تحریریه زندگی آنلاین : رعایت نکات بهداشتی سفر بیشتر از آنکه یک برنامه برای سفرهای شما باشد، یک دستورالعمل برای کل زندگی‌تان است؛ چراکه سفر هم بخشی از زندگی است. آشنایی با نکات بهداشتی سفر و رعایت آن شاید در ابتدا دست‌وپاگیر به نظر برسد، اما این نکات جدا از زندگی روزمره نیست و همانی‌ست که همیشه، همه‌وقت و همه‌جا سلامت شما و عزیزانتان را تضمین می‌کند.
رعایت نکات بهداشتی در سفر آنجایی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که یادمان بیاید استفاده از مکان‌های عمومی در سفر، پرتکرارترین چیزی‌ست که تجربه‌اش می‌کنیم؛ صندلی‌های سالن انتظار فرودگاه، راه‌آهن و پایانه مسافربری، سرویس‌های بهداشتی عمومی، رستوران‌های بین‌راهی و کافی‌شاپ‌های فرودگاه‌ها و ایستگاه‌های راه‌آهن، فروشگاههای سوغات، میله‌ها و نرده‌ها و دست‌گیره‌ها، آبخوری‌ها و درهای ورود و خروج، بلیط و پاسپورت و چمدان و ده‌ها چیز دیگر که حین سفر لمس‌شان می‌کنیم، یا به‌کارشان می‌بریم و ده‌ها نفر پیش از ما هم از آنها استفاده کرده‌اند. این یادآوری کوتاه برای اینکه اهمیت رعایت نکات بهداشتی سفر را به ما گوشزد کند، کافی نیست؟
بیشتربخوانید:
پیشگیری از سرگیجه و تهوع در مسافرت‌ها
رعایت بهداشت در سفر با خرید از جای مطمئن
برای خرید مواد غذایی از فروشگاههای واقع در فرودگاه‌ها و ایستگاه‌های راه‌آهن و مغازه‌های بین‌راهی، به تاریخ انقضای محصولی که می‌خرید توجه کنید. اگر قصد خرید تخم مرغ یا لبنیات محلی دارید، حتما به ظاهر آن توجه کنید و از سلامتش مطمئن شوید. حتی گفته می‌شود از خرید لبنیات محلی برای اجتناب از تب مالت پرهیز کنید، مگر آنکه تولیدکننده را خوب بشناسید. تا جای ممکن از خرید کنسروجات و تن ماهی خودداری کنید، جز اینکه پیش از مصرف فرصتِ کافی برای جوشاندنش (20 دقیقه ) داشته باشید.
از محلی‌ها نان تازه و داغ بخرید؛ یعنی اگر در مقصد شما نانوایی وجود دارد، خرید نان تازه‌ای که از تنور داغ در آمده است را خرید نان بسته‌بندی ترجیح دهید، اما اگر قصد خرید از فروشگاههای بزرگ را دارید، محصولات بسته‌بندی شده که تاریخ مصرف مشخصی دارند را بخرید. تا جای ممکن از خرید خوراکی‌ها و تنقلاتی که به صورت فله‌ای به فروش می‌رسند خودداری کنید، مگر آنکه بتوانید با مشاهده ظاهر و چشیدن طعم آن از سلامتش مطمئن شوید.
میوه تازه را چه از مغازه‌های کوچک محلی می‌خرید، چه از فروشگاههای بزرگ و به صورت بسته‌بندی‌شده، قبل از مصرف خوب بشویید. اگر سفر شما از نوع سلف کترینگ است و خودتان مسئولیت پخت‌وپز را بر عهده دارید، مواد اولیه‌ای مانند گوشت قرمز، ماهی و مرغ را از فروشگاههای معتبر یا مغازه‌های محلی مورد اطمینان بخرید. کافی‌ست از اهالی شهر یا روستای مقصد، سراغ فروشنده‌های مطمئن را بگیرید.
بهداشت غذا در سفر
حالا فرض کنیم که قصد دارید بین راه و تا رسیدن به مقصد غذایی نوش جان کنید، یا در سالن انتظار فرودگاه و راه‌آهن منتظر باز شدن گیت‌ها و زمان حرکت قطار یا پروازتان هستید و نمی‌توانید بیش از این گرسنگی را تاب بیاورید، بهر دلیل بایستی به سراغ یکی از آن رستوران‌های بین راهی بروید، یا تسلیم زرق‌وبرق اغواگرانه فست‌فودهای (بین‌المللی) در سالن‌های انتظار فرودگاه‌ها شوید.
