تشخیص
در بیماری كه درد لگنی دارد، احتمال وجود یك توده سخت، ثابت و حساس در محل تخمدان در نظر گرفته می‌شود. سطوح سرمی آنتی ژن سرطانی 125 (CA125)،به طور مداوم در بیمار ارزیابی می‌شوند. با این وجود، میزان حساسیت CA125 در تشخیص و شناسایی آندومتریوز، تنها 20-30 درصد بوده و برای تشخیص این عارضه مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
تشخیص قطعی، معمولاً بر اساس یافته‌های مشخص بافت‌شناسی است كه به وسیله لاپاراسكوپی یا لاپاراتومی به دست می‌آیند. متأسفانه،حتی باتجربه‌ترین جراحان ممكن است قادر به شناسایی و جاگذاری‌های آندومتریوز نباشند؛ زیرا جاگذاری‌های قدیمی‌تر دارای نمای بسیار ظریف و دشواری از نظر تشخیص دارند و ضایعات ارتشاع دهنده عمیق‌تر ممكن است در سطح، قابل رویت نباشند. بیوپسی از ضایعات مشكوك، به تشخیص دقیق‌تر كمك بسیاری می‌كند.
درمان
درمان آندومتریوز، بر اساس در نظر گرفتن یك سری ملاحظات كلی و اصلی است:
1- میزان قطعی بودن تشخیص 2- شدت علائم و نشانه‌ها 3- میزان گسترش بیماری 4- تمایل برای بارداری در آینده 5- سن بیمار
6- میزان تهاجم به دستگاه گوارشی یا ادراری و یا هر دو
درمان برای درد لگنی، درد قاعدگی و درد در زمان مقاربت، خونریزی غیر طبیعی، كیست‌های تخمدانی و ناباروری مربوط به آندومتریوز، بر اساس تغییر شكل واضح آناتومی لوله‌ای و تخمدانی است. در یك آندومتریوما (كیست تخمدانی آندومتریوز) با اندازه بزرگ‌تر از 3 سانتی‌متر و هنگام تغییر شكل وسیع و واضح آناتومی لگن، درگیری روده یا مثانه و وجود چسبندگی باید عمل جراحی صورت گیرد.
جراحی ممكن است توانایی باروری را در زنان مبتلا به آندومتریوز شدید بهبود بخشد. درمان طبی، به طور كلی خط اول درمان در سایر زنان علامت دار است.
درمان‌های جراحی
كامل‌ترین نوع جراحی عبارت است از خارج كردن رحم كه به دلیل وجود چسبندگی‌های وسیع، این عمل از نظر تكنیكی بسیار دشوار است. در صورت تمایل به باروری، لاپاراسكوپی یا عمل جراحی باز، برای از بین بردن تمام جاگذاری‌های آندومتریوز و برداشتن كامل چسبندگی‌ها انجام می‌گیرد.
این امر، معمولاً مستلزم برداشتن تمام چسبندگی‌ها و استفاده از لیزر یا الكتروكوتر در جاگذاری‌های مشكوك است. آندومتریوماهای بزرگ (با اندازه بیش از 3 سانتی‌متر) تنها به جراحی پاسخ می‌دهند. سه تا شش ماه درمان دارویی قبل از عمل جراحی، مانند مهاركننده‌های هورمون‌های آزادكننده محرك‌های تخمدان، می‌تواند موفقیت عمل جراحی را افزایش دهد.
نقش درمان طبی پس از عمل جراحی، هنوز به درستی مشخص نیست، با این حال، برای درمان نازایی كه در زمان جراحی تشخیص داده می‌شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد. احتمال عود آندومتریوز در طول زندگی یك زن همواره وجود دارد؛ بنابراین برای كاهش احتمال قاعدگی برگشت‌كننده باید معاینات و تجویزهای دوره‌ای هورمون‌های جنسی صورت گیرد. مدروكسی پروژسترون استات، قرص‌های ضدبارداری و ابزار داخل رحمی آزادكننده لوونورژسترل، از انتخاب‌های مناسب در درمان طولانی‌مدت هستند.
درمان طبی
درمان طبی با هدف كاهش شكایات بیمار و كاهش خطر پیشرفت بیماری انجام می‌گیرد. زنان بدون علامت كه به‌طور تصادفی، آندومتریوز در آنها تشخیص داده می‌شود، به هیچ درمان طبی نیاز ندارند. درد قاعدگی را می‌توان با استفاده از داروهای مسكن و به حداقل رسانیدن قاعدگی با استفاده از درمان‌های هورمونی درمان كرد.
برای كاهش درد لگنی، درمان كوتاه‌مدت ممكن است مورد استفاده قرار گیرد و در این زمینه، استفاده از یك مهاركننده ترشح هورمون‌های محرك تخمدان یا دانازول، می‌تواند موثر باشد. در نظر گرفتن هزینه و عوارض جانبی بالقوه، در انتخاب داروها تاثیر بسزایی دارد. دانازول ممكن است برای مهار علائم آندومتریوز مورد استفاده قرار گیرد؛ البته به این شرط كه تمایل به باروری در آینده وجود نداشته باشد.
مهاركننده‌های ترشح هورمون‌های محرك تخمدان، سبب یائسگی موقت و در نتیجه می‌شوند و بنابراین سبب بهبود و پسرفت موقت آندومتریوز و همچنین بهبود درد و برگشت جاگذاری‌ها به حالت اول خواهند شد. در واقع، موثرترین، قابل تحمل‌ترین و كم‌عارضه‌ترین دارو در درمان طبی آندومتریوز همین مهاركننده‌های ترشح محرك تخمدان هستند.
برای خواندن بخش اول- آندومتریوز بیماری زنان جوان- اینجا كلیك كنید.
