زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

با توجه به اهمیت ویژه زیست محيطی درختان و درختچه‌ها در شهرها و کاربردهای متنوع بيولوژيک آنها در محيط‌های شهری، کاشت اينگونه گياهان در حاشيه معابر و کنار ساختمان‌ها ضروری است. از ديگر سو، ايجاد ابنيه و ساختمان‌های متراکم و انبوه در دو طرف خيابان‌ها و گذرهای شهری امری اجتناب‌ناپذير در شهرسازی مدرن است که در اين رهگذر تداخل و مزاحمت‌های بخش جاندار و زنده گياهی با بخش بی‌جان و سخت سازه‌ای آشکارا در تضاد قرار می‌گيرند و از جمله تضادهای آنها خسارات ناشی از نفوذ ريشه‌های گياهان در سنگفرش‌ها و ديوارهای پيرامونی و ايجاد اختلال در ايستايی و پايداری ابنیه و همچنین نفوذ آب ناشی از آبیاری گياهان به شالوده ساختمان‌ها و سست کردن آنهاست. برای جلوگيری از اينگونه خسارات، سیستمی به نامroot barrier پیشنهاد می‌گردد كه با استفاده از آن مي‌توان رشد ریشه را کنترل و از نفوذ آن به فضاهای سخت جلوگیری کرد. این روش شامل یک پوشش پلاستیکی غیرقابل نفوذ از نظر رطوبت است كه در مقابل فشارهای عمودی و افقی حرکت ریشه در خاک مقاومت می‌کند و با توجه به نوع خاک در عمق یک تا دو متری ساختمان حفر می‌گردد. root barrier مانع هدر رفتن آب شده و حرکت آن را محدود می‌کند. این ابزار علاوه بر حفظ قسمت‌های خارجی ریشه و جلوگيري از حلقوی شدن کلاف ريشه، به نگهداری رطوبت آن نيز کمک کرده و با کم کردن قطر و تراکم ريشه، محيط مناسب‌تری برای رشد گياه فراهم می‌کند. اين روش از سوی ديگر، مانع آبشویی و تجمع آب در زیر درختان شده و موجب استقرار و ثبات خاک مي‌گردد و از انقباض و انبساط رس جلوگیری مي‌كند؛ ضمن اينکه مانع رشد علف‌های هرز نيز می‌شود. با بکارگیری این تکنولوژی، درختان و درختچه‌ها می‌توانند حتی در فاصله نزدیک به ساختمان‌ها کاشته شوند، بدون اينكه مشکلی برای ساختمان‌ها و ابنيه همجوار ايجاد کنند.
علاوه بر رعایت فاصله درختان از ساختمان‌ها، برای کنترل خسارات ناشی از ریشه درختان به سنگفرش‌ها و پیاده‌روها که مبالغ زیادی برای تعمیر آنها صرف می‌شود، روش‌های دیگری نیز وجود دارد که با استفاده از آنها می‌توان درختان و دیگر گیاهان را در فضاهای محدود شهری در کنار ساختمان‌ها كاشت. متأسفانه عدم اطلاع از این روش‌ها منجر به دید منفی مردم از ایجاد فضای سبز در حیاط‌های کوچک و در کنار ساختمان‌ها می‌شود. یکی از این روش‌ها سیستمی به نام Root barrier است که کاربردهای مختلفی دارد.  Root barrierیک پوشش پلاستیکی بادوام و قابل انعطاف مي‌باشد که نسبت به رطوبت غیرقابل نفوذ، اما نسبت به اکسیژن و مواد غذایی نفوذپذیر است و در مقابل فشارهای عمودی و افقی حرکت ریشه در خاک مقاومت می‌کند. این مانع که محافظی مکانیکی بوده و سطحی ناهموار دارد، بین درخت و ساختمان‌ها یا سنگفرش‌ها قرار می‌گیرد و با هدایت ریشه به سمت پایین، مانع آسیب زدن ریشه به ساختمان و یا سنگفرش‌ها می‌گردد. این محصول با توجه به نوع کاربرد به اشکال مختلف ساخته می‌شود و به دلیل موادی که به صورت ثابت روی آن وجود دارد، مانع تقسیم سلول‌های نوک ریشه و رشد آن در این قسمت می‌شود و در واقع به طور طبیعی هرس ریشه صورت می‌گیرد. Root barrier در برابر حرارت بالا، اشعه فرابنفش و عوامل میکروبی مقاوم بوده و تا سي سال دوام دارد، 5/7-5/6= pH و
