زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

تحريريه دنيای سلامت

شاید شما هم این گفته را از اطرافیان‌تان شنیده باشید كه می‌گویند «غذای عروسی كه چاق نمی‌كند!» یا «مسافرت غذا طلب می‌كند... نترس چاق نمی‌شوی...» اینها همه توجیه‌هایی است كه ما برای موجه جلوه دادن پرخوری‌مان در مسافرت‌ها و تعطیلات و جشن‌ها به خودمان می‌گوییم؛ ولی، این در اصل قضیه هیچ تفاوتی به وجود نمی‌آورد و این ما هستیم كه پس از تعطیلات با چند كیلو اضافه وزن حسرت می‌خوریم و به خودمان می‌گوییم كاش پرخوری نمی‌كردیم.

پرخوری و وزن اضافه كردن در تعطیلات فقط به شما یا ساكنان یك كشور خاص اختصاص ندارد بلكه همه مردم در سراسر جهان با این مشكل روبه رو هستند. افراد دیابتی هم در زمان تعطیلات با مسأله كنترل قند خون دست به گریبان‌اند و بسیاری از آنها به خاطر بالا رفتن قند خون‌شان مجبور می‌شوند به پزشك مراجعه كنند.

یكی از اولین پژوهش‌هایی كه درباره اضافه وزن در تعطیلات انجام گرفت نشان داد كه در گروه 160 نفری مورد مطالعه، افراد در طی سال یك هشتم كیلوگرم وزن اضافه كردند كه در حدود نیمی از این اضافه وزن طی 6 هفته تعطیلات به وجود آمد.

ادامه بررسی نشان داد كه این افراد نتواستند در طی سال این اضافه وزن را از دست بدهند بلكه باز هم وزن اضافه كردند. به گفته كارشناسان، بزرگسالان به تدریج وزن اضافه می‌كنند و بیشتر در ماه‌های پاییز و زمستان وزن‌شان بالا می‌رود و طی سال هم این روند ادامه پیدا می‌كند. 

پژوهشی كه نتایج آن در نشریه «تغذیه ومتابولیسم» به چاپ رسید نشان داد كه ممكن است تغییرات اجزای بدن طی تعطیلات كه در بعضی گروه‌های سنی اتفاق می‌افتد بروز این اضافه وزن در این ایام را سبب شود.  در این مطالعه كه اضافه وزن دانش آموزان چند مدرسه طی 6 هفته تعطیلات بررسی شد، تغییرات تركیبات بدن این افراد نیز مورد مطالعه قرار گرفت.

مشخص شد كه این دانش‌آموزان در 6 هفته تعطیلات مقدار اندكی وزن اضافه كردند؛ ولی، میزان چربی بدن آنها به طور مشخصی بیشتر شد و میزان توده غیر چربی بدن‌شان كاهش یافت. در بین این گروه افرادی كه اضافه وزن داشتند و چاق بودند به طور متوسط یك كیلوگرم وزن اضافه كرده و افرادی كه دارای وزن نرمال بودند به طور متوسط 2/0 كیلوگرم وزن اضافه كردند.

جالب اینجا بود كه این دانش آموزان پس از پایان تعطیلات به همان وزن پیشین خود یعنی وزن قبل از تعطیلات برگشتند. محققان این یافته را این طور توجیه می‌كنند كه این آزمودنی‌ها می‌دانستند كه تمركز مطالعه روی اضافه وزن در تعطیلات است و به همین علت كوشیده بودند وزن‌شان را كاهش دهند. 

با وجودی كه وزن كل بدن این افراد افزایش نیافت؛ ولی، میزان توده چربی بدن آنها بدون توجه به شاخص توده بدنی‌شان (BMI) افزایش پیدا كرد و دیده شد كه میزان توده عضلانی در دست‌ها و پا‌ها به طور مشخصی كاهش یافت.

به گفته محققان این یافته نگران كننده است و نشان می‌دهد كه افزایش توده چربی بدن با بروز وضعیت‌هایی چون بیماری‌های قلبی-عروقی، دیابت نوع 2 و مرگ زودرس ارتباط دارد و از آن جایی كه بیشتر افراد وزن خود را شاخصی برای سلامتی خود در نظر می‌گیرند، نرمال بودن وزن، آنها را از خطری كه در معرض آن قرار دارند باخبر نمی‌كند. همچنین این مطالعه نشان داد كه افرادی كه به طور معمول اضافه وزن دارند و چاق هستند بیشتر در معرض بروز اضافه وزن در تعطیلات هستند. 

افزایش وزن و عوامل محیطی 

به راستی چه چیزی باعث می‌شود كه افراد در تعطیلات چاق شوند؟ دكتر برایان وانسینك، نویسنده كتاب «خوردن بدون فكر: چرا بیش از آنچه فكر می‌كنیم، می‌خوریم؟» در مقاله‌ای كه در سال 2004 در «مرور سالانه تغذیه» به چاپ رسید، مجموعه‌ای از عوامل محیطی را در ایجاد این اضافه وزن در تعطیلات مؤثر دانست.

رفتن به مهمانی‌ها و جشن‌های متعدد كه در آنها به طور معمول طول مدت غذا خوردن بیشتر می‌شود و افراد مدت بیشتری سر میز غذا می‌مانند، یكی از این عوامل است. همچنین، وجود باقی مانده غذاهای مهمانان در منزل و خرید مقدار بیشتری میوه و شیرینی و تهیه غذای مهمانی بیش از مقدار نیاز، افزایش تنوع مواد غذایی در دوران تعطیلات و بودن باورهایی چون « غذای مهمانی كه چاق نمی‌كند!» از عللی است كه می‌تواند باعث چاق شدن افراد در تعطیلات شود.

همچنین، چون افراد در این روزها سر كار نمی‌روند و بیشتر اوقات را در خانه سپری می‌كنند، دیگر آن پیاده‌روی‌های اجباری برای رسیدن به ایستگاه تاكسی یا اتوبوس یا بالا و پایین رفتن از پله‌های اداره را هم ندارند و این نیز به اضافه وزن آنها كمك می‌كند.

برنامه‌های گوناگون تلویزیون هم مردم را در خانه نگه می‌دارد و اگر فرد عادت داشته باشد كه هنگام تماشای تلویزیون هله هوله هم بخورد، برای چاق شدن مستعدتر خواهد بود...

برای خواندن بخش دوم - مراقب تعطیلات باشید - اینجا کلیک کنید.