رکسانا خوشابی؛ کارشناس ارشد مشاوره
آیا شما هم از آن مادر و پدرهایی هستید که فرزندانتان نزد شما، مدام از کمبود زمان شکایت می‌کنند؟
مثلاً می‌گویند به کارها و تکالیفشان نمی‌رسند، تکالیفشان بیشتر از توان آنها است، نمی‌رسند در کارهای منزل به شما کمک کنند، نمی‌رسند زباله‌ها را دم در بگذارند؟ و ... اگر چنین است به نظر شما اشكال كار در كجاست؟
آیا وظائف و مسئولیت‌های فرزندانتان نسبت به بقیه خیلی بیشتر است؟ موانع و مشكلات یادگیری و درسی‌شان زیاد است؟
چون امکاناتشان كم است وقت‌شان هدر می‌رود؟ زمان برای آنها زود می‌گذرد و برای بقیه بیشتر كِش می‌آید؟ یا زمان با آنها سرِ لج دارد؟!
یا اینكه بلد نیستند چگونه زمان خود را مدیریت کرده و در واقع اوقات خود را ناخواسته هدر می‌دهند؟ واقعیت این است كه همه ما، تمام وقتی را كه وجود دارد در اختیار داریم، یعنی بیست و چهار ساعت در شبانه روز!
و از این نظر با بقیه هیچ فرقی نداریم و در نتیجه وقتی با کمبود وقت مواجه می‌شویم، لازم است اشكال كار را در جای دیگری پیدا كنیم.
برنامه‌ریزی برای زمان
یكی از عوامل بسیار مهم در هر موفقیتی، برنامه‌ریـزی صحیح و داشتن یك برنامه زمانی مشخص برای دستیابی به اهداف دلخواه است.
بنایراین برای آنكه بتوانید از وقــت خود به نحو احسن استفاده كنید، نكات و راهكارهای زیر را درنظر داشته باشید و آنها را به فرزندانتان (چه کودک و چه نوجوان) بیاموزید.
یادداشت کردن تکالیف روز بعد
فعالیت‌ها و تكالیف روز بعد خود را، از شب قبل برنامه‌ریزی كنید و كارهایی كه باید به انجام برسانید را روی كاغذ یادداشت كنید.
سپس فهرست تكالیف و كارهای خود را اولویت‌بندی كرده و برای هر كدام از آنها زمان اجرایی منظور كنید. مطمئن باشید به ازای هر دقیقه‌ای كه صرف برنامه‌ریزی می‌كنید در هنگام انجام كار، ده دقیقه صرفه‌جویی می‌كنید.
به خود، ذهن خود و اولویت‌بندی‌هایی كه ترتیب داده‌اید اعتماد كنید و در هر شرایطی به آنها پای‌بند باشید.
در ضمن در زمان‌بندی كارهای خود یكی از قواعد مهم در مدیریت بحران را كه به مدیریت زمان هم مربوط می‌شود حتماً در نظر داشته باشید: «هر‌كاری بیش از آنچه انتظار می‌رود به طول می‌انجامد».
بازبینی و نظارت
در فواصل زمانی معین، امور خود را دقیقاً مورد بازبینی و نظارت قرار داده و ببینید كه آیا آنها با توجه به زمانی كه صرف‌شان می‌شود ارزش انجام دادن را دارند یا نه؟
در هر زمان كه تصور كردید كاری كه در حال انجام آن می‌باشید بیهوده، بی‌فایده و غیرسازنده است، بلافاصله دست از آن بكشید.
اول کارهای پر دغدغه
همیشه كارهای دشوار و پر دغدغه‌تر را زودتر از بقیه و یا هنگامی كه در بهترین شرایط جسمی و روحی می‌باشید انجام دهید.
كارهای سبك‌تر را در هنگام خستگی نیز می‌توان به انجام رساند، مثلاً جمع و جور كردن اتاق، بردن زباله‌ها، کارهایی که نیاز به تفکر و تعمق ندارند مانند نقاشی یا برخی کاردستی‌ها را بگذارید برای مواقع خواب‌آلودگی.
