به قلم : دکتر حسین ایمانی، متخصص تغذیه
تحریریه زندگی آنلاین : آسم نیز بر دو نوع است که یک نوع آن آلرژیک می باشد. هنگامی که واکنش سیستم ایمنی در برابر ماده غذایی یا گرده و یا آلودگی هوایی در نای یا شش ها رخ بدهد، منجر به بروز آسم و مشکلات تنفسی می شود.
زمانی که عملکرد سلول‌های عضلات در ریه‌ها مختل شود و دچار انقباض و سفت شدن شوند آسم بروز می‌کند. این سلولها روی سایر سلولها نیز اثر می‌گذارند و شروع به تولید بیشتر مواد مخاطی غلیظ و جذاب می‌کنند. علائم آسم شامل؛ کوتاه شدن تنفس، سفت شدن قفسه سینه، عطسه، سرفه، مشکل در صحبت کردن و حتی از حال رفتن فرد است.
تنها راه درمان آلرژی دوری از ماده آلرژی زاست. درمان های دارویی تنها علایم آلرژی را کنترل کرده و درمان قطعی به شمار نمی روند. توجه به توصیه‌های پزشک، مصرف برخی غذاها و میوه‌ها به مقدار نیاز و کاهش مصرف غذاهای کنسروی و حاوی مواد نگه‌دارنده تأثیر زیادی در کاهش علائم بیماری و واکنشهای آلرژیکی فرد دارد.
بیشتربخوانید:
پیشگیری از آلرژی بهاری با غذا
حساسیت غذایی چیست؟
حساسیت یا آلرژی غذایی یک پاسخ غیر طبیعی سیستم ایمنی بدن به پروتئین غذایی خاص و یا افزودنی های غذایی است. سیستم ایمنی بدن به اشتباه محصول غذایی خاص که معمولا پروتئینی با اندازه مولکولی بزرگ است را مضر می شناسد. هنگامی که بدن، غذایی را مضر می شناسد، با ایجاد آنتی بادی های خاص که رایج ترین شکل آن، آنتی بادی ایمونوگلوبین E (IGE) است، به ماده غذایی واکنش نشان می دهد.
دفعه بعد که مواد غذایی آلرژی زا مصرف می شود، سیستم ایمنی بدن مقدار زیادی مواد شیمیایی التهابی به منظور محافظت از بدن آزاد می کند. یکی از این مواد شیمیایی التهابی هیستامین است. این مواد شیمیایی باعث یک زنجیره واکنش ایمنی در بدن می شود که در نهایت به التهاب بافت و ایجاد نشانه های آلرژی در بدن منجر می شود.
شایع ترین آلرژی های غذایی چیست؟
هر دو غذاهای گیاهی و حیوانی از انواع پروتئین ها با اشکال مختلف تشکیل شده اند. با این حال، تنها تعداد کمی از این پروتئین ها به عنوان مواد حساسیت زا در نظر گرفته می شوند. بادام زمینی، آجیل درختی (بادام، گردوی برزیلی، کاشو، و غیره)، شیر، تخم مرغ، ماهی (شامل سخت پوستان)، گندم و سویا را به عنوان شایع ترین غذاهای ایجاد کننده آلرژی شناسایی کرده است.
بیشتربخوانید:
خارش و آلرژی شدید؛ ارمغان مصرف ۹ ماده غذایی
توصیه های عمومی:
اجتناب از تمام مواد غذایی که ممکن است حاوی مواد غذایی حساسیت زای بالقوه باشد.
تشخیص علائم واکنش آلرژی غذایی.
کسب دانش خواندن برچسب مواد غذایی. به دنبال اطلاعات در مورد وجود مواد آلرژن در مواد غذایی باشید.
تماس با تولید کننده در مورد وجود احتمالی آلرژن.
افراد باید به خانواده، دوستان، مدرسه و رستوران ها در مورد حساسیت غذایی خاص خود اطلاع بدهند.
