تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
شیر سویا چیست
شیر سویا از طریق خیساندن دانه سویا و آسیاب كردن آن با آب درست میشود. مایعی را كه بعد از صاف كردن به دست میآید شیر سویا مینامند. به طور سنتی شیر سویا دارای مزه لوبیا میباشد كه این مزه از سوی چینیها به خوبی مورد قبول میباشد اما با ذائقه غربیها زیاد سازگار نیست.
با استفاده از تكنیكهای درست فرآیند، میتوان این مزه لوبیا را كاهش داد و یا آن را حذف كرد. اخیرا، با فواید زیادی كه از شیرسویا كشف شده است، تشخیص منفعتهای سلامتی و با بهتر كردن مزه و تركیب آن، شیرسویا اكنون بسیار پرطرفدار و پرمصرف شده.
تاریخچه شیرسویا
سابقه شیرسویا در كشور چین به بیش از 2000 سال میرسد. شیر سویا یك فرآورده سنتی چینیالاصل است. در این سنت، دانههای لوبیای سویا یك شب خیسانده و به دنبال آن به صورت مرطوب آسیاب میشوند و پس از مرحله فیلتراسیون و پخته شدن قابل شرب است. بعد از چین دامنه شهرت شیرسویا را در تاریخ ژاپن و دیگر كشورهای خاور دور میتوان رویت كرد.
اولین كارخانه شیر سویا در سال 1923 در Changsha چین تاسیس شد كه شیر سویا را در بطریهای شیشهای به بازار ارائه میكرد. در سال 1936 دكتر میلر آمریكایی شروع به ارائه شیرسویای شبه لبنی در شانگهای كرد. امروزه صدها كارخانه بزرگ و كوچك شیر سویا در سراسر جهان وجود دارد، از جمله در چین، فرانسه، بلژیك، انگلستان، آمریكا، آرژانتین، استرالیا، آلمان، ایتالیا، كانادا و اسپانیا.
مزیتهای شیر سویا
بیشتر مردم شیر سویا را نه به خاطر مجبور بودن بلكه به خاطر مزیتهای سلامتی افزوده شده آن مینوشند. مزیتهای شیرسویا در مقایسه با شیر گاو چیست؟
شیر سویا تنها شامل پروتئینهای سبزیجات است.پروتئینهای سبزی مزایایی دارد كه سبب میشود دفع كلسیم كمتری از طریق كلیهها صورت بگیرد. از آن سو، بدیهی است مصرف پروتئینهای حیوانی به مقدار زیاد، ریسك بالایی را برای پوكی استخوان ایجاد میكند.
شیر سویا فاقد هرگونه لاكتوز است. در حدود 75 درصد از جمعیت جهان واجد مصرف لاكتوز نیستند. بعضی از گروههای اقلیتی بیشتر از دیگران تحت تاثیر قرار میگیرند. برای مثال 75 درصد از آمریكاییها و 90 درصد از آسیاییها نمیتوانند لاكتوز مصرف كنند.
افراد كمتری نسبت به شیر سویا حساسیت دارند. تنها 5 درصد از بچهها نسبت به شیرسویا حساسیت دارند و از سوی دیگر 2/5 درصد از آنها به شیر گاو حساسند.
شیر سویا كلسترول خون را كاهش میدهد. چربیهای اشباع شده در شیر گاو مضر بوده و كلسترول خون را افزایش میدهد. پروتئین سویا قادر است میزان كلسترول را كاهش دهد. FDA (سازمان دارویی و غذایی ایالت متحده) اثبات كرده كه پروتئین سویا ممكن است خطر گرفتگی قلبی را به طور چشمگیری كاهش دهد. FDA توصیه میكند كه روزانه 25 گرم از پروتئین سویا را در رژیم غذایی خود جایگزین كنید.
شیر سویا فاقد هرگونه هورمون میباشد. شیر گاو، شامل هورمونهای طبیعی است (از سوی گاو، اما هورمونهای مصنوعی نیز میتوانند تاثیر كارآمدی را روی عملكرد بدن انسان بگذارند. هورمونهای مصنوعی (هورمون دوباره تلقیح شده رشد گاوی) تولید شیر را تا حدود 20 درصد افزایش میدهند.
شیر سویا سبب تولید انسولین وابسته به دیابت نمیشود. اگرچه هیچ عقیده و همفكری كلی میان دانشمندان وجود ندارد بعضی از مطالعات نشان میدهد كه رابطهای بین نوشیدن شیر گاو در اوایل زندگی (نوزادی) و پیشرفت انسولین وابسته به دیابت وجود دارد. در صورتی كه چنین رابطهای با شیر سویا وجود ندارد.
شیر سویا حاوی Isoflavones غنی میباشد. وجود Isoflavones بسیار مهم است و مزیتی بینظیر برای شیرسویا به حساب میآید هر فنجان از شیر سویا حدودا شامل 20 گرم Isoflavones است، در حالی كه شیر گاو حاوی Isoflavones نمیباشد. Isoflavones فواید سلامت بخش زیادی دارد كه از جمله كاهش دهنده كلسترول و تسكین دهنده بیماری یائسگی میباشد و از پوكی استخوان جلوگیری كرده و خطر بروز سرطانهای پروستات و پستان را كاهش میدهد.
میزان اینگونه سرطانها در كشورهایی كه به مقدار زیاد از محصولات سویا از جمله شیر سویا استفاده میكنند، خیلی پایین است. Isoflavones تركیباتی است كه از سلولها و DNA انسان در برابر اكسیداسیون حمایت میكنند (از اكسید شدن سلول و DNA جلوگیری میكنند).