لطفاً بفرماييد جايگاه مديريت پسماند را در شهرداري‌هاي كشور چگونه ارزيابي مي‌كنيد و سازمان‌هاي مديريت پسماند در اين خصوص چه وظايفي بر عهده دارند؟
مديريت پسماند تا يك دهه گذشته صرفاً در رفت و روب معابر شهري، جمع آوري و دور كردن زباله‌ها از شهرها و ريختن آنها در خارج از شهر به هر شكل ممكن خلاصه مي‌شد؛ اما با گسترش شهرها و افزايش جمعيت و در نتيجه افزايش پسماندها، توجه شهرداري‌ها به اين موضوع جلب شد و همين امر موجب تشكيل سازمان‌هاي بازيافت، ابتدا در كلانشهرها و سپس در شهرهاي كم‌جمعيت‌تر گرديد. امروزه اين سازمان‌ها كاملاً تخصصي با موضوع برخورد كرده و به مسأله پسماند حتي قبل از توليد مي‌انديشند. آنها با وضع قوانين سعي دارند ابتدا از توليد بي‌رويه زباله پيشگيري كنند. يعني مقوله‌هاي توليد، نگهداري و ذخيره‌سازي، جمع‌آوري، حمل و نقل، دفع و بازيافت مواد از مواردي هستند كه اين سازمان‌ها به طور جدي به آنها مي‌پردازند و وظيفه دارند بر اين موارد نظارت داشته و با وضع قوانين آنها را كنترل كنند.
وضعيت فعلي مديريت پسماند در شهرداري‌هاي كشور چگونه است و چه راهكارهايي براي اصلاح و بهينه‌سازي وضع موجود پيشنهاد مي‌كنيد؟
هم‌اكنون در بسياري از شهرهاي استان‌ها و همچنين شهرهايي كه جمعيت بالايي دارند، سازمان‌هاي بازيافت و يا مديريت‌هايي تحت اين عنوان تشكيل شده است كه به طور تخصصي به مقوله پسماندهاي شهري مي‌پردازند. با توجه به اينكه كشور ما در اين رابطه تجربه چنداني نداشته و نياز به تقويت بنيه علمي، انساني و صنعتي دارد، لازم است دولت با كمك‌هاي بلاعوض خود به توانمندسازي نيروي انساني و موارد سخت‌افزاري شهرداري‌هاي كشور، خصوصاً در شهرهاي كوچك (با توجه به درآمد اندك شهرداري‌هاي آنها) كمك كند تا اين شهرداري‌ها با بهره‌گيري از تكنولوژي‌هاي روز و همچنين آموزش و فرهنگ‌سازي در بين شهروندان، بتوانند معضل زباله‌هاي شهري را حل كنند.
همچنین با توجه به پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته در جهت تقویت بنیه مالی صنایع فعال در حوزه بازیافت در قانون مدیریت پسماند، با اجرايی شدن بندهای این قانون و آيین‌نامه اجرايی آن و تشکیل صندوق حمایت از محیط زیست می‌توان گام مؤثری در حمایت از این صنایع برداشت.
نقاط مثبت و منفي قانون مديريت پسماند و آيين‌نامه اجرايي آن را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟
قانون مديريت پسماند اگرچه توانسته است در بسياري موارد به ياري شهرداري‌ها بشتابد و مشكلات مربوط به خلاء قانون را در بسياري از موارد پر كند، اما اين قانون هنوز ناقص است و اين خلاء با پيشرفت موضوع مديريت پسماند هر روز بيشتر بروز مي‌كند؛ به ويژه در بخش آيين‌نامه اجرايي که انجام برخی امور جزء وظائف شهرداری‌ها نیست، اما در این آيین‌نامه جزء وظایف شهرداری‌ها قلمداد شده است. به عنوان نمونه می‌توان به ماده 10 اين آيین‌نامه اشاره كرد.
در راستاي اجراي مديريت بهينه پسماندهاي عادي، سازمان مديريت پسماند شهرداري مشهد در چه مرحله‌اي است و اصول فعاليت‌هاي سازمان بر چه مواردي استوار شده است؟
شايد به جرأت بتوان گفت سازمان بازيافت و تبديل مواد شهرداري مشهد در موضوع مديريت پسماند در سطح كشور جزء رده‌هاي اول قرار دارد و افتخارات كسب‌شده توسط سازمان طي سال‌هاي گذشته مي‌تواند مؤيد اين مسأله باشد. اما هنوز راه درازي براي رسيدن به ايده‌آل‌ها در پيش است و نياز به كار بيشتري دارد. اين سازمان اصولاً فعاليت‌هاي خود را بر پايه مطالعه، تحقيق و بررسي و جلب مشارکت مردمی و بخش خصوصی استوار نموده است.
شهر مشهد با جمعيتي بالغ بر 2.500.000 نفر و بيش از 25.000.000 زائر در سال، با توليد1700 تن انواع زباله در روز، دومين كلانشهر از نظر زباله توليدي است كه اين ميزان در ايام تابستان و سال نو تا 2400 تن زباله در روز افزايش مي‌يابد. اين مقدار زباله نياز به برنامه‌ريزي منظم در خصوص دفع مناسب و بازيافت دارد كه درصورت بازيافت اصولي و بهداشتي زباله‌ها مي‌توان ضمن حفظ محيط زيست و كاهش آلايندگي‌هاي ناشي از دفن زباله، كمك مؤثري به حفظ منابع طبيعي و ايجاد اشتغال نمود.
تاريخچه سازمان بازيافت و تبديل مواد شهرداري مشهد
سازمان بازيافت در اجراي ماده 84 قانون شهرداري‌ها و تصويب اساسنامه سازمان به شماره 1559/34/3/1/7458 و با هدف مديريت سيستم‌هاي جمع‌آوري، حمل، تخليه، دفن و پردازش زباله و همچنين ساماندهي وضعيت جمع‌آوري، حمل، تخليه، و دفن ضايعات ساختماني، پسماندهاي پزشكي و صنعتي در تاريخ 15/5/75 رسماً فعاليت خود را آغاز نمود.
