حبیبه مرتضی : کارشناس ارشد مامایی ؛ کارشناس برنامه سلامت باروری شبکه بهداشت و درمان گرمسار
تحریریه زندگی آنلاین : بیماری کووید 19 به صورت طیفی از علائم، از بیعلامتی/ قبل از بروز علائم تا موارد پنومونی شدید و سندرم دیسترس حاد تنفسی تظاهر میکند. خاطر نشان میشود که علائم ثابت نیست و در هر زمان ممکن است بیمار، وارد مرحله بعدی شود. دوران کمون بیماری کووید-19، حدود 14-3 روز میباشد و به طور متوسط در طی 5-4 روز پس از تماس، علائم آشکار میشود. به نظر میرسد که علائم بیماری در مراحل ابتدایی، عمدتا مربوط به واکنشهای ویروسی است و در مراحل پیشرفته بیماری، پاسخهای ایمنی بیشترین تأثیر را در بروز علائم دارند، البته واکنشهای ویروسی تا انتهای بیماری کم و بیش ادامه دارد. همه زنان باردار باید از نظر نشانههای کووید -19 و پیشرفت علائم بررسی شوند، خصوصا اگر در تماس نزدیک با فرد مبتلا یا محتمل ابتلا به کووید -19 بودهاند. باید توجه داشت که بعضی از علائم در صورت ابتلا به کووید-19 با علائم بارداری طبیعی تشابه دارد (مانند تنگینفس، احتقان بینی، خستگی، تهوع و استفراغ). بعضی از علائم نیز با عوارض خاصی در بارداری تشابه دارد (مسمومیت بارداری یا پرهاکلامپسی با علائم شدید).بارداری باعث افزایش احتمال ابتلا به کووید -19 نمیشود، علیرغم اینکه بیش از 90 درصد مادران مبتلا به این بیماری، بهبود مییابند، اما در بیماران در مراحل شدید یا بحرانی دوره بالینی و عوارض بیماری نسبت به جمعیت غیر باردار میتواند بدتر شود.
بیشتربخوانید:
کدام گروه از زنان بیشتر در خطر کرونا هستند؟
مادر باردار برای جلوگیری از ابتلا به کووید-19 چه کارهایی میتواند انجام دهد؟
بهدا شت فردی باید توسط مادر باردار و اطرافیان او رعایت شود.
مادر باردار و اطرافیان او، در هنگام سرفه و عطسه دهان و بینی خود را بپوشانند و دستمال استفاده شده را بلافاصله در سطح زباله دردار بیندازند. در صورتی که دستمال وجود نداشت از قسمت داخلی آرنج موقع سرفه و عطسه استفاده شود.
از وسایل شخصی استفاده شود؛ مانند حوله، چادر نماز، سجاده، مهر و ....
شستن دستها با آب و صابون مایع فراموش نشود.
هر روز در و پنجره اتاقها هر یک ساعت، به مدت 5 تا 10 دقیقه باز نگهداشته شود تا تهویه نسبی انجام شود.
مادر باردار از حضور و توقف در محلهای شلوغ و پر ازدحام اجتناب کند.
مادر باردار تا حد امکان از خانه خارج نشود و در صورت ضرورت حتما ماسک بزند و فاصله یک یا دو متر را با افراد دیگر رعایت کند.
در هنگام حضور در مراکز شلوغ از دست زدن به چــــشم، دهـــان و بینی خودداری شود.
مادر باردار از دست دادن و رو بوسی کردن با دیگران پرهیز کند.
در صورت استفاده از آسانسور، برای تماس با دکمهها از دستمال کاغذی استفاده کرده و دستمال استفاده شده در سطل زباله انداخته شود.
در صورتی که اطرافیان مادر باردار علائم سرماخوردگی مانند تب، سرفه، گلودرد و یا تنگینفس دارند، از دید و بازدید با آنها خودداری شود.
در صورتی که فردی از اطرافیان در خانه علائم تنفسی دارد، از او بیشتر از 2 متر فاصله گرفته شود، از ماسک استفاده و تا حد امکان اتاق او جدا شود.
بیشتربخوانید:
مادران باردار در شرایط کرونایی چگونه مراقب خود باشند؟
مادران بادار مبتلا به کووید 19 که طبق نظر پزشک باید مراقبت از آنها در منزل انجام شود. لازم است مراقبتهای زیر در منزل انجام شود:
درمان علامتی/ تسکینی
توصیههای بهداشتی، تغذیهای
جداسازی (در منزل یا نقاهتگاه)
درمان علامتی/ تسکینی
درمان دارویی در دوران بارداری شامل تببر، مسکن و مصرف مایعات است:
مصرف مایعات در حد تحمل با دفع ادرار، 6 تا 8 بار در روز است.
برای تببر و مسکن هم مصرف استامینوفن ساده یک قرص 500 میلیگرم هر 8 ساعت حداکثر تا 3 روز توصیه میشود. در صورت عدم پایین آمدن تب تا 3 روز باید برای بررسی مجدد به بیمارستان مراجعه شود.