باید از آلودگی متقاطع که می تواند در طول تولید مواد غذایی، آماده سازی و بسته بندی رخ دهد آگاه باشند. مواد غذایی ممکن است در طول پخت و پز در تماس با یک مواد غذایی حساسیت زا باشند.
اگر یک فرد مطمئن نیست که مواد غذایی حاوی آلرژن می باشد یا خیر، بهتر است از خوردن آن اجتناب نموده و با پزشک و / یا پزشک متخصص آلرژی خود صحبت کنند.
برای کسب اطمینان از دریافت تمامی مواد مغذی مورد نیاز توسط رژیم غذایی مصرفی فرد، می بایستی با فرد واجد شرایط (متخصص تغذیه، پزشک یا متخصص آلرژی) مشاوره نماید.
افراد باید رژیم غذایی خود را بدون مشورت با یک متخصص تغییر ندهند.
حصول اطمینان از بهداشت مناسب قبل از غذا خوردن و آماده سازی کامل مواد غذایی.
حصول اطمینان از اقدامات اضطراری در محل برای کاهش خطرات ایجاد آلرژی و پاسخ مناسب در مواقع اضطراری.
حمل آدرنالین تزریقی و آشنایی با نحوه استفاده از آن در صورت قرار گرفتن در معرض واکنش های آلرژیک.
داشتن یک برچسب پزشکی هشدار یا دستبند در صورت از دست دادن هوشیاری در یک واکنش آلرژیک.
بیشتربخوانید:
با این توصیه های طب سنتی با آلرژی بهاری مبارزه کنید
|
مواد غذایی |
مواد مغذی حذف شده احتمالی |
مواد غذایی جایگزین |
|
شیر گاو |
کلسیم، پروتئین، چربی، ویتامین A، D، B12، B2، B5، فسفر |
کلسیم: سویا، برنج، آجیل پروتئین، چربی، ویتامین D: گوشت، ماکیان، حبوبات، آجیل، غلات کامل، سویا |
|
سویا |
B1، B2، B6، B9، فسفر، منیزیم، آهن، کلسیم |
گوشت، غلات کامل، حبوبات |
|
تخم مرغ |
B2، B5، B9، B12، بیوتین، سلنیوم |
گوشت، ماکیان، غلات کامل، حبوبات |
|
آرد |
B1، B2، B3، B9، بیوتین، آهن، پروتئین، چربی |
جو دوسر، برنج، ذرت، جو بارلی، ارزن، چاودار، کوینولا |
|
آجیل |
نیاسین، ویتامی E، منیریوم، منگنز، کرومین |
گوشت، غلات کامل، حبوبات، روغن گیاهی |
|
ماهی/صدف |
ویتامین E، B3، B6، B12، فسفر، سلنیوم، ید |
گوشت، ماکیان غلات، حبوبات، روغن گیاهی |
|
گوشت(گوساله، مرغ) |
آهن، روی، B12، پروتئین |
ماهی، صدف، غلات کامل، حبوبات، دانه ها، آجیل |
توصیه های تغذیه ای بیماری آسم:
1- برخی از واکنشهای مربوط به بیماری آسم به افزودنیهای غذایی مثل سولفیتها، تارترازین (نوعی رنگ زرد افزودنی) بنزوات سدیم و سالیسیلاتهای طبیعی( ترکیبات شبیه آسپرین که در بسیاری از غذاها یافت می شود) مربوط است. یک پزشک یا متخصص آلرژی می تواند به شما کمک کند که به کدامیک از مواد بالا حساسیت دارید.
2-کمبود منیزیم اغلب در مبتلایان به آسم یافت می شود. منیزیم می تواند از اسپاسم ماهیچه ها جلوگیری کرده یا آنرا متوقف کند. بنا براین رژیم غذایی غنی از منیزیم می تواند برای مبتلایان به آسم مفید باشد از منابع خوب منیزیم مغزها و غلات ، حبوبات، سبزیجات برگ سبز تیره، ماهی و گوشت قرمز می باشند.