نگاهي به واحدهاي اجرايي سازمان
ستاد ساماندهي خاك و ضايعات ساختماني
تخليه غيرمجاز خاك و ضايعات ساختماني در حواشي بزرگراه‌ها، جاده‌ها و مسيل‌ها كه موجب وارد آمدن خسارت‌هاي بهداشتي، زيست محيطي، اقتصادي و نيز ايجاد منظر نامناسب براي شهر شده بود، سازمان بازيافت و تبديل مواد شهرداري مشهد را بر آن داشت كه طرحي جهت ساماندهي جمع‌آوري و حمل و نقل اين مواد تهيه كرده و به اجرا گذارد. طي بررسي‌ها و مطالعاتي كه انجام گرفت، اين نتيجه به دست آمد كه بهترين روش كنترلي، كنترل ماشين‌آلات مرتبط با توليد و حمل اين نوع مواد مي‌باشد و در اين راستا طرح اجرايي تهيه و به اجرا گذاشته شد. بر اساس طرح مذكور، ابتدا چندين نقطه جهت تخليه مجاز اين مواد شناسايي شد، سپس خاك و نخاله‌هاي توليدي در شهر با نظارت و كنترل اين سازمان به محل‌هاي مذكور هدايت شدند. فاز دوم اين طرح جلوگيري از دپوي اين مواد در معابر بود. سازمان بازيافت با طراحي و ساخت مخازن مخصوص و استقرار آنها در مكان‌هايي كه خاك و نخاله توليد مي‌كردند، جمع‌آوري و حمل اين مواد را به صورت مكانيزه انجام داد.
در حال حاضر، 38 پيمانكار با تعداد 700 مخزن ويژه و 54 دستگاه خودروي مخصوص جمع‌آوري و حمل مكانيزه خاك و ضايعات ساختماني، در سطح شهر فعال بوده و به طور مرتب به شهروندان خدمات‌رساني مي‌كنند.
از مزاياي طرح مكانيزه مي‌توان به موارد ذيل اشاره نمود:
1- اندازه باكس‌ها كه امكان استفاده از آنها را در حداقل فضا ممكن مي‌سازد.
2- حمل آسان و سريع و بهداشتي باكس‌ها
3- هزينه مناسب
اين ستاد علاوه بر ساماندهي ضايعات و نخاله‌هاي ساختماني، خاك‌هاي نباتي مرغوب را نيز جهت پروژه‌ها و فضاهاي سبز ارسال مي‌كند.
ستاد اجرايي تفكيك از مبدأ
كاهش ميزان توليد زباله شايد بهترين راه در جهت حفظ بهداشت و حفظ محيط زيست باشد؛ اما توليد زباله امري اجتناب‌ناپذير است و در اين مرحله، يعني پس از توليد، بازيافت مواد اهميت خاصي دارد.
الف- تفكيك مواد در مبدأ توليد
ب- تبديل مواد در مراكز صنعتي
الف) تفكيك مواد در مبدأ توليد
طرح تفكيك زباله از مبدأ و جمع‌آوري زباله‌هاي خشك قابل بازيافت با توجه به نياز شهروندان و ارتقاي سطح خدمات‌رساني به روش‌هاي مختلف به شرح ذيل به اجرا درآمد:
- جمع‌آوري زباله خشك شهروندان از درب منازل با آموزش خانه به خانه آغاز شد و در حال حاضر 450000 خانوار تحت پوشش اين طرح مي‌باشند. در اين روش خودروهاي ويژه به صورت هفتگي به درب منازل مراجعه كرده و زائدات خشك شهروندان را جمع‌آوري و در ازاي آن هدايايي نيز اهدا مي‌كنند.
- جمع‌آوري كاغذهاي باطله ادارات از طريق نصب ظروف ويژه كاغذ در مراكز اداري آغاز شد و تاكنون نيز تعداد 15000 ظرف مخصوص تحويل 550 مركز اداري گرديده است.
- ايجاد ايستگاه‌هايي جهت مبادله كاغذهاي باطله شهروندان با بن خريد كتاب و لوازم تحرير. اين ايستگاه‌ها معمولاً دكه‌هاي فروش مطبوعات و بعضاً فروشگاه هاي لوازم تحرير هستند كه از طريق عقد قرارداد با سازمان در اين مهم مشاركت دارند.
- ايجاد ايستگاه‌هاي ثابت مبادله زباله خشك با كالا در مدارس و اجراي طرح پاكياران مدارس با توجه به تعداد دانش‌آموزان در كل كشور و نظر به اينكه اين قشر در آينده بخش عظيمي از جامعه را تشكيل خواهند داد. ضروري است در كنار سوادآموزي، اقدامات فرهنگي گسترده‌اي نيز در جهت دانش و نگرش زيست محيطي اين گروه از اجتماع صورت گيرد.
اين طرح با هدف آشنايي دانش‌آموزان با فرهنگ بازيافت و مشاركت آنها در اين امر، جهت حفظ محيط زيست و حفظ سرمايه‌هاي ملي در برخي مدارس شهر مشهد به اجرا گذارده شد. بر اساس اين طرح، كارشناساني در قالب مربي پس از طي يك دوره آموزشي كوتاه‌مدت، تحت عنوان مربي پاكيار به مدارس اعزام مي‌شوند كه وظيفه آنها آموزش به دانش‌آموزان و اطلاع‌رساني به آنان در مقوله بازيافت است كه به صورت هفتگي انجام مي‌شود. علاوه بر آموزش و موازي با برنامه‌هاي آموزشي، يك روز در هفته كه به نام روز بازيافت هر مدرسه انتخاب شده است، دانش‌آموزان مواد قابل بازيافتي را كه طي هفته در منزل و مدرسه جمع‌آوري كرده‌اند، به مدرسه مي‌آورند و با لوازمي كه براي مبادله اين مواد تهيه شده است، معاوضه مي‌كنند. اين لوازم كه به فراخور سن و سال و جنسيت (دختر يا پسر بودن) تهيه شده، معمولاً شامل لوازم تحرير، اسباب بازي، لوازم ورزشي و ... مي‌باشد، در حال حاضر 301 واحد آموزشي كه در واقع شامل 500 آموزشگاه در مقاطع مختلف تحصيلي است، با حدود 150000 دانش آموز تحت پوشش اين طرح است.
- ايجاد ايستگاه‌هاي ثابت مبادله زباله خشك با كالا (waste bank) در سطح شهر. اين طرح با هدف ارائه خدمات بهينه و ايجاد شرايط آسان‌تر براي خانواده‌هايي كه به هر علت در زمان مراجعه خودروهاي تفكيك زباله از مبدأ به درب منزل‌شان، در منزل حضور ندارند، انجام مي‌گيرد. اين ايستگاه‌ها به صورت تقريباً مساوي در تمام سطح شهر پراكنده هستند و در حال حاضر تعداد آنها در سطح شهر مشهد 20 ایستگاه است كه تا پايان سال 88 به30 ایستگاه افزايش خواهد يافت.
- در اين ايستگاه‌ها در قبال مواد زائد خشك قابل بازيافت شهروندان، هدايايي همچون لوازم خانگي، مواد شوينده، كارت اعتباري خريد و... داده مي شود.