توصیههای بهداشتی، تغذیهای
وجود اطاق مجزا برای مراقبت و جداسازی فضای زندگی با دیگر اعضای خانواده به ویژه افراد با احتمال خطر بالا مانند سن بالای 65 سال، داشتن بیماری زمینه (فشار خون بالا، دیابت و ...)، در صورت نبود فضای مجزا، رعایت فاصله دو متر و پوشیدن ماسک استفاده از سرویس بهداشتی مجزا در صورت امکان، در غیر این صورت ضدعفونی تمام سطوح پس از هر بار استفاده با محلول هیپوکلریت سدیم 1 درصد (سفیدکنندههای خانگی)
ضدعفونی کردن حمام پس از استفاده با محلول هیپوکلریت سدیم 1 درصد (سفیدکنندههای خانگی)
ضدعفونی روزانه سطوح در تماس مداوم مانند دستگیرههای در، کلید و پریز، میزها و صندلیها در منزل
حداقل حضور در فضاهای مشترک و منع دید و بازدید
شستشوی دستها با آب و صابون به ویژه قبل و بعد از دور انداختن دستکش و ماسک
استفاده از دستمال کاغذی برای خشک کردن دستها (اگر حوله استفاده میشود از حوله شخصی باشد و در فواصل کوتاه تعویض و شستشو شود)
استفاده از لیوان، بشقاب، قاشق، چنگال و ... مجزا
برقراری تبادل جریان هوا در منزل
در دسترس بودن مواد غذایی و سایر ملزومات در منزل
تمیز کردن لباسها، ملحفهها و وسایل با آب و شوینده مناسب و استفاده از محلولهای سفیدکننده خانگی (وایتکس رقیق شده به نسبت یک به 10)، توجه کنیم که ملحفههای آلوده و مرطوب هنگام جمع کردن نباید تکانده شود.
بیشتر بخوانید:
مراقبت های بهداشتی زنان باردار در معرض کرونا
همهگیری کووید-۱۹ و سلامت مادر و جنین
مــراقبـــتهای تغذيهای مادران باردار در دوران بيماری کووید-19
آب بدن به مقدار کافی تامین شود و مصرف مایعاتی چون سوپها مثل سوپ مرغ و آبمیوهها را افزایش دهید.
وعدههای غذایی کم حجم با دفعات زیاد بهتر تحمل میشوند.
در صورت بروز اسهال، از وعدههای غذایی سبک و کمحجم استفاده شود و از غذاهای خیلی داغ و خیلی سرد پرهیز شود. از مصرف غذاهای پرچرب پرهیز شود. در صورت عدم تحمل شیر از مصرف آن خودداری شود. میوههایی همچون سیب و موز مفید است، ولی میوههایی مثل هلو و انجیر مصرف نشود.
وعدههای غذایی کوچک و حاوی مقادیر بالای مواد مغذی شامل پروتئین با کیفیت بالا، ویتامینها و مواد معدنی مصرف شود.
از مواد غذایی غنی از ویتامین و املاح به خصوص انواع میوهها و سبزیهای تازه و فصل بیشتر استفاده شود.
مراقبتهای تغذيهای مادران باردار در دوران نقاهت بیماری کووید-19
ارائه وعدههای غذایی کوچک در طول روز حاوی مواد مغذی از جمله پروتئین با کیفیت بالا، ویتامینها و مواد معدنی
افزایش دفعات وعدههای غذایی
تامین آب بدن با استفاده از آب آشامیدنی سالم و مصرف مایعاتی چون سوپها و آبمیوههای طبیعی
استفاده از انواع میوههای در دسترس (موز، آلو، زرد آلو، طالبی، کیوی و پرتقال) و سبزیها (اسفناج، جعفری، هویج، کدو حلوایی، گوجهفرنگی و سیبزمینی) در برنامه غذایی روزانه
جداسازی (در منزل یا نقاهتگاه)
نکاتی که باید فرد مراقب مادر به آن توجه کند
بهداشت دستها در هر نوع تماس با مادر رعایت شود. در صورت کثیف بودن دستها حتما از آب و صابون استفاده شود و در غیر این صورت میتوان از ژلهای بهداشتی با پایه الکل استفاده کرد.
پوشیدن ماسک طبی در زمان حضور در یک اتاق با فرد بیمار الزامی است. اگر ماسک به دلیل تماس با ترشحات بینی و دهان مرطوب یا کثیف شود، باید تعویض شود. از تماس مستقیم با ترشحات بیمار پرهیز گردد.
در صورت مشاهده علائم زیر مادر باردار فورا به بیمارستان مراجعه کند.
کاهش حرکات جنین در سن بارداری بیشتر یا مساوی 25 هفته
تنگینفس
افزایش تعداد تنفس بیش از 24 بار در دقیقه
تب 38 درجه یا بیشتر (که با مصرف استامینوفن بهبود نیافته است).
عدم تحمل خوردن مایعات و داروها
گیجی
خوابآلودگی
اختلال هوشیاری
کبود شدن پوست
زمان خروج مادر باردار از قرنطینه خانگی
در موارد مراقبت در منزل دارای علائم بیماری قطعی، محتمل، مشکوک: حداقل 14 روز بعد از شروع علائم و 3 روز بدون علامت و بدون مصرف داروهای تب بر
در موارد بدون علائم بیماری و با نتیجه آزمایش مثبت: جداسازی مادر به مدت 10 روز از زمان مثبت
در صورتی که مادر بخواهد قبل از مدت مورد نظر از قرنطینه خارج شود، باید دو نتیجه آزمایش منفی با فاصله حداقل24 ساعت داشته باشد.