شهرام کاشانی؛ اصل رئیس اداره اوزان و آزمایشگاه‌های فلزی اداره کل استاندارد و تحقیقات صنعتی آذربایجان
روش‌های پیشگیری از مسمومیت ناشی از قوطی کنسروها
دقت به هنگام خرید کنسرو و رعایت اصول بهداشتی بعد از خرید (که مهم‌ترین موارد آنها در زیر خلاصه شده است)، می‌تواند از بروز این مسمومیت جلوگیری کند:
1- قوطی کنسرو نباید زنگ زده و ضربه خورده باشد.
2- قبل از جوشاندن قوطی کنسرو، درِ آن نباید متورم باشد. تورم نشان‌دهنده وجود میکروب است. البته قوطی معمولاً بعد از جوشاندن متورم می‌شود.
3- قوطی کنسرو را در ظرف محتوی آب قرار دهید، به طوری که آب کاملاً قوطی را احاطه کند. سپس آن را به مدت 15 دقیقه بجوشانید و مصرف کنید. باید توجه داشت که زمان،
15 دقیقه از شروع جوشیدن آن محاسبه می‌شود، نه از زمانی که ظرف آب روی شعله قرار می‌گیرد.
4- هرگز قوطی کنسرو را مستقیماً روی شعله اجاق گاز قرار ندهید، زیرا عمل از بین رفتن میکروب و سم آن به طور کامل صورت نمی‌گیرد.
5- از مصرف کنسروهایی که لعاب داخلی قوطی خورده شده، خودداری کنید.
6- کنسروهایی که محتوی آنها تغییر رنگ، طعم و بو داده‌اند را استفاده نكنید. همچنین در صورت مشاهده پوسیدگی در اطراف درزها، تولید بوی نامطبوع، ایجاد کف و شیری شدن مایعات، از مصرف آنها خودداری کنید.
7- قوطی کنسرو باید کاملاً سالم و فاقد هرگونه نشتی باشد.
8- از خرید کنسروهای فاقد شماره پروانه ساخت وزارت بهداشت، تاریخ ساخت و انقضاء مصرف، خودداری کنید.
9- قوطی غذاهای کنسرو شده را در جاهای تاریک مانند کمد وکابینت نگهداری نمایید.
10- باقیمانده محتوی کنسرو باز شده را در ظروف شیشه ای در یخچال نگهداری و در عرض 4 ساعت مصرف كنید.
11- از نگهداری قوطی کنسرو در یخچال و محیط‌های مرطوب خودداری کنید.
12- پیش از باز کردن در قوطی، سطح خارجی قوطی را به خوبی با مایع ظرفشویی بشویید و سپس در قوطی را باز کنید.
کنسرو ماهی تن
انواع ماهی‌های تن (Tuna Fish) که گاهی به غلط به آنها تن ماهی گفته می‌شود، زیرمجموعه‌ای از خانواده بزرگ ماهی‌های اقیانوس نشینی به نام Scombridae هستند و در زیر شاخه Thunnus دسته‌بندی شده‌اند. ماهی تن شناگری سریع و مانند بیشتر انواع ماهی‌ها خونسرد است، اما برخلاف اکثر ماهی‌های اقیانوس که دارای گوشتی سفید هستند، ماهی تن گوشتی صورتی رنگ دارد. دلیل آن هم قابلیت سیستم جریان خون این نوع ماهی در حمل اکسیژن بیشتر است. بعضی از انواع بزرگ ماهی تن مانند بلوفین Blue Fin قادر هستند با فعالیت عضلانی، دمای خون خود را از دمای آب اقیانوس هم بالاتر ببرند. در نتیجه، هر چند ماهی تن خونگرم نیست، اما با داشتن این توانایی می‌تواند در آب‌های سردتر زندگی کند و در طیف وسیع‌تری از تغییرات آب و هوایی قادر به ادامه حیات باشد. نگهداری ماهی تن در محیط بسته بسیار مشکل است. صید ماهی تن معمولا با طعمه مصنوعی انجام می‌شود و به دلیل صید بیش از حد، بعضی گونه‌های آن در معرض خطر انقراض قرار دارند.
کنسرو رب گوجه فرنگی و نکات بهداشتی آن
پرمصرف‌ترین نوع کنسروها، کنسرو رب گوجه فرنگی است، لذا در این قسمت مطالبی درباره آن آورده می‌شود.
آنچه هنگام مصرف رب گوجه‌فرنگی بسیار اهمیت دارد، استفاده از رب گوجه فرنگی با ناخالصی‌های کمتر است.
برای پی بردن به وجود ناخالصی در رب، می‌توانید محتوی کنسرو را روی یک سطح صاف و سفید مانند پشت سینی بریزید و با شیء مسطح دیگری مانند شیشه یا ته لیوان، روی آن فشار آورید تا رب پخش شود و به صورت یک لایه نازک در میان دو سطح قرار بگیرد. در این صورت، ناخالصی‌هایی مانند هسته، پوسته، ذرات خارجی، چوب و سایر مواد زاید به راحتی قابل تشخیص خواهند بود.
رب گوجه فرنگی باید یکدست و عاری از هرگونه ناخالصی و ذرات تیره، پوسته‌های گوجه‌فرنگی و هسته و نیز عاری از هرگونه طعم یا بوی تند و زننده مانند بوی کپک یا ماندگی باشد.
تقلب در کنسرو رب گوجه فرنگی
یکی از مواردی که بعضی اوقات هنگام مصرف رب گوجه‌فرنگی مشخص نمی‌شود، تقلبی بودن آن است. برخی از سودجویان، با اضافه کردن سبزی‌هایی مانند کدوی پخته یا سیب‌زمینی پخته و له شده، پودر نشاسته و سایر مواد دیگر در ترکیب رب گوجه‌فرنگی و حرارت دادن آنها با هم، رب گوجه فرنگی تقلبی را به بازار عرضه می‌کنند. تنها چاره اصلی برای جلوگیری از مشکلاتی که ممکن است با مصرف رب تقلبی رخ بدهند، استفاده از محصولات استاندارد دارای مجوز و پروانه بهداشتی و نیز معرفی افراد سودجو و متقلبی است که چنین محصولاتی را تولید می‌کنند.
مطالبی مفید در مورد سایر کنسروها
تغییرات فصلی موجب می‌شود که همه انواع میوه‌ها و سبزی‌ها همیشه در اختیار ما نباشند، پس ناچار هستیم از کنسرو سبزیجات و یا سبزیجات منجمد استفاده نماییم. فرآورده‌های فریز شده در مقایسه با فرآورده‌های کنسرو شده دارای ارزش تغذیه‌ای بیشتری می‌باشند، یعنی خواص محصولات فریز شده تقریبا شبیه محصولات تازه است، در حالی که محصولات کنسرو شده، قسمت اعظم ویتامین‌ها و برخی از مواد معدنی خود را طی فرایندهای حرارتی از دست می‌دهند. با همه اینها، مشخص شده است که سه نوع از سبزی‌ها وقتی به صورت کنسرو شده در‌می‌آیند، مقدار فیتوکمیکال‌های مفید (رنگدانه‌های گیاهی) در آنها بالاتر از وقتی است که تازه مصرف می‌شوند. این سه محصول عبارتند از: کنسرو ذرت، هویج و گوجه فرنگی.