- در اين روش شهروندان با تحويل زباله‌هاي خشك خود به متصدي ايستگاه، به عنوان مشترك آن ايستگاه كارت اشتراك دريافت كرده و پس از توزين مواد تحويلي، ارزش ريالي زائدات بر اساس قيمت بازار محاسبه و به حساب شهروندان در برنامه‌هاي رايانه‌اي كه به همين منظور طراحي و موجود مي‌باشد، ثبت مي‌گردد. شهروندان در هر بار مراجعه هم مي‌توانند معادل ارزش ريالي، مواد زائد خود را از كالاهاي موجود در ايستگاه (شامل انواع مواد شوينده و بهداشتي و كارت اعتباري خريد) دريافت كنند و هم اين مبلغ را در حساب خود پس‌انداز كرده و در فرصت‌هاي ديگر از آن استفاده نمايند.
- يكي ديگر از مهم‌ترين وظايفي كه اخيراً به اين ايستگاه‌ها واگذار گرديده، دريافت زباله‌هاي الكترونيكي است كه اين لوازم پس از جمع‌آوري، بازيافت شده و مجدداً مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
- ایستگاه‌های بازیافت مستقر در مجتمع‌های مسکونی:
این طرح که توسط هیأت مدیره مجتمع‌های مسکونی، اجرا و مدیریت می‌شود و سازمان تجهیزات و لوازم مربوطه را در اختیار آنها قرار می‌دهد (اعم از کانکس، کامپیوتر و ...) مشابه waste bank مي‌باشد؛ با اين تفاوت كه مدیریت درآمد و هزینه آن با هیأت مدیره مجتمع‌هاست.
ب) تبديل مواد در مراكز صنعتي
- تبديل مواد زائد خشك قابل بازيافت
- تبديل مواد زائد تر (مواد آلي)
مهم‌ترين مسأله در بازيافت مواد، پس از تفكيك آنها در مبدأ توليد، بازيابي آنهاست؛ زيرا اگر اين كار به طور اصولي و بهداشتي انجام نشود، مي‌تواند بهداشت و سلامت جامعه را به خطر بيندازد. در اين راستا و به منظور پيشگيري از خطرات احتمالي بهداشتي، سازمان بازيافت و تبديل مواد شهرداري مشهد با جلب مشاركت بخش خصوصي اقدام به تأسيس صنايع تبديلي نمود كه عبارتند از:
كارخانه بازيافت كاغذ
كارخانه بازيافت pet
كارخانه بازيافت پلاستيك
كارخانه بازيافت لاستيك خودرو
مجتمع صنعتي بازيافت
توليد هزاران تن انواع پسماندهاي قابل بازيافت و لزوم بازيافت اصولي و بهداشتي آنها، از دلايل مهم راه‌اندازي اين واحد است كه با مشاركت بخش خصوصي و با هدف ايجاد اشتغال و سرمايه‌گذاري در صنعت بازيافت و در جهت توسعه انجام مي‌پذيرد.
اهم فعاليت‌هاي انجام‌گرفته كارخانه بازيافت كاغذ
هدف از ايجاد اين كارخانه استفاده مجدد از كاغذهاي باطله ادارات، مدارس، منازل و ايستگاه‌هاي ثابت و موقت است. كاغذ ورودي به كارخانه، با آب مخلوط و پس از همزني مداوم و گرفتن ناخالصي‌ها، در مخازن بتوني به خمير تبديل شده، سپس خمير روي ميز كاغذ پهن و پس از عبور از تونل خشك‌كن به صورت رول، آماده مي‌گردد. اين كاغذهاي رول‌شده در كارخانه اوليه در واحد توليد ورق و كارتن به ورق‌هاي چندلايه (تا 5 لايه) جهت كارتن‌سازي تبديل مي‌شود. همچنين سيستم‌هاي تا، برش و چاپ روي كارتن نيز در اين واحد پيش‌بيني شده است و محصول نهايي كارتن آماده جهت بسته‌بندي انواع محصولات، طبق سفارش خريدار خواهد بود.
مشخصات كارخانه
ظرفيت: 15 تن در روز
كل مبلغ سرمايه‌گذاري: 40 ميليارد ريال
سال بهره‌برداري فاز يك: 1382
سال بهره‌برداري فاز دو: 1387
كارخانه بازيافت pet
اين كارخانه با هدف كاهش خطرات زيست محيطي ناشي از ماندگاري زياد ظروف pet در طبيعت احداث گرديده است. در اين كارخانه ابتدا رينگ ليبل و برچسب‌هاي روي بطري‌ها به روش شناوري در آب جدا و پس از شستشوي اوليه آسياب مي‌شوند؛ سپس مجدداً با آب داغ و سود كاستيك شستشو داده شده و پس از آبكشي به صورت مكانيكي و با هواي گرم خشك و در نهايت به پرك پت تبديل مي‌گردند.
مشخصات كارخانه
ظرفيت: 6 تن در هر شيفت كاري
كل مبلغ سرمايه‌گذاري: 12 ميليارد ريال
سال بهره‌برداري: 1384
كارخانه بازيافت پلاستيك
هدف از احداث و راه‌اندازي اين كارخانه، بازيافت اصولي و بهداشتي ضايعات پلاستيكي است. در اين كارخانه مواد پلاستيكي در پروسه تفكيك، پس از آسياب و خاك‌گيري و گندزدايي با اشعه ماوراء بنفش طي سه مرحله شستشو داده مي‌شوند (شامل 1. شستشو با آب سرد 2. شستشو با آب گرم به علاوه سود كاستيك 3. مجدداً شستشو با آب سرد)، سپس در دماي بالا رطوبت و ناخالصي‌هاي آنها گرفته شده و پس از خشك شدن تبديل به گرانول مي‌گردند. از نكات حائز اهميت اين طرح بازيافت آب به ميزان 95 درصد با روش ته‌نشيني، فيلترينگ و ازن‌زني مي‌باشد.
مشخصات كارخانه
كل مبلغ سرمايه‌گذاري: 6 ميليارد ريال
سال بهره‌برداري: 1386
كارخانه بازيافت لاستيك
با توجه به حجم انبوه تايرهاي مستعمل، بازگشت آنها به چرخه مصرف از اهداف راه‌اندازي اين كارخانه مي‌باشد. در اين كارخانه تايرهاي مستعمل توسط آسياب تبديل به گرانول و بعد از چندين مرحله الياف‌زدايي، با چسب مخصوص و پيگمنت در پروسه‌هاي متعدد و تحت فشار خاص پخته و تبديل به كفپوش لاستيكي مي‌شوند.
