به قلم : ساناز باقری راد
تحریریه زندگی آنلاین : از همان زمان که خداوند کوثر و حضرت فاطمه (س) را به پیامبر اکرم اعطا کرد و پیامبر ایشان را هدیه پروردگار و گل نامیدند، تا سال‌های طولانی پس‌ازآنکه نام دختران وزنان برجسته‌ای در تاریخ کشورمان حک‌شده و حال در دوران معاصر که دختران متولد هر دهه فصل متفاوتی از روزگار را در تاریخ بشریت ثبت کرده‌اند، دختران به تعبیر رسول خدا مایه رحمت و برکت در جهان هستی بوده‌اند.
حال در عصر کنونی شاید داستان دختران دنیای مدرن امروزی با همه ادوار گذشته متفاوت است. تقریباً از متولدین دهه شصت به بعد در دایره دختران جوان و نوجوان کشور محسوب می‌شوند. متولدین ۴ دهه که هرکدام دنیایی متفاوت و گاهی فرسنگ‌ها فاصله با یکدیگر دارند. جهان نوجوانانه و دخترانه متولدین دهه ۶۰ و ۷۰ تقریباً با مقنعه‌های چانه دار مدرسه، جنگیدن با غولی به نام کنکور و نوستالژی‌هایی همچون خرید پوستر بازیگران ترسیم می‌شود. جهانی که برخلاف دختران نوجوان و جوان دهه ۸۰ و ۹۰، در آن خبری از گوشی موبایل، اینترنت هوشمند و فضای مجازی نبود و حتی وجود رایانه نیز حکم پیچیده‌ترین فنّاوری قرن را داشت.
شناخت نیازهای دختران نسل فعلی کشور قطعاً یکی از الزامات برای خانواده‌ها، جامعه و به‌طورکلی دولت که در سال پایانی قرن معاصر قرار داریم با جهانی متفاوت از دختران جامعه با تفکرات و انتظاراتی مختلف روبرو هستیم. امروزه اغلب دختران جامعه از تحصیلات عالی برخوردار بوده و دغدغه‌های متعددی ازجمله اشتغال، توانمند شدن، رشد فردی و غیره رادارند. حال که در روز دختر قرار داریم شناخت نیازهای دختران نسل فعلی کشور قطعاً یکی از الزامات برای خانواده‌ها، جامعه و به‌طورکلی دولت است. نیازهایی که اتفاقاً در آستانه انتخابات بیشتر نمود پیدا می‌کند و دختران جامعه انتظار دارند تا در دولت آینده توجه بیشتری به آن شود.
در همین راستا برای شناخت برخی توقعات و انتظارات دختران به سراغ دخترانی از دهه‌های مختلف رفتیم تا علاوه بر آشنایی بیشتر با نیازهای آن‌ها، ببینیم نامزدهای سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری تا چه میزان با این نیازها آشنا هستند.
بیشتربخوانید:
اجازه دادگاه برای ازدواج دختر
از امنیت شغلی تا تسهیل شرایط ازدواج؛ خواسته‌های دختران جامعه چیست!
فاطمه یکی از دختران دهه ۶۰ است. فردی که دارای تحصیلات دانشگاهی بوده و علاوه بر فعالیت اجتماعی شاغل است. از او درباره مهم‌ترین انتظاراتش از جامعه سؤال می‌کنم. یکی از مهم‌ترین دغدغه‌اش اشتغال و تأمین نیازهای مالی است. می‌گوید به‌عنوان یک دختر مجرد نگران آینده است و به دلیل نبود شغل ثابت و مناسب از آینده نامعلوم خود ترس دارد. درباره اصلی‌ترین انتظار و دغدغه‌اش از جامعه و دولت آینده می‌پرسم. ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب برای زنان و دختران، تسهیل شرایط کاری دختران و افزایش امنیت شغلی این قشر مهم‌ترین خواسته وی از جامعه و نهادهای مسئول بود.
سحر نیز یکی از دختران متولد دهه هفتاد است. دهه‌ای که متولدین آن مرز میان دوران تجدد وزندگی سنتی محسوب می‌شوند و حال جوان‌ترین قشر جامعه را تشکیل می‌دهند. در خلال گفتگویمان درباره انتظارات یک دختر جوان از فضای اجتماعی کشور، علاوه بر امنیت شغلی مطالبه دیگری از زندگی و کشور نیز دارد. مطالبه‌ای که یکی از نیازهای اصلی دختران و پسران جوان کشور محسوب می‌شود. این روزها ازدواج و تسهیل شرایط آن‌یکی از اولویت‌های مهم قشر جوان به شمار می‌رود. موضوعی که به‌تبع تغییر سبک زندگی، شرایط فرهنگی و اقتصادی با موانعی روبرو شده اما چیزی از جایگاه آن کم نشده است.