بعد از سفارش غذا و قبل از تناولِ آن، اولین کاری که میکنید، شستن دست‌ها با آب و صابون است. چه خوب که خودتان هم یک اسپری یا ژل ضدعفونی‌کننده دست همراه داشته باشید و دست‌هاتان را کاملا ضدعفونی کنید. نکته مهم بعدی این است که به جِد، دورِ خوردن غذاهای خام مثل سالادها و سبزیجاتی که از ضد عفونی‌شان مطمئن نیستید را خط بکشید و از خوردنِ غذاهای نیم‌پز پرهیز کنید. و نکته بسیار مهم آخر این است که همان غذایی را سفارش دهید که می‌دانید با ذائقه و مزاج شما جفت‌وجور است؛ یعنی غذایی که قبلا امتحانش را پس داده است. غذایی که نمی‌شناسید، قبلا امتحان نکرده‌اید و اصلا نمی‌دانید با مزاج شما سازگاری دارد یا نه را به هیچ وجه نخورید. این را می‌گویم تا از احتمال ابتلا به اسهال و استفراغ مصون بمانید.
نکات بهداشتی سفر در مصرف آب آشامیدنی
برای سفرهای یکی دو روزه به مقصدهای نزدیک در حوالی محل زندگی‌تان، مثل سفرهای طبیعت‌گردی و کوهپیمای، آب آشامیدنی را چه به صورت بطری‌های یک‌بارمصرف و چه در قمقمه‌های شخصی، از خانه بردارید.
در صورت نیاز به آب از فروشگاههای محلی، آب بخرید یا از روستاییان اجازه بگیرید و بطری‌ها و قمقمه‌های خود را از آب آشامیدنی خانه‌های آنها پر کنید.
هرگز از آب رودخانه و چشمه و جویبار میل نکنید؛ حتی اگر به شما بگویند که این آب سالم است و ما هم همین آب را می‌خوریم؛ چون ممکن است حاوی باکتری‌ها و انگل‌هایی باشد که با ورود به بدن شما دچار دل‌پیچه و اسهال‌واستفراغ‌تان کنند و خلاصه شیرینی سفر به کامتان تلخ شود.
در پارک‌ها و مکان‌های عمومی به تابلوهای آب آشامیدنی توجه کنید و این علائم را به کودکان و سالمندان هم یاد بدهید.
اگر به آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارید و ناچار به استفاده از آب چشمه یا رودخانه هستید، حتما آن را بجوشانید.
برای شستن دست‌ها ، ظرف‌ها و مواد غذایی خام هم باید از آب سالم استفاده کنید.
اگر سفرتان جاده‌ای و با ماشین شخصی است، همراه داشتن چند بطری آب در صندوق عقب ماشین، ضرری که ندارد هیچ، شاید گره‌ای از کار مسلمانی باز کند.
در فرودگاه، راه‌آهن و پایانه‌های مسافربری، دسترسی به فروشگاههای زیادی دارید، از آنها آب بخرید.
بیشتربخوانید:
امنیت و سلامت در سفر
سلامت سفر با دفع زباله و پسماند
همیشه چند کیسه زباله در کوله‌پشتی یا چمدان خود داشته باشید. زباله‌ها و مواد قابل بازیافت را از یکدیگر جدا کنید. بطری‌های شیشه‌ای و ظرف‌های پلاستیکی، جعبه‌های مقوایی و کاغذهای بسته‌بندی مواد غذایی، پاکت خریدها و ... را جدا کنید و در سطل‌های بازیافت بیندازید.
اگر به سطل بازیافت دسترسی ندارید آنها را در صندوق عقب ماشین خود قرار دهید و به اولین ایستگاه بازیافت تحویل دهید. اگر در هتل اقامت دارید، این نوع پسماند را در کیسه‌ای جداگانه قرار دهید، مطمئن باشید که کارکنان هتل به اندازه کافی در تفکیک پسماند و زباله آموزش دیده‌اند.
اضافه غذا و پوست میوه را در کیسه‌ای جداگانه در سطل زباله بیندازید.
از ریختن پوست میوه، پوست آجیل در طول مسیر با این خیال که «این‌ها قابل بازیافت هستند و به طبیعت برمی‌گردند»، خودداری کنید. حتی در صورت قابل بازیافت بودنِ پوست میوه و آجیل، ما اجازه نداریم تا چشم‌انداز مسیر را با ریختن زباله زشت و بدمنظره کنیم.
زباله‌های سرویس بهداشتی را فقط در سطل‌های مخصوص سرویس‌های بهداشتی بیندازید.
نکات بهداشتی سفر در بستن چمدان و کوله‌پشتی
همیشه چندتایی کیسه پلاستیکی و چند ورق روزنامه همراهتان باشد (به خصوص در سفرهای طبیعت‌گردی).
در صورتی‌که لباس‌های شما خیس یا گِلی شدند و خواستید لباس تمیز بپوشید، لباس‌های خیس و کثیف را در کیسه پلاستیکی قرار دهید تا رطوبت و آلودگی آنها به سایر لباس‌هایتان سرایت نکند.