مشخصات كارخانه
مواد اوليه: تاير مستعمل، چسب مخصوص، پيگمنت
محصولات: گرانول و پودر لاستيك، كفپوش لاستيكي
اين كارخانه با مشاركت بخش خصوصي در مراحل انعقاد قرارداد تجهيزات مي‌باشد.
تبديل مواد زائد آلي
بيشترين درصد مواد زائد در مناطق شهري و روستايي از مواد آلي تشكيل مي‌شود كه بين 63 تا 70 درصد مي‌باشد و شايد بتوان گفت قسمت اعظم معضل زباله در كشور ما همين مواد آلي است.
بنابراين، تبديل اين مواد در صدر برنامه‌هاي سازمان‌هاي بازيافت و تبديل مواد قرار گرفت و اقدام به احداث كارخانجات توليد كمپوست از زباله در بيشتر شهرهاي بزرگ ايران شد.
كارخانه كمپوست
كارخانه توليد كود آلي (كمپوست) شهر مشهد با ظرفيت پذيرش روزانه 500 تن زباله در سال 1375 به بهره‌برداري رسيد. در اين كارخانه مواد آلي موجود در زباله به روش تخمير هوازي طي يك دوره 70 روزه به كمپوست تبديل مي‌شود كه از نظر اندازه حداكثر 6 ميلي‌متر مي‌باشد. از نظر مرغوبيت و بر اساس دسته‌بندي مؤسسه تحقيقات و استاندارد صنعتي ايران و استاندارد ملي، آناليز شيميايي كود كمپوست و كودها در دو گروه B و A دسته‌بندي شده‌اند كه كود مشهد در دسته A قرار گرفت. با توجه به اينكه ايران داراي اقليم نيمه‌خشك و خشك مي‌باشد و به دليل كمبود رطوبت و وجود روان آب‌ها، از نظر مواد غذايي فقير بوده و به انواع كودها جهت كشاورزي نياز دارد، همچنين، به دليل مصرف كودهاي شيميايي كه باعث تخريب بافت خاك و كاهش هوموس آن شده است، اين خاك‌ها نياز به اصلاح ساختار دارند كه كود كمپوست علاوه بر افزايش حاصلخيزي خاك، قادر به اصلاح ساختار آن نيز مي‌باشد و موجب جذب و نگهداري رطوبت و ايجاد تخلخل در خاك و افزايش نفوذ هوا مي‌گردد. با توجه به حجم زباله روزانه، احداث كارخانه كمپوست شماره 2 با ظرفيت پذيرش روزانه 1000 تن زباله در دستور كار قرار گرفت كه مكان‌يابي و انتخاب زمين و مطالعات فاز صفر و يك آن نيز انجام پذيرفته است. اين كارخانه طي سال‌هاي 88 و 89 احداث خواهد شد.
- ورمي كمپوست
اين نوع كود توسط گونه‌اي از كرم‌ها به نام «ايزونيا فوتيدا» كه به كرم زباله‌خوار نيز مشهورند، توليد مي‌شود. توليد اين كود با استفاده از كرم مذكور در شهر مشهد با ظرفيت توليد روزانه يك تن آغاز شد. طي آزمايش‌هاي متعددي كه برروي اين كرم‌ها و نيز كود توليدي آن انجام گرفته است، اخيراً جهت تغذيه اين كرم‌ها از برگ نوعي درخت به نام زيتون تلخ (neem) و نيز كمپوست استفاده مي‌شود.
كارخانه توليد كود گوگرددار (گرانوله)
توليد اين كود با هدف غني‌سازي كود كمپوست در شهر مشهد آغاز شد. اين كود غني‌شده از تركيبات كود كمپوست، گوگرد و بنتونيت تشكيل شده است كه علاوه بر تأثيرات فيزيكي بر روي خاك، از نظر شيميايي نيز به دليل داشتن گوگرد كه در رشد گياه مؤثر است، موجب خنثي‌سازي بي كربنات و كاهش PH خاك و همچنين جذب بيشتر فسفر و ساير ريزمغذي‌ها مي‌شود.
واحد دفن و دفع زباله
اهم اقدامات انجام‌شده:
- دفن اصولي و بهداشتي انواع پسماندها (زباله‌هاي خانگي، صنعتي، بيمارستاني و...)
- احداث لاگون‌هاي تصفيه شيرابه به منظور كاهش اثرات نامطلوب آن
- تلاش در جهت كاهش انتشار بوهاي نامطبوع در محل دفن زباله‌ها
- راه‌اندازي محل دفن جديد زباله‌هاي شهري در زميني به مساحت 494 هكتار در كيلومتر 25 جاده مشهد- ميامي
- استحصال گاز متان از محل دفن زباله‌هاي شهري
- احداث فضاي سبز در محل دفن جديد زباله‌هاي شهر مشهد
ايستگاه موقت خدمات شهري
مهم‌ترين اهداف:
- ارتقاي سطح خدمات‌رساني به شهروندان
- كاهش تردد خودروهاي كوچك حمل زباله و در نتيجه كاهش ترافيك و آلودگي
- كاهش هزينه‌هاي جمع‌آوري و حمل زباله‌هاي شهري
- كاهش زمان جمع‌آوري زباله‌ها و رضايت‌مندي بيشتر شهروندان
ايستگاه شماره 1 خدمات شهري
- ظرفيت پذيرش زباله: 450 تن زباله در روز
- كل مبلغ سرمايه‌گذاري:5.500.000.000 ريال
ايستگاه شماره 2 خدمات شهري
- ظرفيت پذيرش زباله: 400 تن در روز
- كل مبلغ سرمايه‌گذاري: 20.000.000.000 ريال
پروژه احداث نيروگاه بيوگاز
به دنبال اجراي موفقيت‌آميز پروژه استحصال گاز از محل دفن زباله، عمليات اجرايي احداث نيروگاه بيوگازسوز نيز آغاز گرديد. اين نيروگاه كه با ظرفيت توليد حداقل kw/h600 انرژي الكتريكي، طي يك دوره 13 ساله طراحي شد، در همين راستا و به منظور بهره‌مندي از امتيازات تعريف‌شده در پيمان كيوتو و مكانيزم توسعه پك (CMD)، پيگيري‌هاي لازم براي تعريف و ثبت آن در مراجع جهاني (سايت UNFCCC) آغاز گرديد و اكنون در مراحل پاياني ثبت جهاني مي‌باشد. بهره‌برداري از اين نيروگاه از ابتداي سال 1388 و با حضور وزير محترم نيرو و معاون محترم رياست جمهوري و رياست محترم حفاظت محيط زيست كشور آغاز شد.
