علی علی یاری؛ کارشناس ارشد تغذیه، زیر نظر دکتر نازلی نمازی؛ متخصص تغذیه
پارکینسون یک بیماری عصبی است که در سنین بالای 60 سال خود را نشان می‌دهد.
البته این بیماری در جوانان نیز دیده می‌شود اما شیوع آن به مراتب کمتر از سالمندان است.
این بیماری بعد از آلزایمر شایع‌ترین بیماری تخریب کننده دستگاه عصبی و مغز به حساب می‌آید که متاسفانه هنوز علم موفق به کشف درمان و روش‌های قطعی پیشگیری از آن نشده است.
پارکینسون یک اختلال عصبی است که در اثر کاهش توانایی سلول‌های مغزی در تولید دوپامین به وجود می‌آید.
دوپامین از مهمترین انتقال دهنده‌های عصبی است که نقش مهمی در فعالیت عضلات و کنترل حرکات بدن دارد.
بنابراین افراد مبتلا به پارکینسون به مرور کنترل عضلات خود را از دست می‌دهند که یکی از بارزترین تاثیرات پارکینسون بر بدن است.
پارکینسون با چهار علامت اصلی خود را نشان می‌دهد که عبارت‌اند از:
* ارتعاش دست و پا در حالت استراحت (لرزش بیمار همزمان با ارتعاش دست و پا در حالت استراحت)
* کند شدن حرکت
* سختی و خشک شدن دست و پا یا بدن
* عدم کنترل تعادل بدن
دلیل اصلی ایجاد بیماری پارکینسون و برخی از بیماری‌های تخریب کننده مغزی مانند آلزایمر، تشکیل آمیلوئیدهاست.
هنگامی که حین تولید پروتئین‌ها اشتباهاتی رخ دهد و آنها ساختار درست خود را به خود نمی‌گیرند، این پروتئین‌ها با ساختار نادرست خود با یکدیگر ترکیب شده و رشته‌های طولانی به نام آمیلوئید را به وجود می‌آورند.
آمیلوئیدها به خودی خود بیماری زا نیستند، اما می‌توانند با نورون‌های مغزی وارد واکنش شوند و با نابودی آنها باعث ایجاد انواع بیماری‌های تخریب کننده دستگاه عصبی و مغز شوند.
مطالعات مختلفی به بررسی تأثیر مصرف زیاد ماهی بر سلامت بهتر و طولانی مدت دستگاه عصبی و مغز پرداخته‌اند.
در افرادی که از رژیم‌های غذایی خاصی که قسمت عمده‌ی آنها از ماهی تشکیل شده (مانند رژیم مدیترانه‌ای) پیروی می‌کنند، میزان ابتلا به پارکینسون و آلزایمر کمتر است.
این موضوع در ژاپن که قسمت اصلی رژیم غذایی آنها غذاهای دریایی است، مشاهده شده است.
ماهی مدت‌هاست به عنوان یک غذای سالم جای خود را در سفره مردم باز کرده است.
مغذی و سالم بودن این غذا مرهون وجود اسیدهای چرب امگا 3 و امگا 6 در بافت ماهی است که اثرات مفید زیادی بر بدن دارد. اما مطالعات جدیدی که در دانشگاه چالمرز انجام شده نشان می‌دهد که پروتئینی به نام پاروالبومین نیز می‌تواند یکی از اصلی‌ترین دلایل اثرات مفید ماهی بر بدن باشد.
همان طور که گفته شد آمیلوئیدی شدن پروتئین‌ها دلیل اصلی ایجاد این بیماری می‌باشد و در پارکینسون با آمیلوئیدی شدن پروتئینی به نام آلفا-سینوکلئین در مغز، این بیماری تشکیل می‌شود.
تأثیر پاروالبومین موجود در ماهی روی پروتئین آلفا-سینوکلئین است (که به نام پروتئین پارکینسون نیز شناخته می‌شود).
پاروالبومین پروتئین پارکینسون را جمع آوری کرده و مانع از تجمع آنها می‌شود و قادر است با ایجاد ساختارهایی با آلفا-سینوکلئین ترکیب شود و از این پروتئین برای اهداف خود استفاده کند و به طور بالقوه از تشکیل آمیلوئیدهای پروتئین پارکینسون جلوگیری کند.
بنابراین می‌توان چنین استنباط کرد که افزایش مصرف ماهی در رژیم غذایی می‌تواند نقش شایانی در پیشگیری از بیماری پارکینسون داشته باشد.
شاه ماهی، ماهی کاد، کپور و قزل آلای قرمز، حاوی مقادیر بالایی از پاروالیومین هستند.
البته تمام گونه‌های مختلف حاوی مقادیری از این پروتئین ارزشمند می‌باشند اما مقدار آن در گونه‌های ذکر شده بیشتر است.
جالب است بدانید که مقدار پاروالبومین موجود در ماهی، در طول سال و در فصول مختلف متفاوت است.
به طور معمول در انتهای تابستان به دلیل بالا بودن فعالیت متابولیک بافت‌های ماهی، مقدار مواد مغذی موجود در گوشت ماهی بیشتر است.
همچنین قرار گرفتن طولانی مدت ماهی در برابر نور خورشید سبب افزایش سطح پاروالبومین در گوشت ماهی می‌شود.
بنابراین مصرف ماهی در انتهای فصل تابستان و یا اوایل پاییز می‌تواند تأثیر گذاری بیشتری داشته باشد.
سایر بیماری‌های تخریب کننده سلول‌های مغزی نظیر آلزایمر، ALS و هانتینگتون نیز توسط ساختارهای آمیلوئیدی در مغز شکل می‌گیرند.
بنابراین تیم تحقیق کننده تمایل خود را برای انجام مطالعات بیشتر در این زمینه اعلام کرده و در صدد یافتن رابطه بین این آمیلوئیدها و شروع بیماری برآمده است.
یکی از محققان این مطالعه در اهمیت پیدا کردن درمان برای این دسته بیماری‌ها می‌گوید: "این بیماری‌ها با گذر سن خود را نشان می‌دهند و مردم نیز عمر طولانی دارند.
با این وجود در مسیری قرار داریم که میزان ابتلا به این نوع بیماری‌ها زیاد است و قسمت خوفناک ماجرا این است که هنوز درمانی برای این بیماری‌ها کشف نشده است.
بنابراین ما باید هر موضوعی را که ممکن است امیدوار کننده باشد دنبال کنیم".
محققان دانشگاه چالمرز همچنان در حال انجام مطالعات مختلفی بر پاروالبومین و تأثیر آن بر بافت‌های بدن هستند.
امید است که برای این دست از بیماری‌ها درمانی قطعی و یا روش‌های مطمئن پیشگیری یافت شوند.