داشتن چند ورق روزنامه این مزیت را دارد که اگر در صورتِ بارندگی، برف یا عبور از رودخانه و جویبار کفش‌های شما خیس شد، بتوانید با قرار دادنِ چند ورق روزنامه‌ی مچاله شده و خشک در آن، رطوب کفشتان را بگیرید. یادتان باشد این کار را چند بار انجام دهید تا رطوبت کفشتان به کلی از بین برود.
بهداشت فردی در سفر؛ سرویس‌های بهداشتی
استفاده از سرویس‌های بهداشتی عمومی در سفر اجتناب‌ناپذیر است؛ سرویس‌های بهداشتی فرودگاه‌های بین‌المللی، سرویس‌های بهداشتی ایستگاه‌های راه‌آهن و پایانه‌های مسافربری، سرویس‌های بهداشتی بین راهی، سرویس‌های بهداشتی هواپیما و قطار، سرویس‌های بهداشتی خیابان‌ها و گذرگاه‌های مقصد و هتل.
در چنین مواردی داشتن دستمال توالت، کاور توالت فرنگی و اسپری ضدعفونی‌کننده، ایده‌آل ترین حالت ممکن است. اگرچه سرویس‌های بهداشتی همه فرودگاه‌های بین‌المللی و ایستگاه‌های راه‌آهن مجهز به دستمال توالت هستند و به طور پیوسته شسته و ضدعفونی می‌شوند، اما یک درصد فکر کنید که این اتفاق نیفتد؛ پس علاج واقعه را قبل از وقوع کنید و اقلامی که گفتم را با خود بردارید.
در شهر مقصد بهتر است از همان سرویس بهداشتی هتل محل اقامتتان استتفاده کنید، اما اگر مجبور شدید، چاره‌ای جز همراه داشتنِ دستمال توالت و اسپری ضدعفونی کننده ندارید.
بعد از اجابت مزاج، دست‌های خود را با آب و صابون بشویید و برای بازکردن درها از پا (به روش هل دادن ????) یا از دستمال کاغذی استفاده کنید.
رعایت نکات بهداشتی سفر در استحمام
اگر محل اقامت شما هتل است، شانس استفاده از حوله تمییز و ضدعفونی‌شده را خواهید داشت؛ اگر نه، حوله بردارید.
قبل از استحمام سطوح و شیرآلات را بشویید.
وسایل شخصی حمام‌تان را در جایی قرار دهید که قبلا خودتان ضدعفونی کرده‌اید، یا آنها را در کیسه‌ای پلاستیکی قرار دهید و جایی آویزان کنید تا با سطوح تماس نداشته باشند.
بعد از حمام، بدن خود را کامل خشک کنید و لباس مناسب بپوشید که سرما نخورید.
حوله‌ها و لباس‌های خیس را از حوله‌ها و لباس‌های خشک جدا کنید.
حوله‌های خیس را روی جالباسی قرار دهید تا زمانی که خانه‌دار هتل برای نظافت اتاق آمد، آنها را به لاندری انتقال دهد.
حوله شخصی‌تان را جایی در معرض هوای تازه قرار دهید تا خشک شود. (البته از پنجره هتل آویزان نکنید ????)
نکات بهداشتی سفر در لباس پوشیدن
لباس‌های تنگ نپوشید؛ اجازه بدهید سطح پوست شما نفس بکشد و اکسیژن کافی دریافت کند.
اگر لباس‌تان بر اثر تعریق، بارندگی یا هر دلیل دیگر خیس شد، بلافاصله آن را عوض کنید و لباس خشک و تمییز بپوشید.
لباس‌هایی از جنس الیاف طبیعی بپوشید که حساسیت کمتری ایجاد می‌کنند و دچار عرق سوز نمی‌شوید.
لباس مناسب فصل سفر را بپوشید. برای هر فصلی لباس مناسبش را با خود همراه ببرید.
همیشه چند دست لباس اضافه، چند جفت جوراب و چندتایی لباس زیر بیشتر همراه خود داشته باشید.
سلامت سفر با خواب کافی
قبل از سفر به اندازه کافی استراحت کنید تا خواب نمانید و در ساعات قبل از پرواز و حرکت قطار هوشیار باشید تا از پرواز یا قطار جا نمانید.
همیشه یک پتوی مسافرتی سبک همراه خود داشته باشید. بهترین وسیله برای خوابیدن یا چرتی کوتاه در طول پرواز، در کوپه قطار و حتی در سالن‌های انتظار همین پتوی نرم و سبک است.
چشم‌بند خواب فراموش نشود؛ این وسیله کوچک و کاربردی مانع ورود نور به چشم‌تان می‌شود. در واقع ذهن شما را فریب می‌دهد که شب شده و زمان خواب است.