مديريت نظارت عاليه بر امور خدمات شهري
اهم فعاليت‌هاي انجام‌گرفته:
- نظارت و كنترل بر فعاليت پيمانكاران خدمات شهري توسط كارشناسان ناظر در دو بخش جمع‌آوري زباله و رفت و روب معابر
- استفاده از نقطه نظرات شهروندان در رابطه با ارزيابي و عملكرد پيمانكاران خدمات شهري با استفاده از 20 هزار رابط و ناظر مردمي در سطح شهر
- ساماندهي و جمع‌آوري ضايعات اصناف به وسيله خودروهاي ويژه
- ملزم نمودن اصناف به استفاده از سطل زباله چرخدار متناسب با زباله توليدي
- نظارت بر تمام كانال‌ها و به‌خصوص كانال‌هاي سرپوشيده و داراي مشكل در سطح شهرداري‌هاي مناطق
- مكان‌يابي و نظارت بر نصب ظروف مخصوص زباله در معابر شهري
- مكان‌يابي و نظارت بر نصب مخازن گالوانيزه ويژه زباله‌هاي شهري. استفاده از اين مخازن به لحاظ ويژگي‌هاي خاص خود از قبيل جنس، زيبايي ظاهري، افزايش زمان بازدهي كار، ضد زنگ بودن و مقاومت در برابر اسيديته شيرآبه زباله، اقدام مؤثري در جهت ارتقاي كيفيت خدمات شهري و كاهش هزينه‌ها در درازمدت مي‌باشد. ظرفيت اين مخازن 1100 ليتر است كه در سطح شهر مشهد مورد بهره‌برداري قرارگرفته است.
طرح بازرسان افتخاری:
در این طرح که با حضور داوطلبان دارای تحصيلات عالیه و با انجام فراخوان عمومی انجام می‌شود، شهروندانی که صلاحیت لازم را دارند، از طریق سایت سازمان ثبت نام كرده و پس از طی مراحل تأيید، فرم‌های نظرسنجی خدمات شهری از طریق سایت در اختیارشان قرار می‌گیرد و آنها به عنوان ناظرين افتخاری به صورت ماهیانه اقدام به تکمیل و ارسال فرم‌ها می‌كنند که امتیازات (مثبت و منفی) اعطايی شاخصی بر عملکرد منطقه و پیمانکار می‌باشد.
طرح معدوم‌سازي سگ‌هاي ولگرد:
اگرچه سگ ازدوستان قديم بشر محسوب مي‌شده و بيش از هزاران سال از اهلي شدن اين حيوان و نقش مفيد آن در زندگي بشر مي‌گذرد، ولي با شناخت برخي بيماري‌هاي مشترك انسان و سگ و با به خطر افتادن سلامت، امروزه ديگر در هيچ نقطه‌اي از دنيا حضور آزاد سگ‌هاي بدون صاحب در خيابان‌ها پذيرفته‌شده نيست و سگ‌هاي ولگرد يكي از مشكلات مهم بهداشتي و اجتماعي در بسياري از شهرهاي بزرگ دنياست. شهر مشهد نيز با بيش از 5/2 ميليون نفر جمعيت ثابت و حدود 25 ميليون نفر توريست كه هر ساله به اين شهر مي‌آيند، از اين امر مستثني نبوده و وجود سگ‌هاي ولگرد، به‌خصوص در حاشيه شهر كه باعث شيوع بيماري‌هاي مختلفي نيز مي‌شوند، به عنوان يك معضل در سطح شهر مشهد مطرح بود. لذا اين سازمان با انجام مطالعات و بررسي روش‌هاي مختلف جهت حل اين معضل، شامل نگهداري، عقيم‌سازي و انواع روش‌هاي معدوم‌سازي، نهايتاً با در نظر گرفتن شرايط موجود و مشاوره با متخصصان دانشگاهي و همچنين انجمن حمايت از حيوانات، روش زنده‌گيري سگ‌ها و سپس اتلاف آنها را با عنوان مرگ با ترحم انتخاب نمود. در اين روش ابتدا سگ‌ها از سطح شهر و حاشيه شهر به صورت زنده جمع‌آوري مي‌شوند و سپس به روش ذيل اقدام مي‌گردد:
الف- نگهداري و حفظ سگ‌هاي با ارزش به عنوان سرمايه‌هاي دامي كشور
ب- عقيم‌سازي برخي سگ‌هاي جمع‌آوري‌شده
ج- مرگ با ترحم از طريق تزريق تركيب پنتال سديم و كتامين جهت مواردي كه سگ مبتلا به بيماري‌هاي خطرناك و علاج‌ناپذير مي‌باشد.
د- بسته‌بندي و آماده‌سازي جهت دفن با استفاده از آهك و خاك
لازم به ذکر است روش مذکور از سوی سازمان محترم شهرداری‌ها و دهیاری‌های وزارت کشور جهت اجرا به تمام شهرداری‌های کشور ابلاغ گردید.
واحد آموزش
اين سازمان برنامه‌هاي آموزشي خود را در دو بخش به صورت زير اجرا مي‌كند:
- آموزش درون‌سازماني يا آموزش ضمن خدمت: با هدف ارتقاي سطح علمي و مهارت كاركنان با توجه به نياز واحدهاي مختلف برگزار مي‌گردد.
- آموزش برون‌سازماني: با توجه به پايين بودن سطح آگاهي‌هاي بهداشتي و مهارتي بسياري از پرسنل بخش جمع‌آوري، حمل و رفت و روب زباله، كلاس‌هايي ويژه كارگران، سركارگران، رانندگان و مديران اجرايي شركت‌هاي پيمانكار خدمات شهري برگزار مي‌گردد.
- برپايي كارگاه‌هاي آموزشي ويژه شهرداران، كارشناسان شهرداري‌هاي استان خراسان رضوي و ساير استان‌ها
- برگزاري همايش با موضوع مديريت پسماند
- ايجاد كتابخانه تخصصي پسماند و كافي نت رايگان ويژه پرسنل، دانشجويان و دانش‌آموزان
واحد تحقيق و پژوهش
امروزه اين باور كه مديريت شهري و اصولاً انجام هر فعاليتي بايستي مبتني بر مطالعات و پژوهش باشد، امري بديهي است؛ از اين رو سازمان بازيافت نيز قبل از هر فعاليت اجرايي اقدام به انجام مطالعات علمي و كاربردي در زمينه فعاليت تعريف‌شده كرده و بر اساس نتايج مطالعات و پژوهش‌هاي اقتصادي، اجتماعي، بهداشت و زيست محيطي، بهترين روش را انتخاب و تصميم‌گيري مي‌كند.
