نازلی سیدخوئی؛ دانشجوی كارشناسی ارشد علوم بهداشتی در تغذیه، دانشگاه علوم پزشكی تهران
مشكلا ت تغذیه ای و راه حل های آ‌ن
۱) كاهش وزن و كاهش اشتها
— كاهش وزن در بیماران سرطانی بسیار شایع است كه می تواند علل مختلف داشته باشد مانند كاهش اشتها، افزایش نیاز به انرژی، تغییر متابولیسم و جذب غذاها، مشكلا ت فیزیكی در غذا خوردن، عوارض جانبی درمان، احساس اضطراب یا افسردگی.
— كاهش وزن شدید و سوء تغذیه روی عملكرد قلب، كبد، كلیه ها و سایر ارگان های بدن تاتیر منفی می گذارد، همچنین، زمانی كه بیمار دچار سوء تغذیه باشد، توانایی اش برای بهبود و رهایی از عفونت ها تضعیف می شود.
توصیه ها
— به جای ۳ وعده غذایی، از تعداد وعده های بیشتر استفاده شود.
— بیماران باید سعی كنند كه غذاهای مورد علا قه خود را همیشه در منزل و دردسترس داشته باشند.
— وقتی فرد اشتهای بیشتری دارد سعی كند اول غذاهای پرپروتئین مصرف كند، مانند حبوبات، مرغ، ماهی، گوشت، تخم مرغ، ماست و آ‌جیل.
— اصلی ترین وعده غذایی روزانه، زمانی مصرف شود كه بیشترین گرسنگی در آ‌ن زمان وجود دارد. مثلا اگر فرد در صبحانه یا ناهار بیشتر گرسنه می شود، آ‌ن وعده را اصلی ترین وعده خود قرار دهد.
— بهتر است كه فرد، قبل از غذا خوردن به پیاده روی برود تا اشتهایش تحریک شود.
— بیمار می تواند دستورهای پخت تازه و محصولا ت جدید را تجربه كند تا علا قه خود را به غذا بیشتر كند، مثلا می تواند هرازگاهی در رستوران مورد علا قه خود غذا بخورد.
— اگر بوی غذاها، فرد را آ‌زار می دهد بهتر است آ‌نها را سرد یا در دمای اتاق میل كند.
— از ادویه های تازه و متفاوت استفاده شود.
— از زمان غذا خوردن، لذت برده شود.
— بهترین زمان مصرف نوشیدنی ها، بین وعده های غذایی است (نه همراه غذا). نوشیدن مایعات و نوشیدنی ها در زمانی كه فرد می تواند غذا بخورد سبب سیری زودرس می شود.
— از نوشیدنی های پركالری مثل آ‌ب میوه، نكتار، شیر و یا ماست میوه ای استفاده شود.
۲) افزایش وزن
— ممكن است برخی بیماران دچار افزایش وزن شوند كه می تواند به علل زیر باشد
۱– داروهایی مانند تاموكسیفن یا برخی ضدافسردگی ها.
۲– شیمی درمانی ممكن است سبب یائسگی كاذب شود كه با افزایش وزن همراه است.
۳– برای برخی بیماران نیز، تغییر در عادات غذایی ناشی از استرس، ترس یا افسردگی می تواند سبب افزایش دریافت غذا و به تبع آ‌ن افزایش وزن شود.
۴– برخی بیماران كه دارای حالت تهوع هستند وقتی غذا بخورند یا وقتی در اغلب اوقات چیزی در دهانشان داشته باشند، احساس بهتری خواهند داشت، كه همین امر می تواند سبب افزایش دریافت انرژی روزانه آ‌نها شود.
۵– احتباس مایعات می تواند سبب ادم و بالا رفتن وزن شود.
توصیه ها
— از غذاهای مناسب شامل طیف متنوع سبزیجات، میوه ها، غلا ت كامل و حبوبات استفاده شود كه غنی از فیبر هستند و می توانند سبب احساس سیری شوند.
— فرد باید به سهم و اندازه غذای مصرفی خود توجه كند.
— فقط زمانی غذا خورده شود كه فرد واقعا گرسنه است. خوردن برای رها شدن از استرس، ترس یا افسردگی، باعث از بین رفتن این احساسات نمی شوند.
