به قلم : دکتر طاها عنبرا ؛ متخصص جراحی عمومی
تحریریه زندگی آنلاین : در یک ماه ۱۰ کیلو وزن کم کنید! بخورید و لاغر شوید! هر هفته یک سایز کم کنید! مطمئنا این پیام های تبلیغاتی را از شبکه های تلویزیونی ایرانی و حتی خارجی شنیده اید. این تبلیغات وعده کاهش وزن سریع با قرص ها و مکمل های خوراکی را می دهند که در صورت واقعیت بسیار رویایی هستند. اما عملکرد این قرص ها و داروهای لاغری تا چه اندازه به وعده های تبلیغاتی جامه عمل می پوشاند؟ آیا این شعارها و وعده ها در عمل قابل تحقق هستند؟ آیا بدون عارضه اند! قطعا چنین نیست. این مقاله را بخوانید تا با عوارض قرص های لاغری و حقایق پشت پرده آن ها بیشتر آشنا شوید.
بیشتربخوانید:
ترفندهایی برای لاغری سریع وبالا بردن سوخت و ساز بدن
چربی سوزی چیست و قرص های لاغری چطور به این کار کمک می کنند؟
با افزایش سبک زندگی ناسالم، چاقی به یک بحران جهانی تبدیل شده است. افرادی که از چاقی و اضافه وزن رنج می برند، به هر کاری اعم از شروع رژیم های غذایی سخت و عرق کردن در باشگاه های ورزشی دست می زنند. اما حالا روش جدیدی پا در عرصه کاهش وزن گذاشته است که با نام های چربی سوزی، قرص لاغری و یا داروی لاغری شناخته می شود. همه ی ما این عناوین را شنیده ایم. اما چربی سوز یا چربی سوزی چیست؟
آن طور نامش نشان می دهد، چربی سوزها چربی های اضافی بدن را در سریع ترین زمان ممکن از بین می برند. چربی سوزها معمولا ترکیبی از گیاهان و محرک هایی هستند که باعث می شوند با افزایش دمای بدن، کالری بیشتری بسوزانید. قرص های لاغری همچنین، اشتهای شما را سرکوب کرده و زمانی که وعده های کم کالری می خورید، کمبود انرژی را جبران می کنند.
عنصر اصلی بیشتر این داروهای لاغری، افدرین (Ephedrine) است. افدرین یکی از مشتقات مصنوعی گیاه چینی افدرا (Ephedra) می باشد. اما در حال حاضر، این داروها به دلیل عوارض جانبی و تاثیر اعتیادآور در بسیاری از کشورها تنها با نسخه فروخته می شوند و در برخی کشورها غیرقانونی هستند.
چربی سوزها معمولا در قالب قرص یافت می شوند و در میان کسانی که قصد کاهش وزن سریع دارند، محبوبیت زیادی پیدا کرده اند. زمانی که شخص به سرعت وزن خود را با قرص های چربی سوز کاهش می دهد، رضایت خاطر پیدا می کند و این باعث محبوبیت مضاعف این قرص ها می شود. اما این سوال پیش می آید که آیا مکمل های لاغری ایمن و بی خطر هستند یا خیر؟
بیشتربخوانید:
مصرف این داروی لاغری خطر «مرگ ناگهانی» دارد
قرص های چربی سوز چگونه کار می کنند؟
همانطور که در بالا گفته شد، قرص های لاغری به منظور کاهش وزن بدون زحمت و در مدت کوتاه به وجود آمده اند. امروزه، بازار پر از مکمل های چربی سوز است. در واقع، قرص های لاغری به سه روش در بدن عمل می کنند:
۱. سرکوب اشتها
یکی از روش های چربی سوزها برای کاهش وزن، کاهش اشتهاست. این کار با به هم ریختن مواد شیمیایی و هورمون های بدن انجام می شود تا فرمان سیری کاذب به مغز برسد. به عبارت دیگر، قرص های لاغری زمان و میزان ترشح هورمون ها را از حالت عادی خارج می کنند که باعث مختل شدن سیگنال های بدن به مغز می شود.
راه دیگری نیز برای کاهش اشتها وجود دارد که آن هم برهم زدن بازجذب سروتونین است. ایجاد این اختلال باعث می شود که زودتر احساس سیری کنید که البته این کار خطرناک بوده و همراه با عوارضی همچون حالت های عصبی و حتی حمله قلبی است.
۲. مسدودکننده های چربی
این ها نوع دیگری از چربی سوزها هستند که از صدف حلزونی به نام چیتوسان (Chitosan) مشتق می شوند. این ماده به چربی هایی که می خورید، چسبیده و مانع از جذب آن ها در بدن می شود. مسدودکننده های چربی (بلاکر چربی) هم مضرات خود را دارند. مثلا این مواد نه تنها از جذب چربی جلوگیری می کنند، بلکه جذب سایر مواد مغذی لازم برای بدن را نیز با اختلال مواجه می نمایند. ثانیا، اگرچه با مصرف این مواد، چربی جذب نمی شود اما همانگونه در بدن باقی مانده و عوارضی مثل دل درد و اسهال را به وجود می آورد.
