دکتر نوشین صحابی - جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی
تحریریه زندگی آنلاین : هدف از این بحث، پاسخ‌گویی به مسئولان بهداشتی و عامه مردم در خصوص شرایط واکسیناسیون کرونا در دوران بارداری است. هدف از این مقاله، بررسی واکسیناسیون کرونا در تمام زنانی است که قابلیت باردار شدن دارند و تمام آنهایی که تصمیم به باردار شدن در آینده نزدیک دارند.
بیشتربخوانید:
واکسیناسیون در دوران بارداری منعی دارد؟
آیا زنان باردار می‌توانند واکسن کرونا دریافت کنند؟
بله، می‌توانند. واکسن‌های کرونا در برابر موارد شدید، محافظت قوی ایجاد می‌کنند. اگر تا به حال واکسینه نشده‌اند، باید جهت واکسیناسیون مراجعه کنند، زیرا ابتلا به کرونا در دوران بارداری آنها را در معرض خطر ابتلا به بیماری شدید و حتی زایمان زودرس قرار می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهند که فواید دریافت واکسن در دوران بارداری بیشتر از خطرات احتمالی آن است و انتقال ویروس در سطح جامعه را به طرز چشمگیری کاهش می‌دهد، مخصوصا در محیط‌هایی با انتقال اجتماعی متوسط تا زیاد برای خانم‌ها.
کرونا چه تاثیری روی زنان باردار و جنین داخل شکم آنها دارد؟
مطالعات متعدد نشان می‌دهند که زنان باردار مبتلا به کرونا در مقایسه با دیگران با شدت بیشتری به این بیماری مبتلا می‌شوند، یعنی شدت بیماری در زنان باردار بیشتر از زنان غیر باردار است. بستری شدن در بیمارستان، نیاز به مراقبت‌های ویژه و نیاز به دستگاه تنفس مصنوعی از مواردی هستند که اغلب برای زنان باردار مبتلا به بیماری کرونا ضرورت پیدا می‌کنند. علاوه بر این در مقایسه با زنانی که به بیماری دچار نیستند، بیشتر در معرض خطر زایمان زودرس هستند و نوزادانی که از مادران مبتلا به بیماری کرونا متولد می‌شوند، گاهی نیاز به مراقبت‌های ویژه پس از تولد دارند. ابتلا به این بیماری در دوران بارداری، خطر مرده‌زایی و یا حتی مرگ مادر را نیز افزایش می‌دهد. قطعا این خطرات در تمام خانم‌های باردار یکسان نیست و معمولا گروهی بیشتر در معرض خطر هستند. زنان باردار با سنین بالا (35 سال به بالا) و زنان مبتلا به اضافه وزن و چاقی، جزء گروه آسیب پذیر‌تر هستند. ابتلا به بیماری دیابت و یا فشار خون بالا نیز می‌تواند خطرات بیماری را چند برابر کند.
بیشتربخوانید:
کرونا و ناباروری مردان ایرانی
واکسیناسیون در دوران بارداری منعی دارد؟
کدام گروه از زنان بیشتر در خطر کرونا هستند؟
آیـا واکـسـن کـرونا در دوران بارداری تاثیر‌گذار است؟
واکسن‌های کرونا در پیشگیری از بیماری شدید، بستری شدن بیمار در بیمارستان و مرگ ناشی از بیماری، موثر هستند. کرونا اثرات نامطلوبی در زنان باردار به همراه دارد که گاه عوارض آنها تا سال‌ها ادامه دارد، لذا انتظار می‌رود که با دریافت واکسن و اثربخشی آن، از تاثیرات زیانبار آن کاسته شود. زنان بارداری که واکسن کرونا را دریافت می‌کنند، آنتی‌بادی‌هایی تولید می‌کنند که به خون بند ناف جنین منتقل می‌شوند و نوزادان هم از مزایای این واکسن‌ها بهره‌مند می‌شوند. واکسن علاوه بر فوایدی که برای زنان باردار دارد، برای فرزند داخل شکم آنها هم مفید است.
