دکتر محمد رضا صفرینژاد؛ جراح و متخصص بیماریهای کلیه و مجاری ادراری
دو دهه قبل شایعترین بیماری آمیزشی سوزاک بود. امروزه در بسیاری از جوامع شایعترین بیماری آمیزشی زگیل تناسلی است. عامل ایجاد این بیماری ویروسی به نام پاپیلوم انسانی است که دارای انواع مختلف میباشد. این بیماری درمان قطعی ندارد. بعضی از انواع این ویروس یکی از علل مهم ایجاد کننده سرطان گردن رحم در خانمها است ضمن اینکه میتواند سبب ایجاد سرطان دستگاه تناسلی در مردان نیز شود.
نام دیگر زگیلهای تناسلی، زگیلهای آمیزشی است که از جمله بیماریهای مقاربتی نیز محسوب میشود. این زگیلها بصورت ضایعات گوشتی خاکستری رنگ در ناحیه دستگاه تناسلی مردان و زنان دیده میشوند. شایعترین بیماری ویروسی است که میتواند از راه تماس جنسی منتقل شود. در دنیا حدود 27 درصد افراد فعال از نظر جنسی آلوده به این ویروس هستند. حداقل 50 درصد افرادی که رابطه زناشوئی خارج از خانواده دارند، در طول زندگی مبتلا به زگیلهای تناسلی میشوند. زگیلهای تناسلی نواحی مرطوب دستگاه تناسلی را گرفتار میسازند و در بسیاری از موارد آنقدر ریز و کوچک هستند که ممکن است با چشم غیر مسلح دیده نشوند.
زگیلهای تناسلی بشدت مسری هستند. فقط در یک بار رابطه با یک فرد آلوده به این بیماری، احتمال انتقال بیماری 60 درصد است. عامل ایجاد آن یک نوع ویروس به اسم «ویروس پاپیلوم انسانی» میباشد. پس زگیل ناحیۀ تناسلی یک بیماری ویروسی است. این بیماری از طریق تماس مستقیم پوست به پوست منتقل میشود. یعنی اگر هر قسمتی از پوست و مخاط مثل مخاط دهان با ناحیۀ تناسلی یک فرد آلوده به ویروس پاپیلوم انسانی تماس پیدا کند، ابتلاء به آن امکانپذیر است.
علائم و نشانههای زگیل ناحیه تناسلی
زگیلهای تناسلی در هر دو جنس زن و مرد دیده میشوند. علائم آن معمولاً بصورت تجمع خوشهای زگیلها میباشد. این تجمع خوشهای، از چند عدد تا گرفتاری وسیع تمام ناحیۀ تناسلی و مقعد متفاوت میباشد. در خانمها علاوه از قسمت خارجی دستگاه تناسلی، این زگیلها در داخل و خارج واژن، گردن رحم و نیز در اطراف مقعد نیز دیده میشوند. اگر در خانمی زگیل قابل رویت در قسمت خارجی دستگاه تناسلی وجود داشته باشد، بایستی از نظر وجود ضایعات زگیلی در داخل واژن، گردن رحم و سایر نقاط مجاور دستگاه تناسلی نیز بررسی شود.
بسیاری از زگیلهای داخل واژن بدون علامت هستند و گاهاً تنها علامت آنها خونریزی بدنبال رابطه زناشوئی میباشد. میزان شیوع زگیلهای تناسلی در خانمها به همان اندازه مردان میباشد، ولی علائم در خانمها کمتر هستند. در مردان معمولاً در نوک آلت تناسلی دیده میشوند. ولی در تنه آلت تناسلی، در روی کیسه بیضه و در اطراف و داخل مقعد نیز میتوان آنها را یافت.
زگیلها بخودی خود دارای علائم نیستند ولی بعلت موقعیت خاص، آنها سبب ایجاد خارش و سوزش میشوند. گاهاً بعلت ضربه خونریزی کرده و یا اگر در محل خروج ادرار قرار گیرند، ممکن است راه خروج ادرار مسدود شده و بیمار مبتلا به احتباس ادراری گردد. بیمار ممکن است همراه با زگیلهای تناسلی دارای بیماری مقاربتی عفونی دیگر نیز باشد. اندازه زگیلها از یک میلیمتر تا یک سانتیمتر متفاوت است. گاهی چندین زگیل بهم پیوسته و ظاهر شبیه به گل کلم پیدا میکنند. اگر دهان فردی با ناحیه تناسلی فرد دیگری که به ویروس پاپیلوم انسانی آلوده است تماس حاصل نماید، این زگیلها در داخل دهان و حلق نیز ایجاد میشوند.
اگر یک خراشی در سطوح مخاطی و پوست ایجاد شود (که گاهاً در حین رابطه جنسی اتفاق میافتد) ویروس عامل زگیل تناسلی میتواند از این خراش وارد سلولهای بدن شود. این ویروس پس از ورود به سلول ممکن است ماهها و سالها در داخل سلول باقی بماند و سلولهای بدن را عفونی نگه دارد. برقرار کردن رابطه جنسی با این افراد آلوده که ظاهراً فاقد زگیل قابل رویت میباشند، میتواند منجر به انتقال عفونت و ایجاد زگیلهای تناسلی در فرد شود. در حدود دو سوم افرادیکه با فرد آلوده به ویروس پاپیلوم انسانی رابطه جنسی داشتهاند، ظرف سه ماه زگیلهای تناسلی در آنها پدیدار خواهد شد.
فرد مبتلا به زگیل ناحیه تناسلی چکار باید بکند؟ اگر شما زگیل ناحیه تناسلی دارید، به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. گاهاً این زگیلها خونریزی میکنند و ممکن است شدید باشد. در همچین مواردی باید با یک پارچه تمیز روی نقطه خونریزی دهنده فشار وارد کنید و به اولین مرکز پزشکی مراجعه نمائید. همانطور که قبلا ذکر شد، زگیلهای تناسلی ممکن است سبب احتباس ادراری شود، که باز باید به یک مرکز پزشکی مراجعه نمائید.
تشخیص زگیل ناحیه تناسلی
تشخیص زگیلهای ناحیه تناسلی بر اساس سابقه و ظاهر ضایعات آسان است. گاهی ضایعات خیلی ریز بوده و دیده نمیشوند و یا ظاهر گول زننده دارند و شبیه سایر بیماریهای پوستی میباشند. گاهی ضایعات را باید قابل رویت ساخت. در این روش محل مورد نظر را با اسید استیک 5 درصد آغشته کره و مدت 10-5 دقیقه صبر میکنیم. اگر ضایعه سفید شود، دلیل وجود زگیل تناسلی است. این اقدام تشخیصی در خانمها توصیه نمیشود.
زگیلهای گردن رحم در بسیاری از موارد آنقدر ریز هستند که جهت دیدن آنها نیاز به دستگاه بزرگنمائی است. اگر ضایعه ظاهر نامتقارن داشته باشد و یا بلافاصله پس از درمان عود کند، نیاز به نمونهبرداری دارد. برای تائید تشخیص از روشهای آزمایشگاهی باید استفاده کرد.