زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر سید مهدی میرغضنفری- متخصص طب سنتی

مزاج خاكشیر سرد و خشك است. برخی گفته‌اند كمی مایل به حرارت نیز هست. دانه‌های ریز، زرد مایل به قهوه‌ای است كه بسته به نوع آن متفاوت است و خواص زیادی دارد.

در فصول گرم معمولا خاكشیر را به صورت افزودن به شربت (آبلیمو، به لیمو و سکنجبین) یا در آب مصرف می‌كنند. مزاج خنك خاكشیر باعث كاهش حرارت زائد بدن می‌شود.

در فصول گرم كه حرارت بدن افزایش پیدا می‌كند، احتمال این كه انسان دچار گرمازدگی بشود بیشتر است و همچنین در بدن ماده‌ای به نام خلط صفرا كه گرم است افزایش پیدا می‌كند (كه علائم آن شامل زردی چهره، داغی بدن، خارش پوست خشكی خلق و دهان، بی‌خواب شدن، كم خواب شدن و سوزش ادرار می‌تواند باشد).

بنابراین با مصرف خاكشیر حرارت بدن متعادل و خلط صفرای زائد از بدن دفع و مهار می‌شود.

خاكشیر باعث روشن شدن رنگ چهره می‌شود.

خاكشیر را می‌توان در شیر ریخت و مصرف كرد كه باعث روشن شدن رنگ پوست و تقویت میل جنسی می‌شود.

تیرگی و بدرنگی پوست افراد علت‌‌های متفاوتی دارد یكی از آنها تجمع مواد زائد در بدن (مثل صفرا) می‌باشد كه خاكشیر با مكانیسم اثر گفته شده برای رنگ و رو مناسب است.

یكی از عارضه‌های حرارت بدن یا صفرای زیادی، كم اشتهایی است (مانند شخص گرما‌زده كه اشتها ندارد) و بالا رفتن حرارت معده، داغی بدن و دهان خارش پوست و... .

با مصرف خاكشیر این حالت‌ها برطرف یا بهبود یافته و اشتهای شخص باز می‌شود.

خاكشیر خون صالح (سالم) تولید می‌كند (خونی كه اجزای آن متعادل هستند)؛ صاف كننده خون می‌باشد پس افرادی كه دچار غلظت خون (سنگینی خون) هستند بهتر است بیشتر از خاكشیر استفاده كنند، مخصوصاً افرادی كه مزاج گرم و قد (دموی) دارند.

 بنابراین خاكشیر هم مواد غلیظ موجود در خون و بدن را رقیق می‌كند و هم جالب است كه خودش دفع و اسهال مواد زائد و بقایای آن را هم انجام می دهد.

از طرف دیگر، خاکشیر مواد زائد رقیق (مثل صفرا) را نیز تجمیع، تغلیظ، مهار و آماده دفع می کند.  خاكشیر ملین است البته به شرطی كه در آب خیلی سرد ریخته نشود.

یعنی باید با آب ولرم (یا دمای اطاق) مصرف شود تا خاصیت ملین بودن، خود را بیشتر نشان بدهد. بنابراین خاكشیر پاكسازی كننده خوبی برای بدن به شمار می‌رود.

ریشه بسیاری از بیماری‌ها در انسان به دلیل تجمع اخلاط و مواد زائد در بدن است (به دلیل پرخوری، ورزش نكردن).

بعضی از اعضای بدن مزاج گرمی دارند. مثل كبد (جگر)، كلیه‌ها و طحال (كه خون زیادی دارند و مزاجشان گرم و تر است).

خاكشیر برای تعدیل و بهبود عملکرد این اعضا، علی‌الخصوص برای كبد مفید است چون كبد این استعداد را دارد كه حرارتش بالا برود و گرم شدن كبد با علائم شبیه گرمازدگی همراه است (بی‌اشتهایی، افزایش صفرا، خارش پوست).

در قدیم گفته می‌شد حدت خون (تیزی خون) كه به دلیل حرارت زیاد خون و كبد ایجاد می‌شده است.