طرح‌هاي مطالعاتي پايان‌يافته
طرح آماده‌سازي محل دفن زباله‌هاي شهر مشهد و ارائه نقشه‌هاي اجرايي: در اين طرح ضمن بررسي شرايط مركز دفن، نقاط قوت و ضعف فعاليت‌هاي موجود در مركز دفن مورد بررسي قرار گرفته است كه حاصل آن مشخص نمودن روش‌هاي مناسب دفن، جانمايي محل‌هاي در نظر گرفته‌شده براي دفن به صورت نقشه و نقشه‌هاي اجرايي دفن پسماند مي‌باشد.
بررسي و طراحي زباله‌دان‌هاي شهري: در اين طرح مطالعاتي با بررسي شرايط موجود در محيط شهري و روش‌هاي مختلف ذخيره‌سازي پسماند كه مناسب ترين گزينه‌ها براي طراحي زباله‌دان‌هاي شهري مي‌باشد.
مطالعات فاز اول مجتمع صنعتي بازيافت: اين مطالعات به منظور تجميع صنايع بازيافت در يك مجتمع، جهت كاهش هزينه‌ها و افزايش راندمان به انجام رسيد و در آن پتانسيل‌هاي صنايع بازيافت و ميزان توليد پسماندهاي قابل بازيافت مورد بررسي قرار گرفت تا ميزان ظرفيت مورد نياز براي صنايع در اين مجتمع مشخص گردد.
مطالعه راه‌هاي دسترسي به محل جديد دفن زباله: يكي از مهم‌ترين مسائل در انتقال پسماند به مراكز پردازش و دفع، مشخص كردن مسير انتقال است. اين مسأله از سه جنبه هزينه، بهداشت و محيط زيست داراي اهميت مي‌باشد؛ لذا مطالعه مذكور در خصوص راه‌هاي دسترسي به مركز دفن جديد شهر مشهد با هدف كاهش هزينه‌هاي حمل، ارتقاي سطح بهداشت عمومي شهر و حفظ محيط زيست صورت گرفته است.
مطالعه جمع‌آوري گاز سايت دفن زباله شهر مشهد: اين مطالعه به منظور استحصال گاز متان توليدشده در مركز دفن مشهد صورت گرفته كه در راستاي حفظ محيط زيست و كاهش گرمايش كره زمين و كاهش حوادث احتمالي است. در اين مطالعه با مشخص نمودن محورهاي استحصال گاز، روش مناسب و موارد استفاده از گاز به‌دست آمده نيز مشخص گرديده است.
مطالعات بهينه‌سازي سيستم جمع‌آوري زباله آپارتمان‌هاي بلند: با توجه به رشد بلندمرتبه‌سازي در شهر مشهد، لازم است از روش‌هاي نويني جهت ذخيره‌سازي و جمع‌آوري پسماندهاي خانگي سازگار با شرايط اين ساختمان استفاده شود كه طرح مذكور در همين راستا به انجام رسيد. مطالعات مرحله اول و دوم ايستگاه موقت خدمات شهري شماره (2): بيشترين هزينه‌هاي مديريت پسماند در كلانشهرها مربوط به بخش جمع‌آوري و حمل و نقل پسماند است. به منظور كاهش هزينه‌ها، حفظ بهداشت محيط زيست و منظر شهري، احداث ايستگاه‌هاي موقت خدمات شهري در كلانشهرها الزامي است؛ از اين رو مطالعات فوق در جهت طراحي و اجراي ايستگاه موقت خدمات شهري در سازمان صورت گرفته است.
مطالعات فضاي سبز سايت جديد دفن زباله‌هاي شهر مشهد: وجود فضاي سبز مناسب در اطراف مركز دفن، باعث كاهش آلودگي هوا (بوي نامطبوع)، كاهش حشرات و اصلاح منظر مي‌شود؛ از اين رو مطالعات كاملي در خصوص ايجاد فضاي سبز مناسب در محل دفن جديد شهر مشهد انجام گرفت.
مطالعات مرحله اول و دوم طرح توسعه كارگاه بازيافت پلاستيك: با توجه به ميزان بالاي پلاستيك موجود در پسماند شهر مشهد، به نظر مي‌رسيد امكان توسعه كارخانه بازيافت پلاستيك شهر مشهد وجود دارد؛ به همين منظور مطالعه فوق جهت ظرفيت‌سنجي لازم و طرح توسعه اين صنعت صورت گرفت.
بررسي اثرات و چگونگي غني نمودن كود آلي كمپوست در پرورش چغندر قند و گندم و گياهان گلداني: با توجه به اينكه از كمپوست مي‌توان همانند يك كود با منشأ آلي در بخش‌هاي مختلف كشاورزي استفاده نمود، اين مطالعات جهت شناسايي اثرات آن بر گياهان مختلف و مشخص كردن ميزان مصرف و نوع مواد مناسب براي غني‌سازي كمپوست به انجام رسيد.
بررسي تنگناهاي تفكيك زباله در مبدأ و ارائه راهكارهاي مناسب:اين مطالعه به منظور توسعه طرح تفكيك از مبدأ و شناسايي مشكلات موجود در زمان اجراي طرح و روش‌هاي كاهش اثرات محيطي بر طرح به انجام رسيده است.
بررسي محيطي اثرات كود كمپوست در چند گياه آپارتماني زينتي:اين مطالعه به منظور توسعه و همگاني نمودن مصرف كود كمپوست در بخش‌هاي مختلف كشاورزي، از جمله گياهان زينتي و آپارتماني به انجام رسيد تا اثرات مثبت و ميزان استفاده از كمپوست در پرورش گياهان زينتي مشخص گردد.
تأثير كاربرد شيرابه حاصل از توليد كمپوست، گياهان آزمايشي، خصوصيات فيزيكي و بيولوژيكي: با توجه به اينكه شيرابه در نتيجه خارج شدن رطوبت موجود در مواد آلي پسماند به دست مي‌آيد، حاوي مواد مغذي براي تغذيه گياهان مي‌باشد و مطالعه فوق در جهت شناسايي اين مواد مغذي و اثر آنها در رشد گياهان صورت گرفته است. بررسي روش‌هاي علمي بازيافت بطري‌هاي pet (با توجه به اينكه شهر مشهد سالانه پذيراي تعداد كثيري زائر و گردشگر بوده و ميزان توليد اين دسته از پسماندها در حال رشد است، نياز بود مطالعاتي در جهت شناسايي روش‌هاي بازيافت پسماندهاي pet و امكان‌سنجي استفاده از اين روش‌ها در مشهد صورت گيرد.