۳. افزایش متابولیسم
بعضی قرص های چربی سوز نیز از طریق افزایش متابولیسم بدن منجر به کاهش وزن می شوند. این قرص های لاغری به طور مصنوعی سوخت و ساز بدن و یا سرعت شکستن مواد مغذی و تبدیل آن ها به انرژی را افزایش می دهد. کافئین یکی از موادی است که به وفور در چربی سوزها استفاده می شود. مصرف کافئین باعث آزاد شدن هورمون هایی در جریان خون می شود که سرعت متابولیسم را بالا می برند. بدن در بلند مدت در برابر این محرک ها مقاوم شده و این نوع چربی سوزها تاثیر خود را از دست می دهند.
بیشتر بخوانید:
بهترین روش برای آب شدن چربی شکم
چقدر برنج بخوریم تا شکممان چاق نشود؟
کاهش وزن سریع با 8 ماده غذایی چربی سوز
عوارض قرص های لاغری
با چیزهایی که تا اینجا خواندید به نظر می رسد که داروهای چربی سوز سریع ترین راه ممکن برای رسیدن به وزن ایده ال هستند. اما باید دید که آیا لاغری سریع به عوارض آن می ارزد؟ همانطور که در بالا به آن اشاره شد، هیچ قرص لاغری بدون عوارض وجود ندارد و حتما با مشکلاتی همراه خواهد بود. برخی از متداول ترین عوارض دارو ها یا قرص های لاغری عبارتند از:
استرس
بیشتر داروهای لاغری میزان کورتیزول (هورمون استرس) را در بدن بالا می برند. از این رو، اگر از اضطراب های همیشگی رنج می برید، قرص لاغری آن را تشدید خواهد کرد. قرص چربی سوز افدرین اگر با دوز بالا مصرف شود، می تواند آسیب های جدی را وارد نماید؛ آسیب هایی همچون اضطراب، بی خوابی، تپش قلب، سرگیجه و استفراغ.
بی خوابی
قرص های لاغری مثل افدرین و کافئین باعث افزایش ضربان قلب و سوخت و ساز می شوند که در نتیجه، الگوی خواب برهم می خورد. از طرفی، بی خوابی تاثیر منفی بر سیستم ایمنی بدن دارد و منجر به خستگی بیش از حد و ابتلا به بیماری های مزمنی چون سرماخوردگی و آنفلوانزا می گردد. علاوه بر آن، کم خوابی عاملی برای چاقی محسوب می شود.
افزایش فشار خون
اکثر قرص های لاغری دمای بدن را افزایش می دهند و به دنبال آن، متابولیسم بدن و سوختن چربی ها با سرعت بیشتری انجام می شود. مصرف قرص لاغری محبوب افدرین فشار خون و ضربان قلب را بالا می برد. این عارضه بعدها منجر به کاهش گردش خون در بدن می گردد.
بدتر شدن شرایط روحی
اگرچه اثرات منفی چاقی بر شرایط روحی و اعتماد به نفس غیر قابل انکار است، اما راه های لاغری غیر اصولی مثل مصرف بیش از اندازه ی قرص لاغری می تواند اختلالات روحی مانند استرس، حالت های عصبی، دمدمی مزاجی و رفتارهای تهاجمی را در بیمار ایجاد کند. در موارد شدید، فرد اقدام به آسیب زدن به خود می نماید.
کم آبی بدن
قرص های چربی سوز همچنین خطر کم آبی بدن را به خصوص در فصول گرما یا هنگام فعالیت های فیزیکی افزایش می دهند. در بیشتر موارد، کافئین و افدرین به عنوان عاملین اصلی کم آبی بدن در طول افزایش سرعت کاهش وزن شناخته شده اند. خود کم آبی بدن عوارضی مثل سردرد و در موارد شدید، افتادن بر روی زمین در حین فعالیت های سنگین را در پی دارد.
مرگ
مسلما مرگ جدی ترین عارضه ی جانبه ی قرص های لاغری است که ممکن است در بدترین شرایط رخ دهد. تمامی داروهای لاغری و چربی سوز سلامت فرد را به خطر می اندازند. برخلاف تبلیغات انجام شده، هیچ یک از داروهای لاغری توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تایید نشده اند. حتی پس از آنکه ماده ی افدرین باعث مرگ یک ورزشکار برجسته شد، این سازمان، تولید و مصرف قرص های افدرین را ممنوع اعلام کرد! بنابراین، قبل از خرید قرص لاغری بهتر است از عوارض آن مطلع شوید.
روش های جدید و اصولی کاهش وزن برای افراد با چاقی مفرط
البته راه های سریع کاهش وزن مثل جراحی لاغری وجود دارد که نه تنها خطری را برای جان بیمار ایجاد نمی کنند، بلکه بیماری های مرتبط با چاقی مثل دیابت را نیز به حداقل ممکن می رسانند. قبل از انتخاب هر روش برای کاهش وزن، ابتدا درمورد آن تحقیق کنید و اگر راه سالم و کم خطری بود، برای عملی کردن آن اقدام نمایید. چنانچه این قرص های لاغری، همانطور که در تبلیغات گفته می شود، بهترین و سریع ترین روش لاغری در آمریکا بودند، اکنون آمریکا رتبه ی اول بالاترین نرخ چاقی را نداشت!
