آندومتریوز
بیماری دیگری كه معمولاً در دهه سوم زندگی، یعنی حدود 30 سالگی دیده می‌شود آندومتریوز است. آندومتریوز بیماری خوش‌خیمی است که درآن بافت لایه داخلی رحم (آندومتر) درمحلی خارج از حفره رحمی قرار می‌گیرد. آندومتریوز به دلیل شیوع، علائم پرخطر و ارتباط با ناباروری بالقوه برای تهاجم به اعضا و سیستم‌های مجاور مانند دستگاه گوارش و ادراری از مباحث مهم بیماری‌های زنان به شمار می‌رود. آندومتریوزهای تخمدان، كیست‌های حاوی مایع غلیظ شكلاتی‌رنگ و گاهی سیاهرنگ هستند.
با اینكه آندومتریوز یك پروسه خوش‌خیم است، اما مشخصات مشترك زیادی با بدخیمی دارد. علائم مربوط به آندومتریوز عبارتند از: درد قاعدگی، درد در زمان مقاربت، دشواری در اجابت مزاج. دردی كه در بیمار مبتلا به آندومتریوز دیده می‌شود براساس مدت زمان شروع بیماری متفاوت است.
در مراحل اولیه بالینی، زنان مبتلا بیشتر دچار درد دوره‌ای لگنی می‌شوند كه یك یا دو روز قبل از جریان قاعدگی آغاز شده و در انتهای قاعدگی بهبود می‌یابد. درمان برای درد لگنی،درد قاعدگی و درد در هنگام مقاربت، خونریزی غیرطبیعی، كیست‌های تخمدانی و ناباروری مربوط به آندومتریوز، براساس تغییر شكل واضح آناتومی لوله‌ای و تخمدانی است.
دخالت جراحی در یك آندومتریوما (كیست تخمدانی آندومتریوز) با اندازه بزرگ‌تر از 3 سانتی‌متر، تغییر شكل وسیع و واضح آناتومی لگن، درگیری روده یا مثانه، وجود چسبندگی باید اعمال شود. جراحی ممكن است توانایی باروری را در زنان مبتلا به آندومتریوز شدید بهبود بخشد. درمان دارویی به‌طور كلی خط اول درمان در سایر زنان علامت‌دار است.
سرطان گردن رحم
مسأله دیگر در این سنین پیشگیری از سرطان گردن رحم با انجام تست پاپ‌اسمیر است. سرطان دهانه رحم تنها سرطان قابل پیشگیری زنان است که به وسیله تست سلول‌برداری دهانه رحم امکان‌پذیر می‌باشد. این روش باعث شده است در کشورهای پیشرفته که غربالگری این سرطان به‌طور منظم انجام می‌شود، به‌طور چشمگیری مرگ و میر ناشی از آن در طی چندسال اخیر کاسته شود.
متأسفانه سرطان دهانه رحم در کشورهای در حال پیشرفت از جمله کشور ما، به دلیل عدم آگاهی خانم‌ها از انجام آن مرگ و میر قابل توجهی را در بر دارد. در مورد غربالگری منظم سرطان دهانه رحم به وسیله تست پاپ‌اسمیر خصوصاً در دوره فعالیت جنسی، میان سازمان‌های پزشکی اتفاق نظر وجود دارد؛ به‌طوری که غربالگری سالیانه با تست پاپ‌اسمیر و معاینه لگنی در تمامی زنان سن 21 سال به بالا و یا سه سال بعد از شروع فعالیت جنسی توصیه می‌شود.
این تست را می‌توان بعد از دو تا سه بار سالیانه جواب منفی با فواصل طولانی‌تر انجام داد. مشخص شده است که انجام تست پاپ‌اسمیر در سنین بالای 70 سال در زنانی که همواره نتایج تست‌های‌شان طبیعی بوده است، ضرورتی ندارد. انجام این تست در زنانی که قبلاً تحت رحم‌برداری قرار گرفته‌اند ضرورتی ندارد؛ مگر آنکه عمل مذکور برای درمان سرطان دهانه رحم یا مراحل پیش‌سرطانی آن انجام شده باشد.
فیبروم رحمی
فیبروم رحمی (میوم رحمی) شایع‌ترین تومورهای لگنی در رشته زنان است. 75درصد زنان از نظر بافت‌شناسی دچار فیبروم هستند، ولی تنها 20 تا 30 درصد زنان به صورت بالینی فیبروم دارند و اغلب آنها بدون علامتند. با این وجود فیبروم‌ها مهم‌ترین علت جراحی‌ها در رشته زنان است. بیشتر فیبروم‌ها بدون علامت هستند و تنها ممكن است در سونوگرافی اتفاقی از لگن تشخیص داده شوند.
درصورت بدون علامت و کوچک بودن (کمتر از cm6-5) نیاز به اقدام درمانی نیست و باید یک فیبروم بدون علامت با معاینات منظم و سونوگرافی شش ماه یکبار از نظر رشد پیگیری شود. درصورت افزایش رشد قابل ملاحظه نیاز به درمان است. در صورتی که فیبروم باعث خونریزی غیرطبیعی شود، که اکثراً به صورت نزدیک شدن فواصل پریود، پریود طولانی و سنگین می‌باشد یا ایجاد درد و فشار لگنی کند و یا اندازه آن بزرگ باشد، به‌طوری که اندازه رحم حدود حاملگی سه‌ماهه شود، نیاز به تداخل جراحی دارد.
درمان فیبروم‌های علامت‌دار بر حسب سن بیمار و تعداد فرزندان تفاوت می‌کند. معمولاً در زنان جوان متمایل به حفظ باروری از روش‌های محافظه‌کارانه بصورت میومکتومی و برای افراد با سن بالاتر از 40 سال و تعداد کافی فرزند برداشتن رحم توصیه می‌شود.
كیست های تخمدان
در مورد كیست‌های تخمدان در سنین 30 تا 50 سالگی هم باید گفت، كیست‌های مركب در این سنین بیشتر از سنین نوجوانی و قبل از 30 سالگی دیده می‌شوند.كیست‌های مركب یا كمپلكس با حضور تیغه یا سپتوم در داخل كیست از نظر سونوگرافیك مشخص می‌شوند كه آنها را به حفرات متعدد تقسیم می‌کند؛ به‌طوری كه كیست چند حفره‌ای ایجاد می‌شود.
داخل این حفره‌ها از نظر سونوگرافیك ممكن است جوانه یا توده‌هایی رؤیت شود. ضخامت دیواره كیست‌های مركب بیشتر است و این كیست‌ها ممكن است همراه با سرطان باشند. علاوه بر سونوگرافی معمولی، سونوگرافی داپلر در كیست‌های مركب می‌تواند عروق بیشتری را نشان دهد كه احتمال سرطان را بیشتر مطرح می‌کند.
اندازه‌گیری بعضی از نشانه‌های شیمیایی به نام تومورماركرها كه از همه مهم‌تر CA125 است، می‌تواند در تشخیص و احتمال سرطانی بودن كیست‌های مركب كمك‌كننده باشد، اما این نشانه شیمیایی در شرایط دیگر، خصوصاً قبل از یائسگی و بعضی دیگر از بیماری‌های زنان مثل آندومتریوز یا فیبروم رحمی ممكن است افزایش یابد. با انجام معاینات لگنی شش ماه یكبار می‌توان به هرگونه بزرگی تخمدان در خانم‌ها پی برد.
برای خواندن بخش اول- خانم‌های 30تا 50 سال بخوانند- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- خانم‌های 30تا 50 سال بخوانند- اینجا کلیک کنید.
