده‌ترین عامل مرگ و میر هم در زنان و هم در مردان می‌باشد. تعداد زیادی از افراد مسن از بیماری قلبی – عروقی رنج می‌برند.
به عنوان مثال در مردان بالای 65 سال، نزدیك به نیمی از تمام مرگ و میرها ناشی از بیماری‌های قلبی – عروقی می‌باشد و این در حالی است كه 25 درصد مرگ ها در این سن به علت سرطان ها و كمتر از 2 درصد به دلیل عفونت‌ها می‌باشد.
در زنان مسن نیز درصد بالاتری از مرگ و میرها (حدود 56 درصد) مربوط به بیماری‌های قلبی عروقی بوده و سرطان‌ها عامل 20 درصد مرگ می‌باشد. عوامل زیادی در ایجاد پلاك‌های آترواسكلروز در جدار عروق كه می‌تواند در نهایت منتهی به سكته‌های قلبی شوند موثرند كه افزایش چربی خون (هایپركلسترولمی) یكی از عمده‌ترین این ریسك فاكتورهاست.
شیوع دیس‌لیپیدمی
بسته به جمعیت مور مطالعات متفاوت است. به عنوان مثال در بیمارانی با سابقه بیماری‌های قلبی عروقی زودرس بالاترین شیوع را دارد (85-80 درصد) در حالی كه در جمعیت نرمال شیوع آن 45-40 درصد است. ارتباط بین دیس لیپیدمی و خطر بیماری‌های قلبی عروقی: یافته‌های موجود حاكی از ارتباط قوی و پیوسته، بین سطح پلاسمایی كلسترول و ایجاد بیماری‌های قلبی است.
اختلالات لیپید اولین و مهم‌ترین عامل خطر بیماری‌های عروق كرونر محسوب می‌شود. مطالعات اپیدمیولوژیك نشان می‌دهد كه درمان اختلالات لیپید نه تنها خطر بروز حادثه‌های عروق كرونر را به صورت اولیه و ثانویه كاهش می‌دهد بلكه حتی بر سیر و پیشگیری از پدیده اترواسكلروز موثر می‌باشد.
یك نكته بسیار مهم این است كه پدیده ایجاد اترواسكلروز كه در نهایت منجر به سكته قلبی می‌شود از كودكی شروع می‌شود و تا دوران بزرگسالی به آهستگی پیشرفت می‌كند و در نهایت خود را به صورت بیماری قلبی نشان می‌دهد.
الگوی زندگی، رژیم غذایی و فاكتورهای ژنتیكی از عوامل مهم در ایجاد اترواسكلروز می‌باشند. چاقی، كم تحركی و دریافت بیش از اندازه كلسترول و چربی‌های اشباع در بسیاری از افراد باعث اختلالات مهمی در متابولیسم چربی‌ها می‌گردند.
در چه كسانی اندازه‌گیری چربی‌های خون توصیه می‌شود؟
در تمام افراد 20 سال و بالاتر از آن توصیه می‌شود كه حداقل هر 5 سال یكبار چربی‌های خون اندازه‌گیری شود.
شرایط لازم جهت اندازه‌گیری چربی‌های خون چیست؟
ایده‌آل این است كه حداقل 2 بار چربی‌های خون قبل از تصمیم جهت درمان سنجیده شوند و معمولا 12 ساعت ناشتایی جهت سنجش آن لازم است. البته جهت سنجش كلسترول ناشتایی لازم نیست زیرا كلسترول سرم به میزان قابل توجهی از دریافت مواد غذایی متأثر نمی‌شود.
ولی جهت سنجش تری‌گلیسیرید 14-12 ساعت و عدم مصرف الكل در 3 روز قبل از آزمایش توصیه می‌شود. در مجموع سنجش چربی‌های خون با 14-12 ساعت ناشتایی انجام شود تا تاثیر مواد غذایی بر كیلومیكرون، VLDL و تری‌گلیسیرید وجود نداشته باشد.
درمان
بعد از سنجش چربی‌های خون با توجه به وجود عوامل خطر در فرد و تعیین اهداف درمانی، جهت درمان تصمیم‌گیری می‌شود كه قطعا درمان باید زیرنظر پزشك مربوطه انجام گردد.
