آتروفی واژن چیست؟
آتروفی واژن در واقع نازک شدن دیوار‌های واژن است که علت آن کاهش تولید استروژن است. این اتفاق اکثرا پس از یائسگی رخ می‌دهد. استروژن که توسط تخمدان‌ها تولید می‌شود، نقشی حیاتی در روان سازی و سالم نگه داشتن بافت واژن دارد. هنگامی که میزان استروژن کم باشد، بافت واژن خشک و شکننده می‌شود و واژن بیشتر مستعد التهاب و عفونت می‌شود.
علائم آتروفی واژن شامل موارد زیر هستند:
- نازک شدن دیواره‌های واژن
- کوتاه شدن و تنگ شدن کانال واژن
- و عدم وجود رطوبت طبیعی در این ناحیه
- سوزش و التهاب واژن
- لکه بینی پس از رابطه جنسی
احساس درد و ناراحتی در طی رابطه جنسی: این مورد ممکن است به این دلیل رخ دهد که واژن شما به نسبت قبل از یائسگی کوچک‌تر و خشک‌تر شده است و از روانی کمتری برخوردار است. همچنین، پوست حول ناحیه واژن نیز شکننده‌تر شده است و موجب بدتر شدن مشکل می‌شود.
مشکلات ادراری: خشکی واژن در ابتلا به مشکلات ادراری نقش دارد که دلیل آن نازک و ضعیف شدن بافت‌های حول گردنه مثانه و پیشاب راه است. برای مثال، علائم ادراری ممکن است شامل احتیاج مکرر برای دفع ادرار، عفونت‌های ادراری مکرر و بی اختیاری ادرار باشد.
علل ابتلا به آتروفی واژن
سندرم GSM این بیماری به دلیل کاهش تولید استروژن ایجاد می‌شود. استروژن کم باعث می‌شود بافت واژن نازک تر، خشک‌تر و شکننده‌تر شود و قابلیت ارتجاعی خود را نیز از دست بدهد.
کاهش سطح استروژن ممکن است به دلایل زیر رخ دهد:
- پس از یائسگی
- در طول سال‌های منتهی به یائسگی
- پس از عمل جراحی برداشتن دو تخمدان (یائسگی ناشی از جراحی)
- پس از پرتودرمانی در ناحیه لگن برای درمان سرطان
- پس از شیمی درمانی برای سرطان
- به عنوان یک عارضه جانبی درمان هورمونی سرطان پستان
روش‌های تشخیص
تشخیص این سندرم به کمک روش‌های زیر امکان پذیر است:
- معاینه لگنی، که در طی آن پزشک لگن را لمس کرده و از لحاظ بصری به بررسی دستگاه تناسلی خارجی، واژن و دهانه رحم می‌پردازد. در این آزمایش، برآمدگی در دیواره‌های واژن و ارگان‌های لگنی مانند مثانه یا مقعد و یا کشش بافت پشتیبانی کننده از رحم و نشانه‌هایی از پرولاپس ارگان‌های لگن بررسی می‌شود.
- آزمایش ادرار، که در صورت وجود علائم ادراری با جمع آوری ادرار و تحلیل آن انجام می‌شود.
- آزمون تعادل اسید، که در آن یک نمونه از ترشحات مهبل برداشته شده و بر روی یک نوار شاخص مهبل (واژن) برای آزمون تعادل اسید آن قرار داده می‌شود.
چه هنگامی باید به دکتر مراجعه کرد؟
بسیاری از زنان در مورد آتروفی واژینال دچار احساس خجالت یا شرم هستند. در هر حال، آتروفی واژینال یک اختلال شایع است که می‌توان آن را به روش‌های مختلف و با نتایج مطلوب درمان کرد.
توصیه‌های پزشکی در صورت وجود موارد زیر باید در مد نظر قرار گیرد:
- علایم اختلال شدید باشند و با زندگی روزمره تداخل پیدا کنند
- احساس درد در طول مقاربت جنسی که با استفاده از لوبریکانت‌های واژزینال کاهش پیدا نمی‌کند
- در صورت وجود خونریزی، سوزش یا ترشح مایعات از مهبل
- در صورت وجود علایم دیگر نظیر تعریق شبانه و گُرگرفتگی
درمان آتروفی واژن
درمان سندرم (GSM) در درجه اول به شیوه‌های زیر انجام می‌شود:
سعی کنید از یک مرطوب کننده واژن برای بازگرداندن رطوبت به ناحیه واژن استفاده کنید. ممکن است هر دو یا سه روز نیاز باشد که از این مرطوب کننده‌ها استفاده کنید. اثرات مرطوب کننده‌ها عموما کمی طولانی‌تر از روان کننده‌ها می‌باشد.
استفاده از روان کننده تهیه شده بر پایه آب برای کاهش ناراحتی در طول مقاربت مفید است. محصولاتی که حاوی گلیسیرین هستند برای زنانی که به این ماده شیمیایی حساس هستند توصیه نمی‌شود. زیرا ممکن است سوزش و التهاب به وجود آورد. از وازلین یا سایر محصولات تهیه شده بر پایه روغن و کاندوم‌های روغنی نیز می‌توانید استفاده کنید. فقط دقت کنید که همزمان از روغن و کاندوم استفاده نکنید، زیرا روغن می‌تواند کاندوم را پاره کند.
درمان به کمک تغییر در سبک زندگی
اگر در حال تجربه خشکی واژن یا تحریک آن هستید، ممکن است علائمتان به کمک روش‌های زیر بهبود پیدا کند:
- از مرطوب کننده‌های واژن استفاده کنید.
- در طول مقاربت از روان کننده‌های تهیه شده بر پایه آب استفاده کنید. این کار می‌تواند ناراحتی ایجاد شده در طول مقاربت را کاهش دهد.
- سعی کنید در طول مقاربت بدن خود را بیشتر تحریک کنید. تحریک جنسی می‌تواند به کاهش علائم خشکی و یا سوزش کمک کند.
جلوگیری از آتروفی واژن
فعالیت جنسی منظم، ممکن است به پیشگیری از سندرم تناسلی ادراری یائسگی کمک کند. فعالیت جنسی جریان خون به مهبل (واژن) را افزایش داده و موجب، بهبود سلامت بافت‌های واژن می‌شود.
