اقتصاد مقاومتی، تدبیری است که رهبر معظم انقلاب برای عبور سرافرازانه کشور از شرایط تحریم مطرح كرده و اندیشهای نو مبتنی بر باورها و ارزشهای اسلامی است. اقتصاد مقاومتی، ابعاد و چارچوبهای بسیار متنوعی دارد و برای همهي شئون جامعه نسخهای تخصصی و متفاوت ارائه میدهد. یکی از اصلیترین محورهای اقتصاد مقاومتی، صرفهجوئی است. در این سرمقاله، به برخی از راهبردهای صرفهجوئی را برای تحقق اقتصاد مقاومتی در سطح خانوادهها را مطرح ميکنيم؛ با این توجه که کوچکترین خللی در نیازهای غذائی بدن افراد ایجاد نشود.
مراقب وسوسهي سوپرمارکتها باشید.
حتماً شما هم بارها این حس را تجربه کردهاید که برای خرید یک قلم کالای خاص، به یک سوپر مارکت بزرگ و شیک و مالامال از انواع و اقسام کالاها رفتهاید و زمانی به خودتان آمدهاید که هنگام برگشتن به جای آن یک قلم کالائی که نیاز داشتهاید، چندین قلم کالا خریدهاید. این تجربه در فروشگاههای بسیار بزرگ و البته شیک و با ظاهری اغواگرانه- که این روزها در گوشه و کنار شهرهای ما شکل گرفته و به عنوان نمادی از دنیای نوين، همهي خانوادهها را وسوسه میکند که سری به آنها بزنند- بسیار بدتر است. دوستی تعریف میکرد که همسرش مدتها بود میگفت: «همه به این فروشگاه تازهای که در فلان جاي شهر ایجاد شده، رفتهاند و چه تعریفهائی میکنند. فقط من در بین فامیل و دوست و آشنا این فروشگاه را ندیدهام.» آنقدر گفت و گفت که من به رغم همهي تحلیلهایم تسلیم شدم و فقط شرط کردم که چون ما نیازی فوری به اجناس و کالاهای خاص نداریم، شرطمان خرید نکردن است و او هم پذیرفت اما در بازگشت از فروشگاه حدود صدهزار تومان خرید کرده بودیم و تازه، همسرم به خاطر مخالفتهای من با خریدهای بیشتر دلخور هم شده بود. این موضوع، به یک خصلت ذاتی انسان برمیگردد که از آن، به مصرفگرائی تعبیر میشود. اقتصاد سرمایهداری، دقیقاً از همین خصلت برای شکلگیری نظام مبتنی بر پایهي تولید بیشتر و بیشتر برای مصرف افزون و افزونتر سود جست و نتیجهاش را امروزه همهي دنیا در بحران اقتصادی غرب به صورت بدهکار شدن خانوادهها میبیند؛ خانوادههائی که قربانی مصرف بیمرز شدهاند.
اما یکی از راهكارها برای آنکه اسیر وسوسهي خرید بیشتر و بیشتر در فروشگاههای بزرگ نشوید، این است که زمانی که برای خرید به فروشگاهي مراجعه میکنید، فهرستي به همراه داشته باشید. زمانی که شما فهرست در اختیار دارید، میدانید که به چه مواد و وسایلی نیاز دارید و مشخصاً آن مواد و وسایل را تهیه میکنید. این مسئله، باعث میشود که شما از خرید وسایل و مواد اضافی جلوگیری کنيد و درحقیقت در هزینه، صرفهجوئی میکنید.
دستورهاي غذائی را به تناسب داشتههایتان تغییر دهید.