در مورد میزان ایمنی بدن بعد از واکسن کرونا و در دوران بارداری، چه اطلاعاتی موجود است؟
با وجود آنکه هنوز شواهدی در این زمینه موجود نیست (زیرا زنان باردار در آزمایش‌های بالینی اولیه واکسن‌های کرونا حضور نداشتند)، اما همچنان ایمنی واکسیناسیون کرونا در دوران بارداری رو به افزایش است. به این موارد توجه کنید:
نظارت بر زنان بارداری که واکسن دریافت کرده‌اند: در بسیاری از کشورها واکسن کرونا در طول دوران بارداری به زنان زیادی تزریق شده است. این افراد تحت نظارت و ارزیابی مسائل ایمنی هستند و تاکنون هیچ عوارض خاصی در آنها شناسایی نشده است، مثلا در ایالات متحده آمریکا تا فوریه 2022، بیشتر از صد و نود و هشت هزار زن باردار تحت نظارت قرار گرفته‌اند. بیشتر این زنان واکسن فایزر دریافت نمودهاند و بعد از فایزر از مدرنا هم بسیار استفاده شده است.
مطالعات به عمل آمده نشان می‌دهند که تزریق این واکسن‌ها پیامد نامطلوبی به همراه نداشته و نتایج کلی درباره سلامت مادر، زایمان زودرس و مرده‌زایی بعد از واکسینه شدن با میزان سال‌های قبلی تفاوت چندانی نداشته است. میزان سقط در زنانی که در اوایل بارداری واکسینه شده‌اند، بیشتر از زنانی که واکسینه نشده اند نمی باشد. در بریتانیا، تا فوریه 2022 حدود صد هزار زن باردار واکسن دریافت نمودهاند. اغلب آنها واکسن ام‌آر‌ان‌اِی دریافت کرده‌اند، اما حدود ده درصد نیز آسترازنکا دریافت نمودهاند. در برزیل تا فوریه 2022، بیش از یک میلیون زن باردار واکسینه شده‌اند. اکثر این زنان واکسن فایزر دریافت کرده‌اند، اما بیش از دویست و نود و شش هزار نفر از آنان، واکسن غیر فعال سینوواک دریافت کرده‌اند.
چیزی حدود شصت هزار نفر از آنان هم آسترازنکا دریافت نمودهاند که تا به حال نگرانی خاصی در مورد سلامت آنها ثبت نشده است. در هند، بیش از صد و بیست هزار زن باردار تا ماه اکتبر 2021 واکسن بهارات دریافت کرده‌اند و فقط عوارض جزئی گزارش شده است، ولی همچنان اطلاعات دقیق‌تری در این زمینه مورد نیاز محققان است.
مطالعات حیوانی: مطالعات تخصصی روی حیوانات که تحت عنوان مطالعات سم‌شناسی رشد و تولید مثل (DART) شناخته می‌شود، به شکل گسترده‌ای انجام شده است. این مطالعات هیچ موردی مبنی بر اثرات مضر واکسیناسیون در حیوانات باردار و نوزادان آنها را نشان نمی‌دهند.
نحوه عملکرد واکسن‌ها: هیچ یک از واکسن‌های کرونا حاوی ویروس زنده نیستند که باعث ابتلا به بیماری کرونا شود. این بدان معنی است که واکسن‌ها نمی‌توانند باعث عفونت در زنان باردار و یا جنین شوند. ناقل‌های ویروسی استفاده شده در واکسن‌های کرونا مانند آسترازنکا و جانسون‌اند‌جانسون، به طور مثال، در سایر واکسن‌ها مثل ایدز و یا واکسن ابولا به زنان باردار، ارائه شده‌اند و تاکنون هیچ گونه نگرانی ایمنی قابل توجهی، در آنان مشاهده نشده است. واکسن‌های سینوفارم و سینوواک واکسن‌های غیر فعال شده‌ای هستند که می‌توانند با سایر واکسن‌ها مثل واکسن‌های هپاتیت B و کزاز، استفاده شوند. آزمایشات بالینی در زنان باردار در حال انجام است و همچنان نظارت دقیق روی زنانی که در دوران بارداری واکسن دریافت کرده‌اند، وجود دارد.