بررسي راهكارهاي مناسب جمع‌آوري و امحاي سگ‌هاي ولگرد و مطالعه اثرات سوء اين سگ‌ها در بهداشت جامعه:وجود جانوران در محيط شهري اجتناب‌ناپذير است، اما در صورت عدم كنترل آنها مشكلات بهداشتي فراواني براي شهر ايجاد مي‌شود. لذا كنترل اين موجودات و شناسايي اثرات سوء بهداشتي ناشي از آنها براي داشتن يك شهر سالم الزامي است. اين مطالعه نيز در همين راستا و با هدف كنترل جمعيت سگ‌هاي ولگرد و شناسايي اثرات منفي بهداشتي آنها انجام شده است.
به دست آوردن فناوري توليد آزمايشگاهي كود گوگرد گرانوله آلي واحد صنعتي آن: اين مطالعه نتيجه انجام يك تحقيق عملي براي توليد كود كمپوست گرانوله غني‌شده با هوادهي نظير گوگرد، بنتونيت و ملاس چغندر و طراحي بخش‌هاي مختلف اين واحد صنعتي است كه نهايتاً منجر به احداث كارخانه توليد كود كمپوست گرانوله گوگرددار گرديد.
طرح‌هاي پژوهشي پايان‌يافته
مطالعات توليد صنعتي و خانگي ورمي كمپوست از ضايعات موادآلي ميوه، تره‌بار و سبزيجات: ورمي كمپوست بهترين كود آلي حاصل از پسماندهاي آلي است كه به دليل فرايند بيولوژيكي توليد آن از كيفيت بالايي براي پرورش گياهان تزئيني برخوردار است. اين مطالعه به منظور امكان‌سنجي و به دست آوردن دستورالعمل‌هاي بهينه توليد اين نوع كود از كرم‌هاي مخصوص و همچنين به دست آوردن شرايط بهينه نگهداري و توليد مثل اين كرم‌ها انجام و نهايتاً منجر به احداث واحد صنعتي توليد ورمي كمپوست در سازمان بازيافت شد.
استحصال انرژي از منابع زيست توده زباله‌هاي شهري مشهد: اين مطالعه به منظور استفاده از انرژي موجود در زباله به صورت زيست توده در محل دفن زباله‌هاي شهر مشهد و ظرفيت‌سنجي انرژي توليدي آن به انجام رسيده است.
بررسي و ارزيابي عملكرد دوره‌هاي آموزشي و نيازسنجي واحدهاي آموزشي ارائه‌شده به پيمانكاران خدمات شهري: آموزش، ركن اساسي توسعه خدمات شهري و بهبود راندمان و كارايي نيروهاي خدمات شهري است و آموزش مستمر نيروها و دوره‌هاي بازآموزي، كمك زيادي به كاهش هزينه‌هاي حوادث و افزايش راندمان و كارايي خدمات شهري مي‌كند. اين مطالعه با توجه به شرايط شهر مشهد، نيازسنجي‌هاي آموزشي و عملكرد دوره‌ها براي پيمانكاران خدمات شهري انجام شد.
بررسي روش‌هاي علمي بازيافت ظروف يكبار مصرف، فوم‌ها از جنس پلي استايرن (PS) و تعيين كاربردهاي آنها: گسترش فرهنگ استفاده از مواد يكبار مصرف باعث تغيير الگوي توليد پسماند شهري و به تبع آن ايجاد نيازهاي جديد در روش‌هاي مديريت پسماند شده است؛ از اين رو روش‌هاي علمي بازيافت و امكان‌سنجي‌هاي لازم براي توسعه بازيافت مواد يكبار مصرف در قالب طرح فوق صورت گرفت. در اين طرح توجيهات فني و اقتصادي بازيافت PS مورد توجه قرار گرفته است.
شناخت و ارائه راهكارهاي كاهش بو در محل دفن و توليد كمپوست زباله‌هاي شهر مشهد: يكي از مسائل عمده در اكثر مراكز دفن و توليد كمپوست، بوي نامطبوع آن است؛ ضمن اينكه كارخانه كمپوست شهر مشهد در كنار جاده اصلي قرار گرفته كه اين مسأله را تشديد مي‌كند. به همين منظور مطالعاتي در خصوص شناخت عوامل بو و راهكارهاي كاهش آن توسط مراكز معتبر علمي و دانشگاهي انجام شده است.
تدوين استاندارد ملي كمپوست: كمپوست مانند هر محصول صنعتي نياز به استاندارد دارد تا كيفيت محصول توليدي قابل سنجش باشد. از سوي ديگر، تاكنون استانداردي در اين خصوص در كشور ايران تدوين نشده بود؛ لذا سازمان بازيافت مشهد با اتكا به توانمندي علمي و اجرايي موجود در سازمان و پتانسيل‌هاي موجود در كشور، اقدام به تدوين استاندارد ملي كمپوست نمود كه اين استاندارد در سال 1387 تدوين و به تصويب مراجع علمي كشور رسيد.
بازيافت نخاله‌هاي ساختماني و بهره‌برداري از آنها جهت دفن بهداشتي زباله‌ها: به منظور كنترل بهداشتي پسماندها پس از دفن و جلوگيري از انتشار زباله در محيط توسط عوامل طبيعي، كنترل بوي نامطبوع و جلوگيري از دسترسي جانوران به پسماندهاي دفن‌شده، روي پسماندها با يك لايه خاك فشرده پوشيده مي‌شود. اين مطالعه در جهت مشخص نمودن اينكه آيا مي‌توان پس از پردازش خاك و نخاله توليدي در محيط‌هاي شهري از آن در جهت پوشش روي مركز دفن استفاده نمود، به انجام رسيده است. همچنين در اين طرح روش‌هاي ديگر كاربرد و استفاده مجدد از خاك و نخاله‌هاي ساختماني مورد توجه قرار گرفته است.
طرح‌هاي پژوهشي آتي
1-بررسي فني و اقتصادي روش‌هاي مختلف بازيافت قطعات و مدارات و سيستم هاي الكترونيكي: تجهيزات الكترونيكي، تحولي بزرگ در زندگي بشر محسوب مي‌شوند؛ اما پسماند ناشي از اين مواد يك خطر بزرگ و بالقوه براي انسان و محيط زيست اوست؛ چرا كه اين پسماندها حاوي مقادير زيادي فلزات سنگين و مضر براي انسان هستند. از اين رو بازيافت آنها گزينه‌اي مناسب براي كنترل آثار مخرب اين مواد است و از انتشار اين مواد در محيط زيست جلوگيري مي‌كند. اين مطالعه با هدف امكان‌سنجي‌هاي فني و اقتصادي براي بازيافت اين دسته از زائدات در حال انجام است.