اقتصاد مقاومتی، ناظر به صرفهجوئی است و همانطور که معروف است، «صرفهجوئی واقعاً هنر است.» حرف بنده در این سرمقاله، این نیست که برای تحقق اقتصاد مقاومتی در هزینههای غذائی طوری صرفهجوئی کنیم که خدای نخواسته با نرسیدن ویتامینهای مورد نیاز به بدن، سلامتمان به خطر بیفتد. نه ، من به برخی نکات ریز در این مورد دقت دارم. مثلاً اینکه بعضی از خانمها تصور میکنند که دستورهاي آشپزی را نمیشود و نباید تغییر داد. این دسته از خانمها هم، موقع آشپزی خود را برای رعایت مو به موی آنچه در دستورها گفته شده، به زحمت میاندازند و هم مرتباً در فروشگاهها میگردند تا مواد توصیه شده در دستورهای آشپزی را بخرند؛ حال آنکه میتوان با تغییر این دستورها، بر اساس موجودیهای منزل، از طرفی آن زحمت و هزینه را از روی دوش خانواده برداشت و از طرف دیگر غذای متنوعتری پخت که هر کس از آن بچشد و به تنوع طعم آن اذعان کند. مثلاً اگر در یک دستور آشپزی، قید شده که شما باید از گوشت قرمز استفاده کنید ولی شما گوشت مرغ در یخچالتان دارید، اصلاً نگران نباشید. به راحتی می توانید گوشت مرغ را جایگزین گوشت قرمز کنید. حتا میتوانید اصلاً گوشت قرمز و سفید نریزید و از گوشت گیاهی- که همان سویاست و غذای شما را بسیار خوشمزه میکند- استفاده کنید. اگر این راه را امتحان کنید، مطمئناً از تأثیری که در پائین آمدن هزینههای غذائی خواهد داشت، شگفتزده خواهید شد.
غذاها را دور نریزید.
نکتهي سادهي دیگر اما مؤثر در صرفهجوئی در هزینههای غذائی: پس از تهیهي غذا و صرف آن در محیط خانواده، بسیار پیش میآید که بخشی از غذای تهیه شده، باقی میماند. سعی کنید این باقیماندهي غذا را نگه داريد تا از آن دوباره استفاده کنید. برای نمونه، اگر شما برای وعدهي شام چلومرغ داشتید و مقداری از مرغ شما باقیماند، میتوانید با آن سوپ خوشمزهای تهیه کنید که با هر ذائقهای سازگار است و از آن در یک وعدهي دیگر استفاده کنید. خیلی از کدبانوهای ایرانی، این کارها را در گذشته انجام میدادند و امروز هم بسیاری این تدبيرها را به کار میبرند.
برنامهي غذائی داشته باشید.
خیلی از خانمها هستند که تعیین غذائی را- که باید برای هر وعده بپزند- به همان لحظه موکول میکنند. این کار، از طرفی تبدیل به یکی از دغدغههای ایشان میشود. از طرف دیگر، نظم زندگی آنها را به هم میزند. داشتن برنامهي منظم غذائی، به شما کمک میکند که اولاً بدانید که هر روز به چه مقدار زمان و همچنین چقدر مواد غذائی برای پخت و پز نیاز دارید. درنتیجه، با داشتن برنامهي منظم میتوانید هزینههای خود را طوری مشخص کنید که در عین تأمین نیازهای ضروری بدن، فشار کمتری به اقتصاد خانواده و اقتصاد کلان کشور وارد کند و اصل صرفهجوئی را برای رعایت اقتصاد مقاومتی، مد نظر قرار دهد.
از مواد غذائی تولید خانواده استفاده کنید.
به امروز نگاه نکنید که خانوادهها برای کوچکترین نیازشان، کیف یا کارت پول را برمیدارند و به سوپرمارکت بزرگ و انباشته از انواع کالاهای نزدیک منزلشان میروند و هرچه میخواهند و البته هرآنچه را که از قبل نمیخواستهاند، میخرند و با کیسههای بزرگ نایلونی به خانه برمیگردند. در همین گذشته نه چندان دور، خانوادههای ایرانی اغلب مایحتاجشان را خودشان تولید میكردند،. از گوشت مرغ و گوسفند بگیرید تا انواع سبزیها و میوهها و حتي نان و تنقلاتی مثل لواشک ... . این شرایط اکنون در بسیاری از خانوادههای شهری به طور کامل از میان رفته است. اما در اقتصاد مقاومتی- که نیاز به صرفهجوئی در آن بسیار مهم است، باید توجه کنیم که دست کم برخی از اقلام مورد نیاز خوراکی خانواده را، با حداقل امکانات و حداقل فضا میتوان در محیط خانه تهیه کرد. از تهیهي ترشیها و مرباها گرفته تا حتي تهیهي ماست و پنیر و حتي تولید سبزی در باغچهي کوچک خانه. این کار، هزینههای زندگی را به شکلي باورنكردنی کاهش میدهد. ریحان، گشنیز و جعفری، از آن دسته سبزیهائی است که بهراحتی میتوان در خانه کشت کرد و از آن، برای مصارف روزانه بهره گرفت.
امیدوارم این پیشنهادها، بتواند جامعه ما را در راه صرفهجوئی یاری رساند، انشاالله.