زبان چیست؟
به طور كلی، زبان همان چیزی است كه انسان را از حیوانات متمایز می‌كند. سیستم استفاده از كلمات با ترتیب‌های معنادار، ما را قادر می‌سازد تا افكار و عقایدمان را به طور شفاف بیان كردن و منظور دیگران را نیز دریافت كنیم. توانایی ما برای یادگیری زبان، در واقع توانایی برای خلق جملات جدید است.
برخی از عبارات و جمله‌ها را بارها و بارها تكرار و در عین حال به طور مداوم جملات جدید تولید می‌كنیم؛ جملاتی كه شاید قبلاً هیچگاه نگفته‌ایم و حتی از زبان شخص دیگری نشنیده‌ایم. بیشتر كودكان در 2/5 سالگی با اجزای اصلی و پیچیده سیستم زبان آشنا می‌شوند.
آنها وقتی كه صداها را با هم تركیب می‌كنند و كلمات را به وجود می‌آورند، قوانین صداشناسی را یاد می‌گیرند و بعد از آن یاد می‌گیرند كه كلمات را به درستی با هم تركیب كنند و عبارات و جملات جدید به وجود آورند (مثل توپ و بگیر). این جملات معنادار هستند و در عین مختصر بودن مفهوم را به طور كامل به شنونده می‌رسانند.
شروع رابطه برقرار كردن
به نظر می‌رسد كه كودكان از همان بدو تولد نه تنها با مهارت حرف زدن، بلكه با مهارت ارتباط برقرار كردن پا به این دنیا می‌گذارند. ارتباط برقرار كردن ابتدا با والدین شروع می‌شود و بعد با اطرافیان گسترش می‌یابد. كودك مدت‌ها قبل از زبان باز كردن، از طریق گریه و برخی اشارات و تغییر حالات، منظورش را به دیگران می‌رساند.
شما نیز از طریق تماس چشم، لمس كردن و لبخند زدن، با او ارتباط برقرار می‌كنید؛ چرا كه می‌دانید برای نوزاد چند روزه شما این روش بهترین راه انتقال احساسات درونی است. او مدت‌ها پیش از آنكه حرف زدن را یاد بگیرد، دریافت احساسات و عواطف اطرافیانش را یاد می‌گیرد.
كودكان و جملات ساده
كودكان درست زمانی استفاده از جملات ساده را آغاز می‌كنند كه می‌خواهند معانی پیچیده‌تر را در ارتباطات‌شان به كار گیرند. مهارت‌های زبانی آنها فقط محدود به توانایی برای گفتن نیست، بلكه نیاز دارند از این طریق آن چیزی را كه می‌شنوند نیز بفهمند و درك كنند. یك بخش مهم زبان و یادگیری حرف زدن این است كه گفته‌های دیگران را بفهمیم.
آیا حیوانات نیز می‌توانند همانند انسان‌ها، ولی به گونه‌ای متفاوت حرف بزنند؟
مشاهده رفتار و روابط حیوانات حقایق جالبی را در مورد آنها آشكار می‌سازد: جیرجیرك آمریكایی از چهار نوع مكالمه مختلف استفاده می‌كند و با هر یك پیغام متفاوتی را می‌فرستد. میمون‌ها نیز 36 نوع صدا از خود تولید می‌كنند تا پیام خود را به سایر میمون‌ها برسانند.
زنبورها از طریق نوعی رقصی خاص، سایر زنبورها را به سمت هدف مورد نظر خود هدایت می‌كنند. دلفین‌ها قادرند اطلاعات خاصی را به سایر دلفین‌ها انتقال دهند. مرغ مینا و طوطی زمزمه‌كنان با هم ارتباط برقرار می‌كنند؛ اما هنوز مشخص نیست كه آیا می‌توانند معنی زمزمه‌های یكدیگر را بفهمند یا خیر.
شامپانزه‌ها و گوریل‌ها بسیار شبیه انسان‌ها با هم ارتباط برقرار می‌كنند. توانایی آنها برای حرف زدن و رابطه برقرار كردن مانند انسان‌هاست. با آنكه نمی‌توان قوانین صداها و كلمات را به آنها یاد داد، ولی از طریق كارت، كیبورد و علائم زبانی می‌توان ارتباط برقرار كردن را به آنها آموخت برخی از شامپانزه‌ها قادرند از صداها علامت استفاده كنند؛ اما حتی باهوش‌ترین گوریل‌ها و شامپانزه‌ها فقط می‌توانند تعداد محدودی جملات ساده را یاد بگیرند. آنها هیچ خلاقیتی در زبان ندارند؛ یعنی اطلاعات و دریافت زبانی آنها بعد از آموزش‌های فراوان به اندازه یك كودك دو ساله است.
برای خواندن بخش اول- چگونه كودك را به حرف آوریم- اینجا کلیک کنید.