6-5 = EC را به خوبی تحمل می‌کند و به عنوان یک سیستم درازمدت از رشد ناخواسته ریشه و صدمات ناشی از آن، به‌خصوص در فضای سبز شهری جلوگیری به عمل می‌آورد. Root barrier انواع مختلفي دارد. در اکثر انواع خود از یک پارچه زمینی
(geo textile) از جنس فیبر و پلی پروپیلن به همراه یک علفکش پیش رویشی تشکیل شده است که این پارچه سوراخ‌هایی برای عبور هوا و مواد غذایی و آب دارد و به رطوبت ریشه کمک می‌کند. همچنين از تریفلورالین به عنوان علفکش در آن استفاده می‌شود كه مقدار معینی از آن در محل مناسب و مدت زمانی مشخصي از میان پارچه منتشر می‌گردد و تأثير آن بيشتر از علفکش‌ها به مقدار زیاد و مکرر است. نوع اول Root barrier شامل گره‌هایی در بافت geo textile  پلی پروپیلنی است که در این گره‌ها و برجستگی‌ها ماده تریفلورالین تزریق می‌گردد. بخار تریفلورالین از این گره‌ها به آهستگی رها می‌شود تا جذب ذرات خاک شود. خارج از گره، مقدار تریفلورالین کم شده، اما به طور مداوم به وسیله مواد جدید جایگزین می‌گردد. فاصله گره‌ها از هم باعث تقویت منطقه بازدارنده ریشه شده و در واقع اين منطقه مماس با بافت Root barrier قرار می‌گیرد. زمانی که ریشه‌ها وارد منطقه بازدارنده یا مانع Root barrier می‌شوند، سلول‌های انتهایی ریشه دیگر نمی‌توانند تقسیم شوند و از رشد آنها در آن جهت جلوگیری می‌شود. با توجه به اینکه تریفلورالین سیستمیک نیست، وارد گیاه نشده و نمی‌تواند صدمه‌ای به آن بزند. نوع دوم
 Root barrier به عنوان یک بافت کنترل‌کننده علف هرز برای فضای سبز عرضه شده و زمانی که با 50mm مالچ، سنگریزه و یا سایر مواد پوشانده شود، منطقه بازدارنده‌ای در بالا و پایین آن ایجاد می‌گردد که از رشد علف‌های هرز جلوگیری می‌کند. گیاهان جدید یا گیاهان موجود که ریشه‌های‌شان زیر منطقه بازدارنده قرار می‌گیرد، تحت تأثیر این بافت قرار نمی‌گیرند.
 چگونگی عملکرد تریفلورالین:
منطقه بازدارنده ریشه به وسیله آزاد شدن تریفلورالین ایجاد و حفاظت می‌شود. بالاترین غلظت تریفلورالین در سطح وجود دارد و با افزایش فاصله، میزان غلظت کاهش می‌یابد. سطح مؤثر غلظت برای تمام ریشه‌ها کمتر از ppm 6/7 اندازه‌گیری شده است. گونه‌های گیاهی از نظر مقاومت به تریفلورالین متفاوت هستند. تریفلورالین با داشتن حلالیت 2/0 در آب، مشکل آبشویی ندارد. به علاوه، قابلیت جذب آن توسط خاک بالاست و عمر کوتاهی دارد.
 گره‌های نیمکروی شکل Root barrier محتوی یک جزء فعال (تریفلورالین) و دو جزء غیرفعال (پلی اتیلن و کربن سیاه) می‌باشند.
Root barrier  طوری طراحی شده که تریفلورالین را به آهستگی به شکل بخار رها ‌کرده و یک منطقه حفاظتی شیمیایی باریک در خاک، نزدیک بافت مزبور ایجاد می‌کند. تریفلورالین چهل سال است که در سطح تجاری استفاده می‌شود و به عنوان یک علفکش پیش رویشی شناخته شده است.
