د‌کتر الهام اکبری؛ جراح و متخصص زنان و زایمان، فلوشیپ لاپاراسکوپی پیشرفته
بی‌بی چک یک تست حاملگی خانگی است که جهت تشخیص وجود هورمون بارداری B-HCG در ادرار استفاده می‌شود.
این محصولات میزان هورمون بارداری در ادرار شما را شناسایی کرده و آن را با ایجاد خط قرمز به شما نشان می‌دهند.
حساسیت بی‌بی چک
میزان حساسیت بی‌بی چک بر اساس حداقل میزان غلظت (hCG برحسب میلی واحد در یك میلی‌لیتر از ادرار) كه تست قادر به تشخیص دادن آن است تعیین می‌شود.
هورمون اچ سی جی كه توسط سلول‌های جفت تولید می‌شود، ابتدا هنگامی‌که تخمك بارورشده در رحم جای می‌گیرد (تقریباً شش روز پس از باردارشدن)، در جریان خون وارد می‌شود.
زودترین زمانی که ممکن است هورمون بارداری داخل خون و ادرار شود، 8 تا 9 روز بعد از تخمک‌گذاری است؛ اما توجه کنید که این زمان «زودترین» زمان است.
معمولا 10-7 روز پس از لقاح سطح این هورمون در خون به حدی می‌رسد که قابل‌تشخیص است، اما در صورت منفی شدن حاملگی رد نمی‌شود و در صورت شک به حاملگی چند روز بعد باید مجدد چک شود.
میزان دقت
اكثر این تست‌‌ها ادعا میكنند كه بیش از 99 درصد دقت دارند؛ یعنی به‌طور ضمنی بیان میكنند همین‌که زمان دوره ماهانه بعدی فرارسید، اما خونریزی دیده نشد، می‌توان از این تست‌‌ها استفاده كرد اما این ادعا چندان هم صحیح نیست.
واقعیت این است كه میزان هورمون در ادرار در روزهای پس از لقاح، در افراد مختلف، متفاوت است.
ممكن است از انواع تستهای موجود در بازار، یك یا تعداد كمیاز آن‌ها به‌اندازه كافی دقیق باشد كه بتواند در اولین روز از دوره ماهانه بعدی، سطح هورمون اچ.سی.جی را تشخیص داده و نتیجه مثبت بدهد.
بیشتر این تست‌‌ها در روز اول از موعد دوره ماهانه بعدی، تنها قادرند 16 درصد از بارداریها را تشخیص دهند.
نکته‌های مهم
برای به دست آوردن بهترین نتیجه باید از اولین ادرار در صبح استفاده شود، زیرا ادرار در آن زمان بیشترین غلظت را دارد.
ابتدا تاریخ انقضای محصول را نگاه كنید. اگر محصول را در محل مرطوب یا گرم مانند حمام نگهداری كرده باشید، ممكن است فاسد شده و دیگر امكان استفاده از آن وجود نداشته باشد.
در اكثر این تست‌‌ها باید نمونه ادرار خود را در یك ظرف بریزید و سپس نوار كاغذی مخصوص را در آن فروکنید.
ممكن است در برخی دیگر با استفاده از قطره‌چکانی كه در كنار محصول داده‌شده، چند قطره از آن را در سوراخی كه روی دستگاه تعبیه‌شده است، بریزید.
همچنین نحوه نمایش نتیجه نیز در این تست‌‌ها متفاوت است.
برخی از آن‌ها نوارهای باریك صورتی یا آبی‌رنگ را روی كاغذ تست نمایش می‌دهند، اما برخی دیگر ممكن است علامت مثبت یا منفی را روی یك پنجره نمایش دهند.
در اكثر این تست‌‌ها، یك نشانگر كنترل وجود دارد كه نشان میدهد آیا نتیجه تست معتبر است یا نه.
اگر این نشانگر تغییر رنگ ندهد، بیانگر آن است كه نتیجه تست معتبر نیست. بعد از ده دقیقه، تفسیر بی‌بی چک اعتبار ندارد.
تفسیر بی‌بی چک
بی‌بی چک مثبت یعنی، علاوه بر خط C، خط T نیز مشخص شود. نیاز نیست همرنگ باشند.
حتی اگر خط دوم کمرنگ باشد بی‌بی چک مثبت در نظر گرفته می‌شود. کمرنگ بودن خط دوم به خاطر کم بودن میزان هورمون است.
بی‌بی چک منفی یعنی فقط یک خط و آن‌هم خط C نمایان شود.
اگر اصلاً هیچ خطی آشکار نگردد. یا فقط یک خط T نمایان شود، بی‌بی چک بی‌اعتبار است و باید از بی‌بی چک دیگری استفاده کنید.
منفی‌های کاذب
گاهی ممكن است نتیجه تست منفی باشد اما بارداری وجود داشته باشد (یعنی نتیجه منفی كاذب به دست بیاید)؛ در این موارد، درصورتی‌که هنوز دوره ماهانه آغاز نشده، باید چند روز یا یك هفته دیگر صبر كرده و مجدداً از تست استفاده گردد.
عوامل مؤثر منفی کاذب شدن تست می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:
1- تأخیر در زمان لانه گزینی
2- تفاوت در حساسیت تستهای بارداری مختلف
3- پایین بودن غلظت هورمون در خون و ادرار به علت انجام زودهنگام
4- خطا در انجام روش تست
5- مصرف داروی کاربامازپین
6- نگهداری ادرار در ظروف غیراستاندارد
7- ادرار به مدت طولانی در ظرف نگهداری شده است.
در این موارد هم بهتر است آزمایش مجدد انجام و پس از اطمینان از نتیجه به بررسی علت پرداخت.
مثبت‌های کاذب
گاهی ممكن است نتیجه تست مثبت باشد اما بارداری وجود نداشته باشد (یعنی نتیجه مثبت كاذب به دست بیاید)؛
عوامل مؤثر مثبت کاذب شدن تست می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:
1- وجود بیماری‌هایی مثل پروتئینوری, هموگلوبینوری و کلاً وجود پروتئین و یا خون در ادرار
2- آلودگی باکتریایی ادرار
3- مصرف بعضی داروها مثل پرومتازین، کلردیازپوکساید یا متادون توسط بیمار
4- زایمان جدید یا سقط اخیر
5- اشتباه در روش اجرای تست یا خطا در خواندن نتایج
باید بدانید که بی‌بی چک یک تست اولیه خانگی است و صحت آن به‌پای آزمایش خون نمی‌رسد.
پس حتماً باید با آزمایش خون بارداری «تأیید» شود.
آزمایش خون حساس‌تر است؛ چون هورمون ابتدا در خون ظاهر می‌شود. سپس بعد از شروع متابولیزه شدن در ادرار آمده و دفع می‌شود.
بیشتر بخوانید:
تست های تشخیص بارداری کدامند؟