3-کمبود سلنیوم به میزان قابل توجهی می تواند خطر آسم را افزایش دهد. سلنیوم به عنوان یک آنتی اکسیدان از تخریب سلولها، آسیب کروموزومها و سرطانها جلوگیری می کند. از منابع عالی سلنیوم عبارتند از مغزها، جگر، قلوه، نان تهیه شده از آردکامل، ماهی خال مخالی، جوانه گندم، سبوسها، ماهی تن، پیاز، گوجه فرنگی و کلم بروکلی.
4-کمبود ویتامین B6 در بسیاری از مبتلایان به آسم مشاهده شده است. کمبود این ویتامین به این دلیل است که داروهایی که در بسیاری از مبتلایان به آسم استفاده می شود در جذب ویتامین B6 تداخل می کنند. افزودن مکمل ویتامین B6 به رژیم غذایی بیماران وقوع حمله های آسمی را کاهش می دهد. از منابع ویتامین B6 می توان سیب زمینی، غلات صبحانه، نان، گوشت قرمز، ماهی، تخم مرغ، انواع لوبیاهای پخته، موز، مغزها و دانه ها خصوصا دانه آفتاب گردان را نام برد.
5-به مقدار کافی از میوه های تازه بخورید تا ویتامین C کافی به دست آورید. ویتامین C به عنوان یک آنتی اکسیدان و ضد التهاب قوی عمل می کند. بنابراین فعالیت ضد التهابی این ویتامین می تواند علائم بیماری آسم را کاهش دهد.
6-از کافئین، شکر، نمک و آب کلرینه شده پرهیز کنید. به یادداشته باشید که بسیاری از غذاهای فرآوری شده محتوی نمک و یا شکر می باشند.
7-ویتامین B12 اگر به مقدار زیاد دریافت شود می تواند واکنش های مربوط به بیماری آسم را در کسانیکه به مواد غذایی حاوی سولفیت ها حساسیت دارند، کاهش دهد. از منابع ویتامین B12 عبارتند از: تمام غذاهای حیوانی مثل گوشت، شیر، فرآوردههای لبنی، ماهی، تخم مرغ و همچنین غذاهای غنی شده با این ویتامین مثل غلات صبحانه، عصاره مخمر و بعضی از جلبک ها مثل جلبک دریایی.
8-اگر شما به مدت طولانی از کورتونها (قرصهای استروئیدی) برای کنترل آسم استفاده می کنید، به منظور پیشگیری از اثرات جانبی این داروها، مصرف نمک و مواد غذایی غنی از نمک (سدیم) را محدود کنید و همچنین مقدار کلسترول و چربی دریافتی رژیم خود را کاهش دهید. کورتون ها باعث نگهداری نمک در بدن شده و چربی خون را بالا می برند.
بیشتربخوانید:
آلرژی بهاری؛ راه‌های پیشگیری و درمان آن
9-افرادی که مبتلا به آسم هستند و در ضمن چاق نیز می باشند، عملکرد ریه آنها هنگامی که وزن خود راکاهش می دهند، بهبود می یابد
10- برخی از مواد غذایی شامل ترکیباتی هستند که به آنها فیتوکمیکالها، بیوفلاونوئیدها و یا اسیدهای چرب ضروری گفته می شوند. این ترکیبات فعالیت ضد التهابی و آنتی هیستامینی طبیعی دارند و به بهبود علائم آسم کمک می کنند برخی از این مواد عبارتند از:
- انواع سیب ها و پیازهای قرمز رنگ
- انواع توتها و میوههای رنگی که حاوی ترکیبات بیوفلاونوئید هستند.
- گردو به دلیل وجود اسیدهای چرب ضروری امگا-3.
11- از وعده های غذایی کم حجم ولی متعدد استفاده کنید تا هم دچار تنگی نفس و هم دچار ریفلاکس (برگشت اسید معده) که در بسیاری از مبتلایان شایع است، نشوید.
