رژیم غذایی وجترین
گیاهخواران افرادی هستند که محصولات و فرآوردههای حیوانی را که از کشتار آنها به دست میآید را مصرف نمیکنند. مواد غذایی که وجترینها از مصرف آن خودداری میکنند عبارتند از:
گوشت از جمله گوشت گاو، گوشت خوک و سایر گوشتها
طیور از جمله مرغ، بوقلمون و اردک
ماهی و صدف
حشرات
مایه پنیر، ژلاتین و انواع دیگر پروتئینهای حیوانی
چربی حاصل از کشتار حیوانات
البته گروهی از گیاهخواران محصولاتی که برای تهیه آنها نیاز به کشتن حیوانات نیست را استفاده میکنند. این محصولات عبارتند از:
تخم مرغ
محصولات لبنی مانند شیر، پنیر، ماست
عسل
۳. رژیم گیاهخواری شامل تخم مرغ: در این رژیم غذایی محصولات لبنی و گوشت قرمز و سفید را نمیخورند، اما تخم مرغ را مصرف میکنند.
۴. رژیم گیاهخواری شامل غذاهای دریایی: کسانی که این رژیم غذایی را دنبال میکنند غذاهای دریایی نظیر ماهی را میخورند، اما گوشت سایر حیوانات را رژیم غذایی خود ندارند. اگرچه این رژیم گیاهخواری تعریف سنتی گیاهخواری را توضیح نمیدهد، اما برخی ترجیح میدهند از این رژیم استفاده کنند.
رژیم غذایی وگان
وگانیسم شکل سختتری از گیاهخواری است. کسانی که وگان هستند از مصرف هر گونه محصولات حیوانی و محصولات مربوط به کشتار حیوانات خودداری میکنند. در حقیقت وگان بودن را میتوان یک شیوه زندگی دانست. در این شیوه زندگی فرد تا جایی که امکان پذیر باشد به دنبال حذف تمام اشکال ظلم به حیوانات با هر منظوری مانند استفاده از حیوانات برای غذا، لباس و یا هر هدف دیگر است.
وگانها اکیدا از مصرف هر گونه غذاها و نوشیدنیهایی که شامل محصولات حیوانی باشد اجتناب میکنند، این محصولات عبارتند از:
گوشت قرمز و سفید
ماهی و صدف
تخم مرغ
محصولات لبنی
عسل
حشرات
مایه پنیر، ژلاتین و انواع دیگر پروتئینهای حیوانی
چربی حاصل از حیوانات
افرادی که وگان از هر محصولی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم شامل استفاده انسان از حیوانات است، استفاده نمیکنند. این محصولات شامل موارد زیر است:
منسوجات چرمی
پشم
ابریشم
موم
صابون، شمع و دیگر محصولات حاوی چربیهای حیوانی
محصولات پلاستیکی که حاوی casein (ماده پروتئین شیر) است
محصولات آرایشی یا محصولات دیگری که تولید کنندگان آن را روی حیوانات آزمایش میکنند
البته بسیاری از گیاهخواران نیز از برخی از این اصول را در زندگی خود رعایت میکنند، برای مثال وجترینها از کالاهای چرمی استفاده نمیکنند و محصولاتی را که روی حیوانات آزمایش میشوند را خریداری نمیکنند.
فواید رژیمهای وجترین و وگان برای بدن
تحقیقات علمی نشان میدهد که رژیمهای غذای وجترین و وگان ممکن است فوایدی برای سلامتی افراد داشته باشد. در سال ۲۰۱۷ میلادی یک مطالعه روی ۴۹ فرد بالغ که اضافه وزن داشتند یا چاق بودند، انجام شد. این افراد علاوه بر موارد فوق یکی از شرایط زیر را نیز داشتند:
دیابت نوع
بیماری ایسکمیک قلبی (بیماریهای که ناشی از کاهش خون رسانی به عضله قلب است)
فشار خون بالا
کلسترول بالا
محققان شرکت کنندگان را به طور تصادفی به سه گروه تقسیم کردند. گروه اول از رژیم غذایی عادی و مراقبت (ورزش و رژیم کالری شماری) برخوردار بودند و گروه دوم یک رژیم غذایی کم چرب داشتند. گروه سوم هیچ اقدام خاصی را در پیش نگرفتند. دو گروه اول هر هفته در دو جلسه ۲ ساعته شرکت میکردند، در این جلسات برای شرکت کنندگان شرایط آموزش آشپزی و آموزشهای پزشکی توسط پزشکان فراهم شده بود.
