زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

فرزانه درویشی؛ کارشناس ارشد مامایی، عضو انجمن علمی مامایی ایران

کشف هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی (HCG) در خون و ادرار مادر، پایه و اساس تست‌های حاملگی است.

هورمون اچ سی‌جی هورمونی است که توسط سلول‌های جفت (اندامی که از طریق بند ناف وظیفه خونرسانی و تأمین مواد مغذی به جنین را بر عهده دارد) تولید می‌شود و هنگامی که تخمک بارورشده حدود 7-6 روز بعد از باروری در حفره رحم کاشته می‌شود (لانه‌گزینی)، این هورمون وارد جریان خون شده، هر 48 ساعت دو برابر می‌شود و حدود 2 هفته پس از زایمان غیر قابل تشخیص است.

مقدار هورمون اچ سی جی خون از روز لانه‌گزینی افزایش می‌یابد و تقریباً در روزهای 70-60 به حداکثر می‌رسد؛ پس از آن غلظت این هورمون به تدریج کاهش می‌یابد و تقریباً در هفته 16 به حد ثابت می‌رسد.

آزمایش‌های تشخیص بارداری

آزمایش خون

آزمایش خون جهت تشخیص بارداری، نسبت به آزمایش ادرار حساس‌تر و دقیق‌تر است و معمولاً به صورت منفی و مثبت و یا به صورت عددی گزارش می‌شود.

هورمون اچ سی جی در خون زودتر از ادرار ظاهر می‌شود بنابراین آزمایش خون نسبت به آزمایش ادرار زودتر بارداری را نشان می‌دهد؛ به طوری که با استفاده از تست‌های حساس می‌توان طی 9-7 روز پس از لقاح (ترکیب اسپرم و تخمک)، یعنی حدوداً یک هفته قبل از موعد عادت ماهیانه، به تشخیص بارداری رسید؛ اما جهت دستیابی به نتیجه معتبر بهتر است پس از به تأخیر افتادن موعد عادت ماهیانه جهت انجام این تست اقدام کرد.

نتیجه

نتیجه مثبت (Positive) و یا نشان دادن عدد بالاتر از 50-25، نشانه بارداری است.

نتیجه منفی (Negative) و یا نشان دادن عدد زیر 10-5، نشانه عدم بارداری است.

نکته: اگر در گزارش آزمایش خون مقدار هورمون اچ‌سی‌جی بین 50-10 باشد، نتیجه مشکوک است و باید 48 ساعت بعد آزمایش تکرار شود؛ بدیهی است افزایش مقادیر هورمون طی این مدت مطرح‌کننده بارداری است.

آزمایش ادرار

 آزمایش ادرار یا گراویندکس نیز روشی دیگر جهت تشخیص بارداری است.

 جهت کسب نتیجه قابل اطمینان بهتر است 14-10 روز از موعد عادت ماهیانه گذشته باشد.

 ادرار اول صبح جهت آزمایش مناسب‌تر است زیرا به علت کاهش نوشیدن مایعات در طول شب، ادرار از غلظت بیشتری برخوردار است.

نکته: آزمایش‌های گراویندکس و خون جهت تشخیص بارداری به درخواست پزشک و در آزمایشگاه انجام می‌شوند و نیازی به ناشتایی ندارند.

تست‌های نواری خانگی (بیبی چک)

روشی آسان، سریع و تقریباً مطمئن جهت تشخیص بارداری است.

مکانیسم عمل آن تشخیص هورمون اچ سی‌جی در ادرار است.

بهتر است پس از گذشت 14-10 روز از موعد عادت ماهیانه به کار گرفته شود.

میزان منفی کاذب بالایی دارند بنابراین اگر نتیجه تست منفی باشد اما شک به بارداری وجود داشته باشد، باید از طریق آزمایش خون پیگیری شود.

قبل از انجام تست به دستور العمل آن که در پشت پاکت نوشته شده است دقت کنید.

نحوه انجام تست

1- نمونه ادرار را در لیوان یک بار مصرف تمیزی جمع آوری کنید (بهتر است از ادرار اول صبح استفاده شود).

2- نوار را از پاکت خارج کنید و تا خط مشخص (Max) در ادرار فرو ببرید، 3 ثانیه صبر کنید (بر حسب دستور پشت پاکت ممکن است نیاز به صرف زمان طولانی‌تری باشد) سپس نوار را خارج کرده و به صورت افقی قرار دهید.

تفسیر تست

3 حالت زیر ممکن است اتفاق بیفتد:

نتیجه مثبت: ظهور دو خط رنگی طی حدود 40 ثانیه

نتیجه منفی: ظهور تنها یک خط رنگی یا هر نتیجه ای بعد از حدود 10 دقیقه

نتیجه مشکوک: ظهور رنگ در فاصله بین 10-5 دقیقه که نیاز به تکرار تست در عرض چند روز آینده دارد.

تشخیص حاملگی با سونوگرافی

سونوگرافی از طریق واژن در هفته های 4-5 و سونوگرافی از طریق شکم در هفته های 6-5 بارداری به صورت قابل اعتمادی قادر به تشخیص توده بارداری است.

انجام سونوگرافی در مراحل ابتدایی بارداری ممکن است تنها ضخامت بالای دیواره رحم را گزارش کند که در این شرایط بهتر است در عرض چند هفته آینده تکرار شود.