در طول مسیر (پرواز – قطار) لباس راحت بپوشید. لباس‌های تنگ مانع خوابیدن و استراحت عضلات می‌شوند.
حین سفر از نوشیدن قهوه و نوشیدنی‌های کافئین‌دار که مانع خوابیدن می‌شوند، خودداری کنید.
لوازم بهداشت فردی در سفر
فرقی نمی‌کند چه نوع سفری می‌روید و چند روز را قرار است در سفر سپری کنید. این چند قلم جنس را همیشه همراه خود داشته باشید اما مقدار و تعداد آن به دوری و نزدیکی مقصد و تعداد روزهای سفرتان بستگی دارد:
مسواک، خمیردندان، نخ نخدان و خلال دندان
نوار بهداشتی، پد بهداشتی بانوان
دستمال کاغذی و دستمال توالت
دستمال مرطوب
پنبه و گوش پاک‌کن
صابون (مایع یا جامد)
اسپری یا ژل ضدعفونی دست و سطوح
ملحفه و روبالشتی شخصی
کرم مرطوب‌کننده و ضد آفتاب
داروهای شخصی
کاور توالت فرنگی (در سفرهای خارجی)
یک کیف کوچک حاوی لوازم کمک‌های اولیه
*بعضی اقلام مثل اسپری و ژل ضدعفونی‌کننده دست و سطوح باید دم دستتان باشد. اما سایر اقلام را می‌توانید در کیفی مجزا قرار دهید تا به مقصد برسید و در صورت نیاز از آنها استفاده کنید.
*به‌طورکلی دو کیف برای لوازم بهداشتی داشته باشد: یک کیف کوچک و دمِ دستی برای طول مسیر که اقلام ضروری را در آن قرار می‌دهید و یک کیف بزرگ‌تر و مجهزتر برای زمانی که به مقصد می‌رسید.
سلامت سفر؛ بدانید و آگاه باشید
پاهای خود را مرتب بشویید و خشک کنید.
جوراب تمیز بپوشید. جوراب‌های کثیف و خیس را در کیسه‌ای پلاستیکی و جدا از سایر لباس‌ها قرار دهید.
اگر فرصت و امکان شستن و خشک کردنِ جوراب و لباس زیرتان را دارید، این کار را انجام دهید.
تا جای ممکن (در هتل، قطار) از ملحفه و روبالشتی شخصی استتفاده کنید.
تا می‌توانید مایعات سالم (چای، دم‌نوش و آب ولرم) بنوشید تا روده‌های شما مرطوب بماند و اجابت مزاج به راحتی انجام شود.
علائم اسهال را جدی بگیرید؛ مدفوع شل و آبکی، درد و کرامپ شکمی، استفراغ و تب. اگر دچار این علائم شدید، در محل اقامتتان استراحت کنید، از خوردن غذاهای چرب و آبکی پرهیز کنید. کته یا برنج به همراه ماست میل کنید و با ترکیب 2 قاشق مرباخوری شکر، 1 قاشق چایخوری نمک، 2/1 قاشق چایخوری جوش شیرین و 4 لیوان آب جوشیده سرد شده، برای خودتان محلول او آر اس تهیه کنید. اگر بهتر نشدید، به نزدیکترین مرکز درمانی مراجعه کنید.
تا جای ممکن از خوردن فست‌فود پرهیز کنید، مگر اینکه قبلا غذای آن را امتحان کرده و از کیفیت آن مطمئن باشید.
پرخوری نکنید، تنقلات ناسالم نخورید. غذاهای گوشتی و دیرهضم زیاد نخورید.
حین سفر چه در هواپیما و قطار، چه در فرودگاه‌ها و ایستگاه‌های راه‌آهن، تحرک کافی داشته باشید تا خون به اندازه کافی به اندام‌ها و عضلات شما برسد.
برای شست‌وشوی دهان و دندان از آب آشامیدنی و مطمئن استفاده کنید.
بهداشت سفرهای نوروزی
تمام مواردی که گفتم را موبه‌مو در سفرهای نوروزی رعایت کنید؛ با این تفاوت کند در نوروز حجم و تعداد سفرها بیشتر است و تعداد مسافرینی که از مکان‌های عمومی استفاده می‌کنند هم چندین‌وچندبرابر حالت عادی‌ست و رعایت نکات بهداشتی از اوجبِ واجبات. پس همه موارد فوق را برای سفرهای نوروزی‌تان رعایت کنید تا سفر خاطره‌ای خوش شود برای شما و عزیزانتان.
همه را گفتم تا بگویم که ...
رعایت نکات بهداشت فردی و عمومی سفر، بیش از آنکه وظیفه دولت و مسئولین و نهادها و چه و چه باشد، مسئولیتی فردی‌ست؛ یعنی شخصِ شخیص شما در قبال سلامتی‌تان مسئول است و لاغیر.