کاربردهای Root barrier:
شبکه‌های زیرزمینی و لوله‌های زهکشی
ظروف کاشت
سدها، آب‌بندها و کانال‌ها
پی ساختمان‌ها و درختان مجاور آن
زمین‌های گلف، موانع شنی، زمین بازی‌های تنیس و بولینگ، سطح زیرین roog garden
دیوارهای نگهدارنده، مجاری زهکشی و تانک‌های فاضلاب، محافظت از قفسه‌ها و حصارها، استخرهای شنا، زیر سنگفرش‌ها يا موزاییک‌ها، اطراف دکل‌ها و علائم بزرگراه‌ها
کاربرد Root barrier در شبکه‌های زیرزمینی و لوله‌های زهکشی:
ریشه درختان می‌تواند باعث ترک خوردن و بسته شدن شبکه‌های زیرزمینی، لوله‌های زهکش و خطوط فاضلاب شود که سالانه خسارات زیادی به بار می‌آورد. مخصوصاً اگر شرایط تهویه، رطوبت و مواد غذایی مطلوب باشد، رشد ریشه‌ها به قدري است که شبکه را کاملاً مسدود می‌كند. Root barrier ابزاری است که اجازه می‌دهد در فضاهای شهری درختان با قابلیت انعطاف بیشتری کاشته و نگهداری شوند. بافت این وسیله به آسانی به وسیله یک چاقو یا قیچی بریده می‌شود تا در هر شکل و وضعیتی بتواند قرار گیرد. لوله‌ها ممکن است تمام طول‌شان با Root barrier پوشانده شود یا در محل‌های اتصال یا سایر محل‌های خاص که رطوبت یا هوا سبب جذب ریشه‌ها مي‌شود، قرار گیرند. برای نگه داشتن Root barrier مي‌توان از میخ، مواد چسبنده، پلاستیک يا نوارهای فلزی استفاده نمود.
استفاده از Root barrier در ظروف کاشت:
در ظروف کاشت، Root. b به صورت عمودی دور تا دور ظرف قرار می‌گیرد. اگر انتهای ظرف باز باشد و ریشه‌ها بتوانند به سمت پایین رشد کنند، می‌توان Root. b را در اطراف آن قرار داد. ارتفاع Root. b باید مساوی و یا بزرگ‌تر از عمق ظرف باشد. از Root. b همچنين در ظروف کاشت برای جلوگیری از رشد ریشه به درون سوراخ زهکش استفاده می‌شود. به این صورت که ته گلدان را با مواد زهکش پوشانده و Root. b را روی آن قرار مي‌دهند؛ به طوری که آب از بین آنها عبور کند، اما از حرکت ریشه به آن سمت جلوگیری شود.
استفاده از Root barrier در کانال‌ها و سدها:
Root. b برای جلوگیری از تهاجم ریشه به سیستم‌های زهکشی مرتبط با سدها و کانال‌ها می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. در مناطق وسیع طول Root. b را با استفاده از مواد چسبنده می‌توان افزایش داد. Root. b در مکانی که باید مورد محافظت قرار گیرد، گذاشته و روی آن را با مواد پوششی پوشانده مي‌شود. ازRoot. b می‌توان برای جلوگیری از تهاجم ریشه در زیر کانال‌ها نيز استفاده کرد.
استفاده از Root barrier در کنار ساختمان‌ها:
گونه‌های درختی کاشته‌شده در خیابان‌ها یا محوطه‌های منازل می‌توانند خسارات و آسيب‌هاي سنگینی به ساختمان‌های مجاور خود وارد سازند. این آسيب‌ها ناشی از ریشه دواندن درختان و تأثیر آنها در پی ساختمان‌هاست. همچنین گسترش ریشه درختان سبب وارد شدن فشار به ساختمان‌ها و دیوارها و در نتیجه تخریب آنها می‌شود. یکی از کاربردهای Root.b محافظت از پی ساختمان‌ها با تغییر دادن جهت رشد ریشه به سایر قسمت‌هاست. در محلی که Root. b باید نصب شود، شیاری به عمق 70 سانتیمتر ایجاد نموده و در صورت لزوم ریشه‌های درختان موجود را هرس مي‌کنند. فاصله شیارها از پی ساختمان‌ باید به اندازه کافی باشد تا ریشه بدون صدمه زدن به ساختمان رشد کند.  Root. bرا در شیار قرار داده و با میخ محکم می‌كنند؛ سپس شیار را پر كرده و خاک را فشار می‌دهند تا شکافی در خاک باقی نماند.