یکی از اصلی‌ترین خواسته‌های سحر نیز به‌عنوان یک دختر دهه هفتادی فراهم شدن شرایط ازدواج بود. خواسته‌ای که بخشی از آن وابسته به خانواده‌ها و فراهم شدن بخشی از شرایط آن نیز وابسته به کشور و دولت و کمک به قشر جوان برای تشکیل خانواده است. حمایت‌های مالی، کاهش قیمت اقلام ضروری، تأمین مسکن مناسب جوانان و غیره یکی از بارزترین مطالبات سحر بود و انتظار داشت تا دولت بعدی در این زمینه قدمی جدی بردارد.
دخترانی با دغدغه فرهنگی و خسته از شدت مد زدگی فضای اجتماعی
تاکنون در میان جستجوهایم برای گفتگو با دختران به این نتیجه رسیده‌ام که اغلب خواسته‌های دختران و نسل جوان کشور به حمایت‌های اقتصادی و اجتماعی و تغییر برخی کنش‌های فرهنگی خلاصه می‌شود. به سراغ دختر دیگری رفتم تا بیشتر با نیازهای این قشر آشنا شوم. مریم دختری با حدود ۲۵ سال سن است که خواسته‌هایش کمی متفاوت‌تر است.
دغدغه‌ای از نوع فرهنگ که در بهبود آن نقش کم‌رنگ دولت یا نهادهای مسئول خودنمایی می‌کند.
مریم از دشواری‌های امکان داشتن یک پوشش مناسب سخن می‌گوید.
از فرهنگی که سطح مد زدگی آن به حدی زیاد است که گاهی برخی دختران جامعه برای داشتن یک پوشش عادی و پیدا کردن لباس‌های همیشگی دچار مشکل می‌شوند.
نبود نظارت کافی بر پوشش موجود در جامعه و خلاصه شدن البسه دختران به یک سبک و مد خاص، بسیاری از دختران را برای یافتن ابتدایی‌ترین نیاز خود یعنی پوشاک و پوشش سردرگم کرده است.
مریم نیز به همین موضوع اشاره می‌کند و طراحی ضعیف بازار مد و لباس برای دختران و قیمت‌های سرسام‌آور این عرصه گله می‌کند و یکی از اصلی‌ترین خواسته‌هایش توجه بیشتر دولت آینده به مسائل فرهنگی جامعه و اولویت دادن به دختران است.
خلأ هویتی؛ نیاز پنهان دختران
در همین راستا نیز زهره حسنی سعدی دبیر کارگروه زنان و خانواده انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه تهران در خصوص نیازها و توقعات دختران از جامعه گفت: طی سال‌های گذشته در موضوع دختران توجه به هویت این قشر مغفول مانده است.
متأسفانه آنچه در فضای فرهنگی و ارزشی کشور ما حاکم است، نبود هویت جداگانه برای دختران است. به‌طوری‌که همواره هویت یک دختر تنها در صورت ازدواج مطرح می‌شود و تمامی الگوسازی‌ها نیز بر اساس تولد فرزند یا شاغل بودن یک مادر، ترسیم که نتیجه آن منجر به ایجاد خلأ هویتی برای دختران نوجوان شده است.
دبیر کارگروه زنان و خانواده انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه تهران تصریح کرد: نتیجه خلأ هویتی برای دختران نیز سوق یافتن آن‌ها به سبک زندگی پسرانه برای اثبات خود است که نهادهای فرهنگی در ایجاد این خلأ نقش اساسی داشته‌اند.
حسنی سعدی تأکید کرد: این موضوع منافاتی با ازدواج و نقش مادری ندارد اما باید هویت، نقش و تأثیر یک دختر نوجوان را در جامعه ترسیم کنیم تا آن فرد بتواند استعدادها و توانمندی‌های خود را بشناسد که با شناسایی این توانمندی‌ها در آینده تبدیل به مادر و همسری موفق شود. متأسفانه در صداوسیما، آموزش‌وپرورش و حتی در نحوه تربیت خانواده‌ها نیز این موضوع همواره مورد غفلت قرارگرفته است.
ارتقای بهداشت و ورزش دختران؛ وظیفه‌ای بر دوش دولت آینده
حسنی سعدی با اشاره به وظایف دولت‌ها در رسیدگی به مسئله دختران گفت: به‌طور مثال در موضوع ورزش دختران کم‌کاری‌های بسیاری شده به‌طوری‌که مسئله ورزش از سطوح ابتدایی تا تخصصی آن برای پسران بسیار جدی گرفته می‌شود اما هیچ‌گاه برنامه یا بودجه قابل‌توجهی برای توسعه ورزش دختران دیده نشده است.