زنگ تفریح
بین فعالیت‌ها برای خود اوقات استراحت (زنگ تفریح) تعریف كنید. یك استراحت چند دقیقه‌ای خیلی وقت‌ها می‌تواند الهام‌بخش، انگیزه‌دهنده و حتی به منزله یك تسریع‌كننده عمل کند و چه بسا ظهور یك ایده خوب بتواند شما را از انجام سال‌ها كار سخت معاف كند.
«نه» بگویید!
به فرزندانتان یاد بدهید که به هیچ فردی اجازه ندهند وقت آنها را تلف كرده و به نفع خود از زمان آنها بهره‌برداری کند.
در واقع به آنها یاد بدهید که برای خود مرزبندی مشخصی تعیین كرده و بیاموزند كه در صورت لزوم با صراحت به دیگران (مثلاً به یک همکلاسی سمج، یا تنبل یا ...) «نه» بگویند.
مراقب خوره‌های زمان باشید
هر چند تلفن یا تلفن همراه یك وسیله بسیار مهم و ضروی در زندگی ما است اما خودش می‌تواند به یك خوره زمان تبدیل شود.
برای رفع این مشكل شما باید یك دستور كار تلفنی داشته باشید. مكالمات تلفنی و حتی چت‌های خود را از پیش برنامه‌ریزی كنید یعنی سخنانی را كه می‌خواهید بیان كنید و یا اطلاعاتی كه می‌خواهید كسب كنید روی كاغذ یادداشت كنید.
بدین ترتیب اختلالاتی را كه مكالمات تلفنی می‌توانند در كارتان ایجاد كنند به حد‌اقل می‌رسانید. هنگام كار با تلفن به جای آنكه به جاده خاكی بزنید با سرعت هرچه تمام‌‌تر بروید سر اصل مطلب و از تعارفات كم كنید و آخر اینكه مكالمات خود را دسته‌بندی كنید و دسته‌های مشابه را با هم انجام دهید.
بی‌نظمی را ریشه‌کن کنید
یكی دیگر از خوره‌های زمان، بی‌نظمی است. اگر آمار اوقاتی را كه بیهوده صرف یافتن وسایل گم گشته خود می‌كنید جمع نمایید به رقم قابل توجهی می‌رسید.
برای به عهده گرفتن امور مهم لازم است از همان ابتدا روش‌های ایجاد نظم و ساماندهی را فرا بگیرید و به فرزندانتان بیاموزید كه یكی از مهم‌ترین آنها این است كه هر چیز باید در جای واقعی خودش قرار داشته باشد.
به همان میزان كه مسئولیت‌های شما بیشتر می‌شود نگهداری و بایگانی درست و دقیق وسایل و ابزار كاری نقش حساس‌تری در صرفه‌جویی زمان پیدا می‌كند.
نه تنها در میان کودکان و نوجوانان، بلکه در بین جوانان، افراد زیادی هستند که وسط بی‌نظمی زندگی کرده و زمان زیادی را صرف پیدا کردن ساده‌ترین وسایل و ملزومات می‌کنند.
داشتن نظم و ترتیب، مرتب نگه داشتن وسایل، ایجاد نظم در اتاق کار، قفسه‌ها، کمدها و ... می‌تواند نه تنها در زمان صرفه‌جویی کند، بلکه از خستگی و کسالت ناشی از جستجوی مداوم، بکاهد.
داشتن نظم را از همان ابتدا به فرزندان خود یاد بدهید اما در آموزش آن سختگیری و ایده‌آل گرایی نکنید.
مراعات نظم را به پدیده‌ای لذت بخش برای فرزندان مبدل کنید تا خود، از آن لذت ببرند و سعی کنند آن را در طول زندگی خود رعایت کنند.
تمرکزتان را از دست ندهید
هر عاملی که موجب بر هم خوردن تمرکزتان می‌شود را حذف یا مهارکنید.
مثلاً اگر روشن بودن مداوم تلویزیون یا رادیو یا پخش موسیقی برای فرزندانتان موجب می‌شود که در انجام کارو تکالیف تمرکز نداشته باشند آنها را خاموش کرده و تنها در زمان مشخص مثلاً در زمانی که در حال استراحت و زنگ تفریح هستند این وسایل را روشن کنید.
این موضوع شامل مهمانی رفتن و معاشرت‌های مداوم نیز می‌شود.
زمان، تکرار نشدنی و بسیار گرانبها است. مراقب بهترین استفاده‌ها از زمان خود باشیم.