کاربرد  Root barrier در زمینه های گلف و موانع شنی:
تا جایی که ریشه عمق دارد و حتی بیشتر، در زمین شکاف ایجاد نموده و Root. b را در آنجا نصب و ریشه‌های اضافه دو طرف شیار را حذف می‌كنند. بعد، لبه بالایی Root. b در سطح خاک به وسیله میخ محکم مي‌شود تا به صورت راست و کشیده قرار گیرد. سپس شکاف را با خاک پر كرده و فشرده می‌کنند.

کاربرد Root barrier در مسیر پیاده‌رو، خیابان، جدول‌ها و زمین بازی:
یکی از پرهزینه‌ترین عملیات مربوط به درختان شهری، تعمیر جدول‌ها و پیاده‌روهایی است که به وسیله ریشه درختان آسیب دیده‌اند. برای نصب Root. b شیاری نزدیک فضای سخت در عمقی بیشتر از منطقه‌ای که ریشه وجود دارد، حفر می‌شود. بعد از ایجاد شیار، ریشه‌های باقیمانده حذف شده و لبه بالایی Root. b در سطح خاک به وسیله میخ محکم می‌گردد. برای جلوگیری از جابه‌جا شدن Root. b شیار را پر از خاک کرده و آن را فشرده می‌کنند.
بيشترين کاربرد Root. b در مناطق دفن زباله، بسترهای کاشت، دیوارهای نگهدارنده، مجاری زهکش و تانک‌های فاضلاب، استخرهای شنا و انبارهای زیرزمینی است.
Root barrier II:
کنترل‌کننده علف هرز قبل از جوانه زدن است و از رشد ریشه در قسمت‌های بالایی و پایینی جلوگیری می‌کند. این سیستم غالباً در مناطقی که هرس مکانیکی یا اسپری کردن علفکش‌ها گران و یا خطرناک است (مانند بسترهای فضای سبز که درختچه‌های زینتی ریشه‌هایی با عمق بیش از 5 سانتي‌متر دارند)، به کار می‌رود.
Root. b II به صورت افقی نصب می‌شود و برای حفاظت نرده‌ها، ردیف‌های فنس، فضای سبز وسط خیابان، سنگفرش پیاده‌روها، علائم بزرگراه‌ها و نیز برای جلوگیری از رشد علف‌های هرز اطراف درختان به کار می‌رود.
Root. b II  نسبت به سایر موادی که در اطراف درخت استفاده می‌شود چندین مزیت دارد:
کار با چمن‌زن در اطراف درخت آسان‌تر ‌شده و آسیبی به درخت وارد نمی‌شود.
رشد ریشه‌های درختان و درختچه‌ها در سطح کاهش یافته و توانایی درختان و درختچه‌ها در تحمل خشکی و مقاومت به باد افزایش می‌یابد.
رشد علف‌های هرز كنترل مي‌شود.
برای قرار گرفتن گیاهان در بافت Root. b II برشی x شکل به وسیله قیچی یا چاقو ایجاد شده وRoot.b. کاملاً اطراف گیاه جای می‌گيرد؛ به طوری که کناره‌های آن به گیاه بسیار نزدیک باشد. سپس لبه‌های آن با ایجاد یک شیار کم‌عمق (کمتر از 5/2 سانتي‌متر) ثابت شده و حداقل هر4 فوت (120 سانتي‌متر)، از میخ برای ثابت کردن آن استفاده می‌گردد. در صورت نیاز عرض کار با روی هم انداختن لبه‌های Root. b II به اندازه 3 اینچ (70 ميلي‌متر) افزایش مي‌يابد و محکم مي‌گردد؛ سپس روی آن به ارتفاع 5 سانتي‌متر با مواد پوشانده مي‌شود. به اين ترتيب، ریشه گیاهان به فاصله 1 تا 2 اینچ (5/2 تا 5 سانتي‌متر) از Root. b II رشد نخواهد کرد. وجود 2 اینچ از مواد پوششی مانند سنگریزه، مالچ یا خاک، به افزایش طول عمر مؤثر این محصول کمک می‌کند، زیرا اشعه uv و گرما به طور معنی‌داری عمر Root. b را کاهش می‌دهد. بر اساس تحقیقاتی که طی سه سال صورت گرفته است، استفاده از  Root barrier باعث افزایش قطر و ارتفاع درخت (با توجه به نوع خاک) می‌شود، اما قطر و بیومس ریشه کاهش می‌یابد.