2- مطالعات توليد RDF از ضايعات سالن پذيرش كارخانه كمپوست: بخشي از پسماندهايي كه دفن مي‌شوند، داراي ارزش حرارتي هستند كه مي‌توان با توليد سوخت جايگزين زباله (RDF) از آنها به عنوان يك منبع انرژي در كوره‌هاي صنايع سيمان يا نيروگاه‌ها بهره برد. به همين منظور مطالعاتي براي توليد RDF از مواد غير قابل كمپوست و بازيافت كه داراي ارزش حرارتي هستند، در حال انجام است.
3- طرح جامع تبليغات و فرهنگ‌سازي و آموزش عمومي شهروندان در راستاي اهداف مديريت پسماندهاي شهري (كاهش زباله، تفكيك زباله، بازيافت زباله): اين طرح با هدف شناخت راهكارهاي مشاركت مردمي در مديريت پسماند و روش‌هاي آموزش شهروندان در حال انجام مي‌باشد.
4- انجام مطالعات توجيه فني و اقتصادي صنايع توليد شيشه و بلور: به منظور بازيافت موجود در زباله مشهد و همچنين بازيافت زائدات شيشه صنايع اطراف شهر، مطالعه‌اي جهت انجام توجيهات فني و اقتصادي و ظرفيت‌سنجي بازيافت شيشه در حال انجام است.
5- بررسي و ارائه راهكارهاي مناسب به منظور جلوگيري از بازيافت غيرمجاز در سطح شهر مشهد: يكي از معضلات مديريت پسماند هر شهر كه موجب اختلال در سيستم جريان قانوني زباله مي‌شود، جمع‌آوري و بازيافت غيرمجاز زباله‌هاي قابل بازيافت است. اين امر موجب انتشار انواع آلودگي‌هاي بهداشتي و زيست محيطي و توليد كالاهايي با كيفيت نامناسب از نظر بهداشتي مي‌گردد؛ لذا سازمان بازيافت مشهد در راستاي اجراي قانون مديريت پسماند و كنترل اين معضل در حال انجام مطالعه مي‌باشد.
6- جمع‌آوري و تفكيك از مبدأ پوست ميوه‌جات و تخم صيفي‌جات توسط شهروندان در راستاي فرآوري و استحصال پكتين و مواد داراي ارزش افزوده از آن در راستاي كاهش پسماند تر خانگي: بازيافت مواد خاص با ارزش افزوده بالا از زباله باعث شده است كه اين ماده به طلاي سياه معروف شود. وجود موادي مانند پكتين در پوست ميوه‌هاي موجود در زباله مي‌تواند منبع تأمين اين ماده براي انواع صنايع مصرف‌كننده اسانس‌ها باشد؛ از اين رو مطالعه‌اي با رويكرد بررسي و امكان‌سنجي روش‌هاي مختلف جمع‌آوري، بازيافت و فرآوري اين مواد در سازمان بازيافت مشهد تعريف و در حال انجام است.
7- استفاده از آنزيم‌هاي تجزيه‌كننده در پسماندهاي توليدي صنايع تبديلي با هدف كاهش پسماند صنعتي: اين مطالعه به منظور كاهش اثرات سوء پسماندهاي صنايع تبديلي و تجزيه سريع‌تر اين پسماندها در حال انجام است.
8- راهكارهاي تشويق شهروندان به مشاركت در امر نظافت شهري و رعايت قوانين و ضوابط مربوطه: روش‌هاي مؤثر جلب مشاركت مردمي در امر نظافت شهري و رعايت قوانين مربوطه و شناسايي راهكارهاي اجرايي آن در حال مطالعه مي‌باشد.
9- استفاده از برگ درخت زيتون تلخ (نيم) جهت تغذيه كرم‌هاي زباله‌خوار و توليد ورمي كمپوست: درخت زيتون تلخ با نام علمي
Melia azedarach L ، درختي است زيبا به ارتفاع 10 تا 15 متر كه برگ‌هاي آن از پنج يا هفت برگچه نوك‌تيز و دندانه‌دار تشكيل شده است.
از ميوه اين درخت به عنوان يك ميوه سمي ياد شده و اهالي گيلان و مازندران از خوردن آن اجتناب مي‌كنند؛ اما در كتاب‌هاي علمي و گياهشناسي، خواص ميوه زيتون تلخ آرامبخش، ضد انگل، تب بر و مدر ذكر شده است. در كشور هندوستان از اين درخت جهت دور كردن حشرات استفاده مي‌شده است.
10- امكان‌سنجي طرح توليد كود مايع از فرآورده‌ها و محصولات كارخانه كمپوست: اين مطالعه با هدف توسعه موارد استفاده از زباله به عنوان كود و توليد محصولات جديد در حال اجراست. اين محصول مي‌تواند با پشتوانه مطالعات قبلي سازمان راه حلي براي كاهش اثرات شيرابه توليدي در كارخانه كمپوست باشد.
11- مطالعات احداث كارخانه دوم كمپوست شهر مشهد: با توجه به پتانسيل توليد مواد آلي از زباله مشهد كه هم‌اكنون روزانه بالغ بر 1500 تن مي‌باشد و وضعيت كارخانه فعلي كه ظرفيت پذيرش 500 تن در روز را داراست، و از سويي نياز زمين‌هاي كشاورزي استان به كود مناسب و باكيفيت، مطالعاتي در جهت مكان‌يابي و امكان‌سنجي فني، اقتصادي و زيست محيطي احداث كارخانه جديد توليد كمپوست در شهر مشهد در حال انجام است كه با تكميل اين مطالعات، پروژه احداث كارخانه مذكور با ظرفيت پذيرش 1000 تن زباله باقيمانده شهر مشهد به اجرا درخواهد آمد.
12- توليد قارچ در بستر كمپوست: در اين راستا واحدي به صورت پايلوت جهت توليد قارچ با استفاده از بستر كمپوست به منظور امكان‌سنجي توليد محصول مناسب از تركيبات كمپوست زباله شهري و ارزش افزوده اين نوع كود به عنوان بستر توليد قارچ خوراكي احداث گرديده است.
فعاليت واحد روابط عمومي
واحد روابط عمومي سازمان باهدف آموزش و اطلاع‌رساني به شهروندان، در دو گروه سني و بين اقشار مختلف جامعه فعاليت مي‌كند.
الف- آموزش كودكان: كه شامل برنامه‌هاي مختلف از جمله اجراي طرح پاكياران، تجهيز و اعزام اتوبوسي تحت