بیشتربخوانید:
مراقبت های بهداشتی زنان باردار در معرض کرونا
همه‌گیری کووید-۱۹ و سلامت مادر و جنین
شیردهی مادر مبتلا به کرونا منعی ندارد؟
آیا زنانی که سعی در باردار شدن دارند، نیز می‌توانند واکسن کرونا دریافت کنند؟
بله، واکسینه شدن از قبل، یک روش مهم برای زنان در محافظت از خود و فرزندشان در برابر ویروس کرونا است. افرادی که در تلاش هستند و برای بارداری برنامه‌ریزی کره‌اند هم می‌توانند واکسن کرونا دریافت کنند. مجموعه‌ای از مدارک و مطالعات نشان می‌دهند که دریافت واکسن در چنین شرایطی، اثرات نامطلوبی ندارد و باروری را کاهش نمی‌دهد. آزمایشاتی که روی زوج‌هایی که در تلاش برای بارداری هستند انجام شده، حاکی از آن می‌باشند که باردار شدن و میزان موفقیت آن در رابطه با کسانی که واکسن دریافت کرده‌اند و آنهایی که واکسن دریافت نکرده‌اند، فرقی ندارد.
زنان باردار و کسانی که قصد بارداری دارند، باید چه چیزهایی درباره واکسن کرونا بدانند؟
با توجه به خطرات قابل توجه بیماری کرونا در دوران بارداری، باید زنان باردار و آنهایی که تصمیم به بارداری دارند، در اسرع وقت با واکسن‌های تایید شده توسط سازمان جهانی بهداشت، خود را واکسینه کنند. این کار به محافظت از خودشان و فرزندشان کمک می‌کند. اگر زنان باردار، قبلا واکسینه نشده باشند، مزایای دریافت واکسن در مقایسه با خطرات احتمالی عدم دریافت آن بسیار بیشتر است. زنان باردار باید با خطرات این بیماری در طول دوران بارداری آشنا باشند. درباره بارداری و مزایای واکسیناسیون، ایمنی موجود و عواملی که باعث می‌شود واکسیناسیون ضرورت بیشتری پیدا کند، حتما مطالعه کنند.
نکات مهم
کرونا می‌تواند در دوران بارداری عواقب شدیدی به همراه داشته باشد. زنان بارداری که به کرونا مبتلا می‌شوند، در معرض خطرات شدیدی مانند تولد نوزاد نارس و یا مرده‌زایی هستند.
واکسن کرونا تاثیر خوب زیادی روی زنان باردار دارد. این واکسن‌ها محافظت قوی در برابر موارد شدیدتر بیماری ایجاد می‌کنند. بیماری و مرگ و میر ناشی از کرونا در زنان باردار با دریافت این واکسن‌ها، تحت کنترل درمی‌آید.
داده‌های ایمنی در دوران بارداری و تحقیقات به عمل آمده در حال افزایش است. شواهد زیادی در مورد ایمنی واکسن‌های کرونا به زودی در دسترس عموم قرار می‌گیرد. تا به امروز مطالعات حیوانی و نظارت بر زنانی که واکسن دریافت کرده‌اند، به شکل دقیق در حال انجام بوده است.
برخی عوامل واکسیناسیون کرونا (قبل و هنگام بارداری) اهمیت ویژه‌ای دارند. در مناطقی با شیوع کم بیماری، همچنان برخی از افراد در معرض خطر بیشتری قرار دارند. این افراد شامل کارکنان مراکز بهداشتی، مانند بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها، زنان بارداری که بیشتر از 35 سال سن دارند، آنهایی که اضافه وزن دارند، آنهایی که بیماری‌های زمینه‌ای مزمن دارند و آنهایی که دیابت و فشار خون دارند، می‌شود، یعنی این افراد در معرض عوارض بیشتری ناشی از کرونا قرار دارند.