شرایط شرکت کنندگان پس از ۶ و ۱۲ ماه بررسی شد. نتایج حاکی از کاهش قابل توجه در شاخص توده بدنی (BMI) و سطح کلسترول شرکت کنندگان گروه دو در مقایسه با افراد گروه یک بود.
همچنین محققان در بررسی اصولی و متا آنالیزی که در سال ۲۰۱۷ میلادی انجام شد، شواهدی را یافتند که نشان میداد رژیم غذایی گیاهی میتواند به کاهش سطح کلسترول بد خون کمک کند. یک مطالعه دیگر در سال ۲۰۱۶ میلادی نشان داد که گیاهخواران ساکن در آسیای جنوبی و آمریکا نسبت به افرادی که رژیم گیاهخواری ندارند کمتر در معرض چاقی هستند.
یک بررسی دیگر در سال ۲۰۱۹ میلادی نشان داده است که رژیمهای غذایی گیاهی میتواند مزایایی برای سلامت قلب و عروق ورزشکاران استقامتی داشته باشد. این مزایا عبارتند از:
کاهش سطح کلسترول
بهبود جریان خون
کنترل قند خون
کاهش استرس
همچنین این مطالعه رابطهای میان رژیم غذایی سالم و کاهش خطر ابتلا به بیماریهای مزمن کلیوی را یافت. لازم به ذکر است که رژیم غذایی گیاهی با مقدار بیشتری از شکر و غلات تصفیه شده، خطر ابتلا به بیماریهای مزمن کلیوی را افزایش میدهد.
فرق وگان با وجترین از نظر حفظ سلامت بدن
هر دو رژیم غذایی گیاهخواری مزایای برای سلامتی دارند و به طور کلی مردم را تشویق میکنند تا مواد غذایی مقوی و مغذی بخورند. کاری سختی است که بخواهیم فرق وگان با وجترین از نظر حفظ سلامت بدن را شرح دهیم، زیرا هر دو رژیم غذایی دارای مزایا و معایبی هستند. برای مثال، بر خلاف رژیم وگان، رژیم گیاهخواری که شامل لبنیات است کلسیم، فسفر و ویتامین D را از محصولات لبنی دریافت میکند. با این حال، اجتناب از لبنیات و تخم مرغ ممکن است به گیاهخوارن کمک کند تا سطح کلسترول خود را پایین نگه دارند.
گیاهخواران در معرض خطر کمبود اسید چرب امگا ۳، به ویژه در DHA قرار دارند، حتی اگر منابع گیاهی حاوی این ماده مغذی را مصرف کنند. DHA برای عملکرد و شناخت مغز ضروری است و مشکلات حافظه جلوگیری میکند. البته گیاهخوارانی که محصولات دریایی مصرف میکنند میتوانند به راحتی EPA مورد نیاز خود را از طریق تخم مرغ و غذاهای دریایی تامین کنند.
لازم به ذکر است که پیروی از رژیم غذایی گیاهی سلامتی را تضمین نمیکند.
فرق وگان با وجترین از نظر کاهش وزن
یک مطالعه در سال ۲۰۰۶ میلادی روی ۲۱۹۶۶ شرکت کننده انجام شد که نتایج آن نشان داد افراد وگان به طور کلی BMI پایینی نسبت به گیاهخواران و گوشتخواران دارند. به علاوه مطالعه دیگری در سال ۲۰۱۴ میلادی نتایج مطالعه اول را تایید کرد. این روند شاید به این دلیل باشد که وگانها تخم مرغ و یا محصولات لبنی را مصرف نمیکنند.
مطالعهایی در سال ۲۰۱۸ میلادی روی ۷۵ فرد بزرگسال که اضافه وزن داشتند، انجام شد. محققان به طور تصادفی به شرکت کنندگان رژیم غذایی کم چرب، رژیم گیاهی و رژیم غذایی معمولی که میتواند شامل پروتئین حیوانی باشد را اختصاص دادند. بعد از ۱۶ هفته، شرکت کنندگان در گروه گیاهخواری به طور قابل توجهی چربیهای بیشتری در اطراف شکم نسبت به سایر گروهها از دست داده بودند.
جمع بندی
همانطور که مطالعه کردید، فرق وگان با وجترین به نوع مواد غذایی موجود در این رژیمها بازمیگردد. وگانیسم یک شکل سختتری از ویجترینی است که در آن مصرف هرگونه محصولات حیوانی از جمله محصولات لبنی، تخم مرغ، عسل و... ممنوع است. البته این رژیمها معایبی دارند که یکی از آنها کمبود ویتامین B۱۲ است. بنابراین افرادی که گیاهخوار هستند باید از مکمل غذایی حاوی ویتامین B۱۲ یا مواد غذایی شامل این ویتامین استفاده کنند.