دبیر کارگروه زنان و خانواده انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه تهران افزود: حتی در مدارس نیز شرایط دنبال کردن رشته ورزشی موردعلاقه برای پسران به‌صورت تخصصی وجود دارد اما این شرایط در مدارس دخترانه وجود ندارد و زنگ‌های ورزش نیز جدی گرفته نمی‌شود. درواقع در موضوع ورزش تسهیلات موجود برای دختران بسیار کمتر از اقشار دیگر است و این‌یکی از مواردی است که دولت جدید باید نسبت به آن توجه داشته باشد.
وی در خصوص چالش‌های موجود در مسائل دختران عنوان کرد: موضوع بهداشت دختران و بانوان جامعه ازجمله مسائلی است که تقریباً از سوی دولت‌ها تحت هیچ حمایت خاصی قرار ندارد. این در حالی است که با توجه به شرایط اقتصادی جامعه، سلامت دختران نوجوان و جوان به‌ویژه در اقشار فقیر در شرایط تهدید قرار دارد و این افراد با مشکل مواجه هستند به همین دلیل لازم است تا دولت بعدی نسبت به بهداشت دختران که بهداشت سلامت نسل آینده را می‌سازد، توجه داشته باشد.
حسنی سعدی در خصوص اشتغال دختران نیز گفت: شرایط فرهنگی و عُرفی جامعه ما به‌گونه‌ای است که امکان شرایط اشتغال برای دختران بسیار کمتر از پسران است به‌طوری‌که حتی در خانواده‌ها از دختران حمایت کمتری برای استقلال مالی می‌شود و در بازار کار علاوه بر وجود شرایط نابرابر شغلی برای دختران، فرصت‌های اشتغال نیز برای این قشر کمتر است.
ممکن است بسیاری از دختران تحصیل‌کرده جامعه به‌سختی موفق به پیدا کردن شغل شوند. این فعال حوزه زنان با اشاره به وظیفه دولت‌ها در این زمینه عنوان کرد: یکی از اقداماتی که دولت بعدی باید درزمینه اشتغال پایدار دختران انجام دهد، ایجاد ساختارها و فرصت‌های شغلی در جامعه و همچنین فراهم کردن شرایط مهارت‌آموزی و توانمندسازی دختران است.
حسنی سعدی افزود: در حال حاضر یکی از نیازهای اصلی دختران کشور، وجود امکانات مهارت‌آموزی برای استقلال مالی و حتی کارآفرینی است. متأسفانه در دوران تحصیل جوانان و نوجوانان مهارت خاصی کسب نمی‌کنند و تنها دروس نظری را سپری می‌کنند درحالی‌که برای حضور در بازار کار نیاز به مهارت دارند و لازم است تا دولت‌های بعدی برای این امر برنامه‌ای داشته باشند.
وی با اشاره به لزوم تجهیز زیرساخت‌ها برای توسعه فضاهای عمومی برای دختران و بانوان گفت: یکی از مکان‌های عمومی که دختران وزنان کشور می‌توانند با شرایطی مطلوب از آن استفاده کنند، طرح پارک‌های بانوان است اما متأسفانه این پارک‌ها گسترش چندانی نداشته و تعداد بسیار کمی از آن‌ها در سطح کشور، شهرها و شهرستان‌ها وجود دارد. این در حالی است که یکی از مصادیق توسعه فضاهای عمومی برای بانوان و دختران، به افزایش تعداد پارک‌های بانوان بستگی دارد اما دولت‌ها طی سال‌های گذشته اهتمام چندانی نسبت به افزایش آن‌ها نداشتند.
نامزدهای ریاست جمهوری شناختی از مطالبات دختران دارند؟
امروزه دختران کشور جمعیت مؤثر و قابل‌توجهی از جامعه را تشکیل می‌دهند و توجه به نیازهای آن‌ها از سوی خانواده‌ها و جامعه لازم و ضروری است. حال که انتخابات ریاست جمهوری به پایان رسیده، یکی از خواسته‌های دختران توجه دولت جدید و رئیس جمهور محترم به مسائل این قشر و داشتن برنامه‌ای جدی برای آن‌ها است. هرچند که تاکنون در میان وعده‌های نامزدها نشانی از توجه به مسائل دختران دیده نمی‌شود و برخی اشارات جزئی مطرح‌شده نیز فرسنگ‌ها با دغدغه‌ها و انتظارات دختران جامعه فاصله دارد.
