حوریه دانش بدی؛ دانشجوی کارشناسی ارشد تغذیه؛ دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد
دیابت و انواع آن
امروزه، دیابت یكی از مهمترین مشكلات بهداشتی جهان محسوب میشود، به گونهای كه بیش از 150 میلیون نفر در دنیا مبتلا به این بیماری هستند. دیابت یا بیماری قند به علت ناتوانی بدن در تولید یا استفاده از انسولین پدید میآید. انسولین مادهای است كه در بدن توسط غده لوزالمعده تولید میشود و باعث میگردد قند یا به عبارتی مهمترین منبع انرژی بدن مورد استفاده قرار گیرد.
بیماران مبتلا به دیابت به علت اختلال در سوخت وساز چربیها مستعد بیماریهاى قلبى- عروقى هستند. دیواره عروق خونى افراد مبتلا به دیابت درگیر شده و باعث کاهش خونرسانى به اعضاى مختلف بدن مىشود. اختلال در خونرسانى باعث آسیبهاى جدى در پاها، چشم و کلیهها مىشود. همچنین این بیماران مستعد ابتلا به عفونت نیز مىشوند.
رژیم غذایى نامناسب، حساسیت به مواد غذایى، عفونتهاى ویروسى و استرس مىتوانند وضعیت بیماران مبتلا به دیابت را بدتر کنند و بیمارى آنها را تشدید نمایند. به هنگام وارد شدن استرس سطح هورمون آدرنالین در خون افزایش یافته و افزایش این هورمون سبب افزایش سطح قند خون میشود.
راهكارهای مصرف صحیح غذا
هر روز در ساعات معینی غذا بخورید.
یک صبحانه خوب در 2 ساعت اولی که از خواب بلند میشوید، میل کنید. بهترین انتخابها عبارتند از: تخممرغ(بعضی روزها)، جودوسر، نان با غلات کامل(سبوسدار).
مصرف تخممرغ خود را به 2 عدد در هفته محدود کنید.
روزانه بین 5 تا 6 وعده غذا بخورید.
در هر وعده مقادیر متناسبی از كربوهیدراتها را مصرف كنید تا دچار عوارض ناشی از نوسانات قندخون نشوید.
وقتی از کربوهیدراتها استفاده میکنید، سعی نمایید از غلات کامل انتخاب کنید و نشاستههای سهلالهضم مثل نان و برنج سفید و سیب زمینی را به 2 انس (60 گرم) در روز محدود نمایید.
موادی نظیر سوسیس، كالباس و همبرگر دارای چربی زیادی هستند، بنابراین مصرف آنها را به حداقل برسانید.
سعی كنید ماهی بیشتر مصرف كنید و به جای سرخ كردن ماهی، آن را بصورت آبپز، بخارپز و یا كبابی مصرف نمایید.
مصرف قندهای ساده مانند شكر، عسل و شربت ذرت را محدود نمایید.
مصرف فیبر را تا میزان 25 گرم به ازای هر 1000 كیلوكالری دریافتی افزایش دهید. جهت اطلاع از میزان كالری موردنیاز روزانه خود، با متخصص تغذیه مشورت نمایید. منابع غذایی فیبر عبارتند از: انواع میوه و سبزی، حبوبات و غلات سبوسدار.
حداقل در روز 2 سروینگ بیشتر از سبزیجات غیر نشاستهای مصرف کنید. در کل حداقل 5 سروینگ در روز از این سبزیجات مصرف نمایید: مارچوبه، چغندر، بروکلی، هویج، گلکلم، خیار، حبوبات سبز، گوجهفرنگی، کدوسبز و دیگر سبزیجات برگسبز. دقت کنید سیبزمینی جزو این دسته از سبزیجات محسوب نمیشود.
تلاش كنید از محصولات بدون قند مانند نوشابههای بدون قند، ژله بدون قند و بیسكویتهای بدون قند استفاده نمایید.
مقداری پروتئین در هر وعده غذایی مصرف نمایید (هر زمان که ممکن است از پروتئینهای گیاهی مثل حبوبات و مغزها یا ماهی استفاده کنید).
چربیهای سالم را مصرف نمایید. چربیها نیز مثل پروتئینها به شما احساس سیری زیادی میدهند. آنها سرعت هضم کربوهیدراتها را کاهش میدهند. مصرف چربیهای غیراشباع را افزایش دهید و روغن اشباع را محدود و ترانسها را حذف کنید. با مصرف 2-1 قاشق روغن گیاهی مایع در روز (كه ترجیحاً 1 قاشق آن روغن زیتون باشد) به این هدف میرسید.
غذاهای غنی از روغن اشباع شامل گوشتهای چرب مثل دنده، استیک، سس و گوشت گاو میباشد. لبنیات مثل شیر، پنیر و ... نیز حاوی روغن اشباع هستند. نارگیل و محصولات آن، روغن هسته خرما، کره کاکائو و روغن پالم نیز حاوی روغن اشباع هستند. بدن شما به روغن اشباع نیاز دارد، ولی در حد تعادل مصرف کنید.
مصرف مقدار بیشتر منجر به بیماری میشود. مصرف بیش از حد آن باعث افزایش LDL و پلاک در عروق شما میشود. با مصرف گوشت قرمز محدود و كم چرب و مرغ بدون پوست، نیاز به چربی اشباع تامین میشود. ترجیحا لبنیات را نیز كمچرب انتخاب كنید...
برای خواندن بخش دوم- آشپزی ویژه بیماران مبتلا به دیابت- اینجا کلیک کنید.