افزایش حرارت كبد و بدن ایجاد تشنگی می‌كند و همچنین التهاباتی را در بدن ایجاد می‌كند مثل زخم‌های دهانی یا آفت.

التهابات یا زخم‌های معده و روده (كه امروزه به كولیت معروف است) اسهال‌های خونی، التهابات یا زخم‌هایی در كلیه مجاری ادراری و مثانه یا در انتهای روده و مقعد به صورت شقاق.

خاكشیر به دلیل خنك بودن و ضد حرارت و صفرا بودن برای همه مشكلات ذكر شده مفید است و چون ملین است و مقداری نرمی و لینت به لحاظ اعضا می‌دهد و باعث سرعت ترمیم و بهبود زخم‌ها و التهابات می‌شود.

در و اقع وقتی خاكشیر در آب ریخته می‌شود مقداری لزج است و این خاصیت لزج بودن برای مخاط‌هایی كه خشك و ملتهب یا دچار زخم و خون‌ریزی شده‌اند مفید است.

تشنگی‌هایی كه با آب خوردن دفع نمی‌شود و فرد دائماً احساس عطش می‌كند مخصوصاً در تابستان و در مناطق گرمسیری، توصیه می‌شود حتما از خاكشیر استفاده كنند تا تشنگی برطرف شود.

با دفع التهابات كبدی، خاكشیر به باز شدن مجاری كبدی كمك می‌كند بنابراین باعث پاكسازی كبد و با مکانیزم مشابه،  طحال می‌شود.

بنابراین برخی از انواع زردی یا یرقان با خاكشیر درمان می‌شود. در نتیجه خاكشیر برای پاكسازی سیستم گوارش، سیستم ادراری و اعضا مثل كبد و طحال و.... مفید است.

در هوای گرم و خشك مثل تابستان یا در اقلیم‌های كویری و گرمسیری احتمال خشك شدن مجاری هوایی نیز زیاد است كه باعث ایجاد نوعی از آسم، سرفه‌های مكرر، درد قفسه سینه، گرفتگی صدا و خشكی و سوزش گلو و حنجره می‌شود.

یكی از راههای درمان این مشكلات مصرف خاكشیر می‌باشد كه باعث نرم شدن حنجره، مخاط‌های تنفسی، مرطوب شدن مناسب مجاری هوایی و نرم شدن تارهای صوتی و بهبود عملكرد مژك‌های داخل نای و مجاری هوایی بزرگ می‌شود.

در نتیجه ترشحات و خلط چسبنده و سخت موجود در مجاری هوایی نیز نرم و رقیق می‌شود و به وسیله مژك‌ها به سمت بیرون و ناحیه حلق رانده می‌شود.

بنابراین پاكسازی بسیار خوبی در سیستم ریوی و مجاری هوایی و سیستم صوتی و حنجره اتفاق می‌افتد. لذا علائم آسم، سرفه و درد قفسه سینه که به دلایل فوق باشد، بهبود پیدا می‌كند.

خاكشیر برای مغز نیز بسیار مفید است. مغز دارای مزاج سرد و تر است و خنكی را دوست دارد و چون مشابه مزاج مغز می‌باشد، می تواند خنکی و طوبت ازدست رفته مغز را (که به دنبال فکر و استرس و بیداری طولانی یا حرارت بالا اتفاق افتاده است) را به این عضو بازگردانده و عملکرد و سلامت آن را بهبود بخشد.

بنابراین در هواهای گرم مغز هم ممكن است دچار درجاتی از حرارت و خشكی ‌شود و مصرف خاكشیر برای رطوبت بخشی و خنك كردن مغز بسیار مفید است.

لذا عصبانیت،‌ پرخاشگری، بدخلقی، كم‌خوابی كه ناشی از حرارت و خشكی مغز است با خاكشیر بهبود پیدا می‌كند. بنابراین خاكشیر مفرح و شادی‌بخش است.

برای تقویت تمامی حواس انسان مفید است وقتی مزاج مغز متعادل باشد حواس نیز عملكرد خوبی دارند (بویایی، بینایی، شنوایی، درك مطالب و...)...

برای خواندن بخش دوم -خاکشیر از دیدگاه طب سنتی- اینجا کلیک کنید.